όντρα στην σύγχρονη λογική που ο καθένας από εμάς έχει συμβιβαστεί με την ιδέα ότι καταναλώνει προϊόντα από άγνωστους και απρόσωπους παραγωγούς, που καλύπτονται από την φίρμα μια μεγάλης (ακόμη και πολυεθνικής) εταιρείας, ένα χωριό της Φθιώτιδας δίνει την δική του εναλλακτική πρόταση και πρωτοπορεί.
Στην Παλαιοβράχα και τα διπλανά χωριά οι κάτοικοι γνώριζαν εδώ και αιώνες μια συγκεκριμένη ποικιλία φασολιού η οποία είχε «μεγαλώσει» και είχε εξελιχθεί μαζί τους, μαθαίνοντας –όπως κι αυτοί- να προσαρμόζεται στον καιρό, τις κλιματολογικές συνθήκες και στα «χούγια» της γης της Φθιώτιδας. Σταδιακά, όμως, καθώς οι συνθήκες και οι προτεραιότητες του κόσμου άλλαξαν και οι τοπικοί πληθυσμοί άφηναν πίσω τους την γεωργία, έκαναν το ίδιο και με τον δεδομένο τρόπο ζωής.
Τα πράγματα, όμως, άλλαξαν ξανά…
Ολοένα και περισσότεροι καταναλωτές στρέφονται ξανά στις βιολογικές καλλιέργειες και στους μικρούς, πιο οικείους παραγωγούς, γεγονός που οδήγησε πολλούς νέους στον δρόμο της επιστροφής και στους τόπους από τους οποίους ξεκίνησαν όλα. Η Παλαιοβράχα τελικά εξελίχθηκε σε ένα πρότυπο μοντέλο βιώσιμης ανάπτυξης και αποδείχθηκε ένα στοίχημα που κόντρα ίσως και στα προγνωστικά ή ενδεχομένως τις δυσμενείς προβλέψεις, είναι επιτυχημένο.
Η ποικιλία του συγκεκριμένου φασολιού ήταν γνωστή στους κατοίκους, η παραγωγή και η καλλιέργειά του όμως είχε περιοριστεί στις αυλές του καθενός, αποκλειστικά για ατομική και προσωπική κατανάλωση. Με την συνεργασία και άλλων περιβαλλοντικά ευαισθητοποιημένων φορέων, όπως είναι η Greenpeace, έγινε η απόπειρα διάσωσης του σπόρου και θωράκισής του ώστε να επιστρέψει δυναμικά σε καλλιέργειες μεγαλύτερης κλίμακας, σε ορίζοντα τριετίας.
Ένας σπόρος τους άλλαξε τη ζωή: Το ελληνικό χωριό που έχει έναν περιζήτητο θησαυρό στα χωράφια του (Pics)
Την ίδια ώρα συστάθηκε και η Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση «Παλαιοβράχα», ένα «τέκνο» του Συλλόγου Απανταχού Παλαιοβραχινών που αποφάσισε ότι οι δραστηριότητές της δεν θα σταματούσαν σε πολιτιστικές εκδηλώσεις, αλλά θα ήταν δυνατό σε αυτές να ενταχθεί και η γεωργία. Άλλωστε, όπως τονίζουν και τα στελέχη της, πολιτισμός είναι και η διατροφή…
Από τις συντονισμένες ενέργειές τους, με πολλή μεράκι, κέφι αλλά και εθελοντική εργασία, το φασόλι της Παλαιοβράχας βρήκε ξανά την θέση του στα χωράφια της ημιορεινής Φθιώτιδας και έδεσε ξανά αρμονικά με το περιβάλλον. Παράλληλα έδωσε νέο κίνητρο στους κατοίκους να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα, εξασφαλίζοντας ένα έξτρα εισόδημα και αποδεικνύοντας ότι καμιά φορά ανάπτυξη και σεβασμός στο περιβάλλον δεν είναι έννοιες αντίθετες, αλλά μπορούν να γίνουν σχεδόν ταυτόσημες και να προσφέρουν ένα εναλλακτικό μοντέλο, στη βάση του σεβασμού της φύσης αλλά και των αναγκών των καταναλωτών για προϊόντα πολύ πιο ασφαλή για όλους.
Ο στόχος της διάθεσης των προϊόντων σε μεγαλύτερη κλίμακα επετεύχθη και δεν περιορίστηκε μόνο στα φασόλια. Σταδιακά προστέθηκαν το δίκοκκο σιτάρι, οι φακές, τα ρεβίθια και άλλα όσπρια, ενώ το πρότζεκτ δεν σταμάτησε εκεί. Ακολούθησαν συνεργασίες με άλλους ντόπιους παραγωγούς που προσέφεραν μέλι βελανιδιάς, αμύγδαλα, φιστίκια, ενώ η συνέχεια ήταν ακόμη πιο εντυπωσιακή. Μετά από σχετικό αίτημα το οποίο έγινε ομόφωνα αποδεκτό από τον δήμο Μακρακώμης, εξασφαλίστηκε σχετική άδεια για την δημιουργία ενός εργαστηρίου μεταποίησης και τυποποίησης κυρίως χυμού ντομάτας (αλλά και κρασιού και ζυμαρικών) σε μια προσπάθεια να αντιληφθούν και οι ίδιοι οι παραγωγοί ότι οι ευκαιρίες για εναλλακτικές επιχειρηματικές προτάσεις δεν σταματούν όταν τα προϊόντα φύγουν από τα χωράφια.
Το παράδειγμα της Παλαιοβράχας ελπίζει να βρει μιμητές και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας. Αρκεί ο κάθε τόπος να θυμηθεί τα προϊόντα που συνήθιζαν να παράγουν για αιώνες οι πρόγονοι των σημερινών νέων που διψούν για επιστροφή στη γη τους, θέλοντας όμως να προσφέρουν μια διαφορετική πρόταση, χωρίς ο κόσμος να τους αντιμετωπίζει ως… τρελούς, αλλά να μπορέσει να πειστεί ότι η δική τους πρόταση είναι το μέλλον. Και φυσικά η μόνη απάντηση στην άκρατη εκβιομηχάνιση που απειλεί –αν δεν το έχει πετύχει ήδη- να κρατήσει τον καταναλωτή άβουλο και αποξενωμένο από τα προϊόντα που βάζει στο τραπέζι του χωρίς την παραμικρή εξασφάλιση για το τι ακριβώς είναι το καθένα από αυτά.