Με τρεις απλούς τρόπους μπορεί κανείς να διαπιστώσει αν ένα χαρτονόμισμα που έχει πάρει στα χέρια του είναι πλαστό.
Ο έλεγχος με την αφή, ο έλεγχος με το μάτι και η εξέταση υπό γωνία είναι το τρίπτυχο που πρέπει να ακολουθούν όσοι θέλουν να αποφύγουν τις κακοτοπιές.
Καθώς μάλιστα τα πλαστά χαρτονομίσματα έχουν αυξηθεί σημαντικά το τελευταίο διάστημα, είναι πλέον πιο πιθανό κάποιο ή κάποια από αυτά να καταλήξουν στα χέρια σας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, οι παραχαράκτες προτιμούν αυτά των 20 και των 50 ευρώ, καθώς αποτελούν τα δύο τρίτα του συνόλου.
Δεν είναι εξάλλου τυχαίο ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ανακοίνωσε την κυκλοφορία ενός νέου χαρτονομίσματος των 10 ευρώ, με αυξημένα χαρακτηριστικά ασφαλείας, ενώ ήδη το νέο χαρτονόμισμα των 5 ευρώ κυκλοφορεί κανονικά.
Ακολουθώντας πάντως τις παρακάτω συμβουλές της ΕΚΤ, μπορείτε να εξασφαλιστείτε απέναντι ακόμα και στις πιο επιτυχημένες παραχαράξεις:
1. Έλεγχος με την αφή
– Νιώστε τη γενική αίσθηση που αφήνει η επαφή με το χαρτονόμισμα. Τα παραχαραγμένα χαρτονομίσματα δίνουν συχνά την αίσθηση του μαλακού, χωρίς το χαρακτηριστικό «τρίξιμο» που κάνουν τα γνήσια. Το χαρτί τους δεν πρέπει να δίνει υπερβολικά την αίσθηση του λείου ή του γυαλιστερού.
– Ελέγξτε τη δομή της εσώγλυφης εκτύπωσης (βαθυτυπία, intaglio) η οποία εξέχει ελαφρά στην πρόσθια όψη του χαρτονομίσματος. Μεταξύ της γραμμής που αφορά τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και του πολυψήφιου αριθμού εμφανίζεται ένα πλέγμα (κάνναβος) κάθετων γραμμών.
– Εάν ξύσετε με το νύχι αυτές τις έντονες κάθετες γραμμές διαπιστώνετε έναν χαρακτηριστικό ήχο και μια ιδιαίτερη υφή.
2. Έλεγχος με το μάτι
– Ελέγξτε τη συνολική εμφάνιση της εικόνας. Στα γνήσια χαρτονομίσματα η εικόνα είναι καθαρή με έντονες αντιθέσεις, ιδίως όσον αφορά το αρχιτεκτονικό σχέδιο στην εμπρόσθια όψη. Η εικόνα δεν πρέπει να είναι θολή ή θαμπή.
– Όταν το κοιτάτε σε διερχόμενο φωτισμό, το πολυτονικό υδατογράφημα επαναλαμβάνει το κύριο αρχιτεκτονικό σχέδιο του χαρτονομίσματος (πύλες ή παράθυρα). Πρέπει να εμφανίζει τις χαρακτηριστικές φωτοσκιάσεις, πρέπει δηλαδή να υπάρχουν τμήματα που είναι φωτεινότερα καθώς και τμήματα που είναι πιο σκοτεινά από την υπόλοιπη επιφάνεια του χαρτιού. Τα γνήσια πολυτονικά υδατογραφήματα δεν έχουν πολύ έντονες γραμμές αλλά χαρακτηρίζονται πάντοτε από την απαλή μετάβαση από το φωτεινό στο σκοτεινό.
– Το ηλεκτροτυπικό υδατογράφημα βρίσκεται κάτω από το πολυτονικό υδατογράφημα. Σε αυτό αναγράφεται η αξία του χαρτονομίσματος. Ο αριθμός αυτός φαίνεται πολύ φωτεινός όταν κοιτάτε το χαρτονόμισμα σε διερχόμενο φως, ενώ εμφανίζεται σκοτεινός εάν το τοποθετήσετε επάνω σε μια σκοτεινή επιφάνεια.
– Η ταινία ασφαλείας βρίσκεται ενσωματωμένη στο χαρτονόμισμα. Εμφανίζεται ως σκοτεινή γραμμή εάν κοιτάξετε το χαρτονόμισμα σε διερχόμενο φωτισμό. Στην ταινία ασφαλείας αναγράφεται η αξία του χαρτονομίσματος και η λέξη EURO. Το κείμενο αυτό διαβάζεται από αριστερά προς τα δεξιά και αντίστροφα, έτσι ώστε να μπορεί να διαβαστεί εύκολα και από τις δύο πλευρές του χαρτονομίσματος.
– Εάν το κοιτάξουμε σε κάθετο φωτισμό, εμφανίζεται στο ολόγραμμα ή στην ολογραφική λωρίδα το λογότυπο €. Επιπλέον, η ονομαστική αξία καθίσταται ορατή με θετικούς και αρνητικούς χαρακτήρες.
– Στη γωνία που βρίσκεται πάνω από το υδατογράφημα εμφανίζονται ορισμένοι «ημιτελείς» αριθμοί στην εμπρόσθια και την οπίσθια όψη.
– Εάν τις κοιτάξουμε μπροστά στο φως, αυτές οι δύο εικόνες συνδυάζονται σχηματίζοντας έναν πλήρη αριθμό.
3. Εξέταση υπό γωνία
– Στα χαρτονομίσματα μεγαλύτερης ονομαστικής αξίας (50 ευρώ και άνω) το ολόγραμμα εμφανίζει το κύριο αρχιτεκτονικό σχέδιο (παράθυρο/πύλη), το οποίο εναλλάσσεται με τον αριθμό που δηλώνει την αξία του χαρτονομίσματος εάν το κοιτάξουμε υπό γωνία. Επιπλέον, ομόκεντροι κύκλοι με τα χρώματα του ουράνιου τόξου κατευθύνονται από και προς το κέντρο.
– Στα χαρτονομίσματα μικρότερης ονομαστικής αξίας (20 ευρώ και κάτω) υπάρχει μια ολογραφική λωρίδα. Εάν κοιτάξουμε το χαρτονόμισμα υπό γωνία, η εικόνα εναλλάσσεται μεταξύ του αριθμού που δηλώνει την αξία του, του λογότυπου € και ενός κύκλου με αστερίσκους.
– Στην κάτω δεξιά γωνία της οπίσθιας όψης των χαρτονομισμάτων μεγαλύτερης ονομαστικής αξίας (50 ευρώ και άνω) εμφανίζεται ένας μεγάλος αριθμός δηλωτικός της αξίας τους τυπωμένος με οπτικά μεταβλητό μελάνι, το οποίο αλλάζει χρώμα —από πορφυρό σε τόνους του καστανού ή του πράσινου της ελιάς— εάν κοιτάξουμε το χαρτονόμισμα υπό γωνία.
– Στην οπίσθια όψη των χαρτονομισμάτων μικρότερης ονομαστικής αξίας (20 ευρώ και κάτω), μια ιριδίζουσα λωρίδα διατρέχει καθέτως το χαρτονόμισμα. Η λωρίδα αυτή περιλαμβάνει τον αριθμό που δηλώνει την αξία του χαρτονομίσματος και το λογότυπο €. Είναι σχεδόν αόρατη εάν κοιτάξετε το χαρτονόμισμα σε ευθεία γραμμή, όμως εάν το κοιτάξετε υπό γωνία, εκπέμπει μια λάμψη που θυμίζει μαργαριτάρι.