Η οικονομική κρίση της τελευταίας εξαετίας σαρώνει την Ελληνική αγορά χονδρικής / λιανικής με τις μεγάλες αλυσίδες καταστημάτων να βρίσκονται στο επίκεντρο καταιγιστικών αλλαγών που κυριολεκτικά ανατρέπουν τον μέχρι σήμερα γνωστό χάρτη της Ελληνικής αγοράς.
Η τελευταία κατάταξη των 10 κορυφαίων αλυσίδων λιανικής / χονδρικής της χώρας μας αναφέρεται στο αναλυτικό άρθρο μας 30ηςΝοεμβρίου 2014 με τίτλο «Top-10 αλυσίδες λιανικής / χονδρικής το 2013/2014» με την κατάσταση τότε να διαμορφώνεται, με βάση τους δημοσιευμένους ισολογισμούς 31/12/2013, ως εξής:
- Ο Όμιλος Μαρινόπουλος με εκτιμώμενο (και όχι δημοσιευμένο) κύκλο εργασιών της τάξεως των 2 δις παρέμενε στην πρώτη θέση της Ελληνικής αγοράς με την λειτουργία 888 καταστημάτων εντός Ελλάδος και 61 καταστημάτων εκτός Ελλάδος (22 Βουλγαρία, 19 Αλβανία, Κύπρο, 2 Σκόπια). Οι τριγμοί όμως στο τεράστιο οικοδόμημα των 15.000 (τότε) εργαζομένων και περισσότερων από 3.000 προμηθευτών άρχισαν να διακρίνονται ήδη από την «παράληψη» δημοσίευσης ισολογισμών τα έτη 2012, 2013 και 2014. Η αργή αλλά σταθερή επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής των προμηθευτών της αλυσίδας που ακολούθησε, οδήγησε σταδιακά σε σημαντικές ελλείψεις τροφοδοσίας των εκατοντάδων καταστημάτων του δικτύου και σε σημαντικές αποφάσεις για το μέλλον της αλυσίδας.
- Η αλυσίδα ΑΒ Βασιλόπουλος του πολυεθνικού Ομίλου Delhaize με έδρα το Βέλγιο, κύκλο εργασιών 1,7 δις Ευρώ (ισολογισμός 31/12/2013) και λειτουργία 308 καταστημάτων με 10.958 εργαζομένους βρισκόταν στην δεύτερη θέση της Ελληνικής αγοράς διεκδικώντας την πρώτη θέση με πολύ σοβαρές αξιώσεις.
- Η Ελληνική θυγατρική του Γερμανικού Ομίλου Lidl & Schwarz (Lidl Ελλάς) ήταν σταθεροποιημένη στην τρίτη θέση της Ελληνικής αγοράς, με σταθερό αριθμό καταστημάτων (221 καταστήματα), κύκλο εργασιών 1,5 δις Ευρώ και 4.000 περίπου εργαζόμενους.
- Στην τέταρτη θέση της Ελληνικής αγοράς βρισκόταν η συγκεντρωμένη τότε στα γεωγραφικά όρια της ευρύτερης περιφέρειας της πρωτεύουσας αλυσίδα καταστημάτωνΣκλαβενίτης με κύκλο εργασιών 1,2 περίπου δις Ευρώ, 7.500 εργαζόμενους και λειτουργία 110 καταστημάτων. Στις 26 Μαρτίου 2015, στο άρθρο μας με τίτλο «Σκλαβενίτης: Στην κορυφή της Ελληνικής αγοράς το 2016» είχαμε προβλέψει πρωτιά του Σκλαβενίτη το τρέχον έτος 2016 συνυπολογίζοντας την τότε ανακοινωθείσα συμφωνία με τον Βερόπουλο, η οποία όμως ναυάγησε πέντε μήνες μετά την επίσημη ανακοίνωση της, αλλά μη υπολογίζοντας καθόλου την συμφωνία συνεργασίας με τον Όμιλο Μαρινόπουλο για τα καταστήματα μεγάλης επιφάνειας (και μεγάλου τζίρου) που προέκυψε πολύ αργότερα.
- Στην πέμπτη θέση της Ελληνικής αγοράς βρισκόταν η αλυσίδα καταστημάτωνΒερόπουλος με συνολικό αριθμό 241 καταστημάτων, 6.500 εργαζόμενους και κύκλο εργασιών 816,7 εκατομμυρίων Ευρώ εκ των οποίων 722 εκ. Ευρώ στην Ελλάδα και τα υπόλοιπα στα Βαλκάνια (Σκόπια και Σερβία με 16 καταστήματα).
- Στην έκτη θέση της Ελληνικής αγοράς βρισκόταν το «φαινόμενο της Βόρειας Ελλάδας», δηλαδή η αλυσίδα καταστημάτων Μασούτηςμε 253 καταστήματα, 6.253 εργαζόμενους και κύκλο εργασιών 738,9 εκ. Ευρώ.
- Την έβδομη θέση της Ελληνικής αγοράς κατελάμβανε ο Όμιλος Παντελιάδη (61 καταστήματα λιανικής My Market και 46 καταστήματα χονδρικής METRO C&C), με 4.300 εργαζόμενους και κύκλο εργασιών 700 εκατομμυρίων Ευρώ.
- Την όγδοη θέση της Ελληνικής αγοράς κατελάμβανε η αλυσίδα καταστημάτων Γαλαξίας (ο μεγαλύτερος μέτοχος της αλυσίδας είναι οι ίδιοι οι εργαζόμενοι σε αυτήν) με 139 συνολικά καταστήματα σε ολόκληρη την Ελλάδα, 3.800 εργαζόμενους και κύκλο εργασιών 432,8 εκ. Ευρώ (ισολογισμός 31/12/2013).
- Η θυγατρική του μεγάλου Γερμανικού Ομίλου Metro στην Ελλάδα, η «Μakro C&C Ελλάς», βρισκόταν στην ένατη θέση της κατάταξης με 9 πολύ μεγάλα καταστήματα, κύκλο εργασιών 240 εκατομμυρίων Ευρώ, απασχολώντας 1.000 περίπου εργαζόμενους.
- Τέλος στην δέκατη θέση των κορυφαίων αλυσίδων της Ελληνικής αγοράς ήταν η αλυσίδαΜΑRΚΕΤ ΙΝ με 137 μικρά κυρίως καταστήματα, 000 εργαζόμενους και κύκλο εργασιών 167,4 εκατομμυρίων Ευρώ.
Η παραπάνω συνοπτική εικόνα η οποία διαμορφώθηκε σταδιακά κατά την διάρκεια τουλάχιστον δεκαπέντε χρόνων, άλλαξε ριζικά με ραγδαίους ρυθμούς μέσα σε δεκαπέντε περίπου μήνες υπό την πίεση της συνεχούς συρρίκνωσης της Ελληνικής αγοράς, η οποία μεταξύ των ετών 2008 και 2015 έχασε το 25% περίπου του συνολικού κύκλου των εργασιών της εξ αιτίας της οικονομικής κρίσης!
Έτσι, τρείς από τις δέκα κορυφαίες αλυσίδες λιανικής της χώρας μας (Μαρινόπουλος,Βερόπουλος και Μakro C&C Ελλάς) επαναπροσδιόρισαν την θέση τους στην Ελληνική αγορά συνάπτοντας συμφωνίες συνεργασίας ή εξαγοράς σφραγίζοντας επίσημα τις σαρωτικές αλλαγές που σημειώνονται στην Ελληνική αγορά. Έτσι η σημερινή εικόνα (Απρίλιος 2016) παρουσιάζεται ως εξής:
Η αλυσίδα Μαρινόπουλος, πρώτη της Ελληνικής αγοράς μέχρι και το έτος 2014, πήρε δραστικά μέτρα αντιμετώπισης της κρίσης:
(α) Μειώνει σημαντικά το δίκτυο των καταστημάτων της: Η δραστηριότητα του Ομίλου στην αγορά χονδρικής τερματίζεται ενώ η σύμβαση δικαιόχρησης που είχε με την εταιρεία Αφοί Καρυπίδη και αφορούσε τη λειτουργία 141 καταστημάτων στη Βόρεια Ελλάδα (πρώην Αρβανιτίδη) διεκόπη στις 13 Φεβρουαρίου 2016 και δεν πρόκειται να ενεργοποιηθεί. Επί πλέον 70 περίπου εταιρικά καταστήματα έκλεισαν με στόχο το δίκτυο των καταστημάτων να μην ξεπεράσει τα 500 καταστήματα (350 εταιρικά και τα υπόλοιπα franchising) χωρίς να είναι ακόμα γνωστό αν σε αυτά περιλαμβάνονται και τα εκτός Ελλάδος καταστήματα της αλυσίδας. Πάντως, το μεγαλύτερο υπερμάρκετ Carrefour που διαθέτει ο Όμιλος στο Mall της Σόφιας (Βουλγαρία), συνολικής έκτασης 15.000 τ.μ., βρίσκεται σε διαδικασία πώλησης έναντι 16 εκατ. Ευρώ.
(β) Η Μαρινόπουλος συμφώνησε με την αλυσίδα Σκλαβενίτης (12 Φεβρουαρίου 2016) να δημιουργήσει μια καινούργια εταιρία, στην οποία θα συμμετέχει κατά 50%, και στην οποία θα μεταβιβάσει 33 υπερμάρκετ του ομίλου Μαρινόπουλου (325 εκατ. Ευρώ κύκλος εργασιών έτους 2015, 3.000 εργαζόμενοι). Το νέο σχήμα, με την ονομασία «Σκλαβενίτης Hypermarket» θα συνοδεύεται με το νέο εμπορικό σήμα της Μαρινόπουλος. Ήδη αναμένεται η απόφαση από την αρμόδια Επιτροπή Ανταγωνισμού η οποία κατά πάσα πιθανότητα θα εγκρίνει την κοινοπραξία αυτή μεταξύ των δύο κορυφαίων αλυσίδων της Ελληνικής αγοράς. Από την πλευρά της Μαρινόπουλος συμμετέχουν ο Λεωνίδας Μαρινόπουλος (εικάζεται ότι διέθεσε το μερίδιο του στην ΦΑΜΑΡ με στόχο τον πλήρη έλεγχο της αλυσίδας καταστημάτων) και οι δυο του γιοι Δημήτρης και Γιώργος.
(γ) Στις 11 Μαρτίου 2016 ανακοινώθηκε η συμφωνία χρηματοδότησης του ΟμίλουΜαρινόπουλος από τέσσερις συστημικές τράπεζες με βάση ένα ολοκληρωμένο σχεδιασμό που θα επαναφέρει τον Όμιλο στον δρόμο της ανάπτυξης. Η χρηματοδότηση αναμένεται να πραγματοποιηθεί σε δύο φάσεις: Η μία άμεσα και η δεύτερη με την ολοκλήρωση της συμφωνίας με την Ι. & Σ. Σκλαβενίτης Α.Ε.Ε. από την Επιτροπή Ανταγωνισμού. Ο συνδυασμός των παραπάνω, υπολογίζεται ότι θα ενισχύσει τη ρευστότητα της Μαρινόπουλος με ποσό που υπερβαίνει τα 200 εκατομμύρια ευρώ και το οποίο θα κατευθυνθεί στις υποχρεώσεις του Ομίλου προς τους προμηθευτές του ώστε να ξεκινήσει η αποπληρωμή οφειλών που θα συνοδεύεται με ρητές συμφωνίες εξόφλησης του υπόλοιπου των υποχρεώσεων.
(δ) Μέχρι και τον Σεπτέμβριο του 2016 θα έχει ολοκληρωθεί το συνολικό rebranding (νέα σήματα που δεν θα συμπεριλαμβάνουν το σήμα Carrefour) του δικτύου όλων των καταστημάτων της αλυσίδας.
Όσον αφορά την αλυσίδα καταστημάτων Βερόπουλος, στις 28 Νοεμβρίου 2014 γνωστοποιήθηκε η συμφωνία εξαγοράς ποσοστού 60% του συνόλου των μετοχών της «Χαλκιαδάκης Α.Ε.» τις οποίες κατείχε η «Βερόπουλος ΑΕ» από την «Σκλαβενίτης ΑΕ». Η αλυσίδα Χαλκιαδάκης που δημιουργήθηκε στην Κρήτη από την οικογένεια του Μηνά Χαλκιαδάκη (ελέγχει το 40% της αλυσίδας) λειτουργεί στην Κρήτη 38 καταστήματα και πραγματοποιεί κύκλο εργασιών 129,7 εκατομμυρίων Ευρώ (2014).
Ταυτόχρονα, από το καλοκαίρι του 2014 ξεκίνησαν οι συζητήσεις μεταξύ των αλυσίδων Σκλαβενίτης και Βερόπουλος που κατέληξαν, την άνοιξη του 2015, σε μια κατ΄ αρχήν συμφωνία με την οποία όλα τα εν Ελλάδι καταστήματα της «Βερόπουλος» εξαγοράζονταν, σε ποσοστό 60% των μετοχών της «Βερόπουλος», από την «Σκλαβενίτης».
Η επιβολή όμως των ελέγχων στις τραπεζικές συναλλαγές (capital controls) στο τέλος Ιουνίου 2015, οδήγησαν λίγους μήνες αργότερα (Οκτώβριος 2015) σε ναυάγιο την κατ΄ αρχήν συμφωνία μεταξύ των αλυσίδων Σκλαβενίτης και Βερόπουλος, με αποτέλεσμα η δεύτερη να προχωρήσει σε συμφωνία εξαγοράς ολόκληρου του εν Ελλάδι δικτύου της από τον Όμιλο Παντελιάδη (Metro ΑΕΒΕ).
Τον Ιανουάριο του 2015 η Επιτροπή Ανταγωνισμού ενέκρινε την απόκτηση αποκλειστικού ελέγχου από την αλυσίδα σούπερ μάρκετ «Metro ΑΕΒΕ» του Ομίλου Παντελιάδη επί των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων στην Ελλάδα της αλυσίδας σούπερ μάρκετ Βερόπουλος. Ακολούθησε, στις 22 Φεβρουαρίου 2016, η οριστική συμφωνία της εξαγοράς των εν Ελλάδι δραστηριοτήτων της «Βερόπουλος» από την «Metro ΑΕΒΕ» η οποία ελέγχει πλέον 240 περίπου καταστήματα λιανικής και 50 καταστήματα χονδρικής σε 54 πόλεις της Ελλάδος με εκτιμώμενο κύκλο εργασιών της τάξεως του 1,5 δις Ευρώ. Η αλυσίδα Βερόπουλος συνεχίζει τις δραστηριότητες της στα Σκόπια και τη Σερβία με 16 καταστήματα και συνολικό κύκλο εργασιών της τάξεως των 100 εκατομμυρίων Ευρώ.
Τέλος, τον Νοέμβριο του 2014 ανακοινώθηκε η εξαγορά του συνόλου των μετοχών τηςMAKRO Cash & Carry, μέλους του Γερμανικού METRO GROUP από την «Σκλαβενίτης» έναντι 65 εκατομμυρίων Ευρώ. Η σημαντική αυτή επένδυση σηματοδοτεί την είσοδό της «Σκλαβενίτης» στην αγορά της χονδρικής, ενώ παράλληλα επεκτείνει για πρώτη φορά τη δραστηριότητά της εκτός του Νομού Αττικής αφού από τα 9 συνολικά καταστήματα της MAKRO Cash & Carry τα επτά βρίσκονται σε μεγάλες πόλεις εκτός Αττικής (δύο καταστήματα στην Θεσσαλονίκη και από ένα σε Ηράκλειο Κρήτης, Πάτρα, Λάρισα, Ξάνθη και Βόλο, ενώ παράλληλα λειτουργούν τρία σημεία Drive-in σε Χανιά, Γιάννενα και Καλαμάτα). Ο κύκλος εργασιών της MAKRO Cash & Carry, η οποία μετονομάστηκε σε «The Mart», την κυλιόμενη χρήση που έκλεισε τον Σεπτέμβριο του 2014, ήταν 319,8 εκατομμύρια Ευρώ.
Σ Υ Μ Π Ε Ρ Α Σ Μ Α: Τρείς από τις δέκα κορυφαίες αλυσίδες λιανικής / χονδρικής της χώρας μας, υποχρεώθηκαν σε ραγδαίες αλλαγές – οι δύο από αυτές δεν υπάρχουν πλέον στον χάρτη της Ελληνικής αγοράς μετά από παρουσία ολόκληρων δεκαετιών.
Η οικονομική κρίση που επηρέασε την αγοραστική δύναμη εκατομμυρίων Ελλήνων καταναλωτών οδήγησε σε συρρίκνωση των καταστημάτων του χώρου, αναδεικνύοντας όσες αλυσίδες καλλιέργησαν με τις πολιτικές που εφάρμοσαν, ισχυρές αντοχές απέναντι στην λαίλαπα της οικονομικής κρίσης. Η τελική κατάταξη των δέκα κορυφαίων αλυσίδων λιανικής της χώρας μας με βάση τον κύκλο εργασιών του έτους 2015 θα είναι δυνατή μετά την δημοσίευση των ισολογισμών όλων των επιχειρήσεων, στο τέλος Ιουνίου 2016.
Σύμφωνα πάντως με τις μέχρι τώρα ενδείξεις, το έτος 2015 την πρώτη θέση της Ελληνικής αγοράς κατέλαβε η αλυσίδα ΑΒ Βασιλόπουλος του πολυεθνικού Ομίλου Delhaize (έδρα το Βέλγιο) με εκτιμώμενο κύκλο εργασιών της τάξεως των 2 δις Ευρώ και την λειτουργία 344 καταστημάτων. Η αλυσίδα καταστημάτων Σκλαβενίτης φαίνεται να ακολουθεί από κοντά με τον συνυπολογισμό του τζίρου τόσο της πρώην ΜΑΚΡΟ η οποία μετονομάστηκε σε The Martκαι λειτουργεί σαν ξεχωριστή εταιρία, όσο και της αλυσίδας «Χαλκιαδάκης» το 60% της οποίας αποκτήθηκε τον Νοέμβριο του 2014 από την «Βερόπουλος». Πάντως σύμφωνα με τον τελευταίο δημοσιευμένο ισολογισμό της «Σκλαβενίτης» (31/12/21014) ο κύκλος εργασιών της αλυσίδας το έτος 2014 ανήλθε σε 1,239 εκ. Ευρώ ενώ το 2015, λόγω των εξαγορών, αναμένεται σημαντικά αυξημένος. Απομένει βέβαια να δούμε αν το 2016 θα επαληθευτεί η πρόβλεψη που κάναμε τον Μάρτιο του 2015 στο άρθρο μας με τίτλο «Σκλαβενίτης: Στην κορυφή της Ελληνικής αγοράς το 2016» μετά τις εξελίξεις που δρομολογήθηκαν τους τελευταίους μήνες (ακύρωση συμφωνίας με Βερόπουλο, σύναψη συμφωνίας με Μαρινόπουλο).
Εξ άλλου, εκτιμάται ότι η Ελληνική θυγατρική του Γερμανικού Ομίλου Lidl & Schwarz (Lidl Ελλάς) το 2015 παρέμεινε σταθερά στην τρίτη θέση της Ελληνικής αγοράς με τον ίδιο αριθμό καταστημάτων (221 καταστήματα) και κύκλο εργασιών στα επίπεδα του 1,7 δις Ευρώ.
Για τις υπόλοιπες θέσεις του Top 10 της Ελληνικής αγοράς λιανικής / χονδρικής, η τελική κατάταξη θα διαμορφωθεί μετά την δημοσίευση όλων των ισολογισμών της 31/12/2015 των επιχειρήσεων του κλάδου.
Τέλος, δεν πρέπει να ξεχνάμε ούτε στιγμή πως κάθε συνειδητοποιημένος Έλληνας καταναλωτής είναι αναγκαίο περισσότερο από ποτένα επιλέγει για τις καθημερινές καταναλωτικές του ανάγκες προϊόντα που παράγονται μέσα στην Ελλάδα και φέρουναπαραίτητα καιξεκάθαρα την ένδειξη «ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΡΟΪΟΝ».
Επί πλέον, η νέα πρωτοβουλία σημαντικών επιχειρήσεων της χώρας μας να τοποθετήσουν στα προϊόντα τους το σήμα ΕΛΛΑ-ΔΙΚΑ ΜΑΣ, προσφέρει την δυνατότητα επιλογήςαυθεντικών Ελληνικών προϊόντων τα οποία κουβαλάνε μέσα τους όλα εκείνα τα στοιχεία που θα βοηθήσουν αποφασιστικά ώστε η γονατισμένη Ελλάδα μας να σταθεί μόνη και πάλι όρθια στα πόδια της!
Τώρα είναι αναγκαίο περισσότερο από ποτέ, όλοι μας, επαγγελματίες ή καταναλωτές, να προσέχουμε σχολαστικά τι αγοράζουμε από τα ράφια των αλυσίδων λιανικής και χονδρικής, φροντίζοντας για το μέλλον του τόπου, της οικογένειας και των παιδιών μας!
Πηγή: expohellas.analyst.gr