Ήταν 2018 όταν ο Κυριάκος Μητσοτάκης αποφάσιζε ότι εφόσον η διακυβέρνηση της χώρας του ανατεθεί από τον ελληνικό λαό, θα έπρεπε να μείνουν πίσω κάποια στεγανά σκουριασμένα και να υπάρξει μια εξέλιξη των κρατικών δομών.
Απευθύνθηκε τότε στον Κυριάκο Πιερρακάκη και του ζήτησε να ξεκινήσει τη στελέχωση μιας ομάδας επιστημόνων που θα μπορούσαν να ξεκινήσουν από την πρώτη κιόλας ημέρα της διακυβέρνησης τον εκσυγχρονισμό. Από την 8η Ιουλίου και μετά ο κ. Πιερρακάκης και η ομάδα του ήταν οι πρώτοι που σήκωσαν τα μανίκια για να υπακούσουν στις προγραμματικές δηλώσεις του πρωθυπουργού που τόνιζε διαρκώς πως θέλει να εκσυγχρονίσει το κράτος.
Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης πάπαλα, καλώς ήρθες Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Ο κ. Πιερρακάκης έθεσε άμεσα σε εφαρμογή το πλάνο του και μέσα σε 9 μήνες έχουμε δει πολλά πράγματα να εκσυγχρονίζονται σε επίπεδο γραφειοκρατίας, όχι όμως όσα θα ήθελαν και οι ίδιοι.
Μέχρι που ήρθε ο κορωνοϊός και φαίνεται να σπρώχνει με χειμαρρώδη τρόπο τις εξελίξεις. Από τα πιο μικρά στα πιο μεγάλα, η ατζέντα του Υπουργείου είναι ίσως η πιο ενεργή μετά απ΄αυτή του Υγείας αυτές τις ημέρες, καθώς καλείται να προσφέρει μια ασφάλεια και διαδικτυακή αντοχή, ώστε να μην δοθεί καμία αφορμή στους πολίτες να βγουν από το σπίτι τους και να δοθεί με αυτόν τον τρόπο μια γεύση από το μετά.
Και το μετά είναι δεδομένο πως θα είναι αλλιώς. Ο κορωνοϊός στόχευσε τις προτεραιότητες που πρέπει να έχει το ελληνικό κράτος. Κι αν σε κάποιους φαίνεται ακατόρθωτο να επιτευχθεί αυτό που έχει σχεδιαστεί, ας κοιτάξει αρκετά πιο βόρεια στον χάρτη. Εκεί θα δει ένα κράτος με αρκετά χαμηλότερη πληθυσμιακή δυναμική σε σχέση με την Ελλάδα, το οποίο όμως είναι πρότυπο σε όλη την Ευρώπη. Δεν είναι καμία Σκανδιναβική, καμία Γερμανία, καμία Γαλλία.
Είναι η Εσθονία αυτή που αποτελεί χώρα-πρότυπο ως προς την έμπρακτη σχέση που έχουν οι πολίτες με το κράτος στις καθημερινές τους δραστηριότητες, αλλά και οι ξένοι επενδυτές ή όσοι επιθυμούν να δοκιμάσουν την τύχη τους για εργασία στη βορειότερη της Βαλτικής.
Μπορεί να ακούγεται παράξενο, αλλά αν εξεταστεί δεν είναι, πως στον 21ο αιώνα καινοτόμες λειτουργίες ως προς την κρατική διαχείριση βλέπουμε κυρίως από κράτη μικρά που έχουν όμως μια στιβαρή οικονομία, όπως η Σλοβακία, όπως η Εσθονία.
Στην Εσθονία έχουμε το πρώτο ευρωπαϊκό ψηφιακό βασίλειο, όπου το 2014 εγκαθίδρυθηκε μια νέα ζωή. Όλα ξεκίνησαν στις αρχές του 21ου αιώνα. Τότε η Εσθονία ήταν μια χώρα-χωριό, με έντονα τα κατάλοιπα της Σοβιετικής Ένωσης. Οι κυβερνώντες αποφάσισαν να ξεκινήσουν να συλλέγουν δεδομένα για τους πολίτες ως προς την ασφάλιση, τα δημογραφικά και άλλα απαραίτητα, σε μια εποχή που ελάχιστοι είχαν πρόσβαση στο διαδίκτυο και σε υπολογιστή.
Χρειάστηκε μια ομάδα από ITs για να πετύχουν κάτι που τότε έμοιαζε με Έβερεστ. 20 χρόνια μετά το Internet είναι διαθέσιμο παντού και δωρεάν, ακόμα και στα χιονισμένα δάση και θεωρείται ανθρώπινο δικαίωμα από τις αρχές της χιλιετίες.
Στα μέσα της περασμένης δεκαετίας λοιπόν εγκαινιάστηκε το e-estonia. Ένας ψηφιακός τόπος για κάθε Εσθονό και για κάθε μη Εσθονό που θέλει να δει τι ισχύει φορολογικά και σε επίπεδο οικονομικών συγκυριών στη χώρα. Μάλιστα, κάποιος μπορεί να μην γίνει κάτοικος Εσθονίας, αλλά να είναι κάτοικος e-Εσθονίας, δηλαδή να ανοίξει την επιχείρησή του εκεί χωρίς να χρειαστεί ποτέ να βρεθεί εκεί. Αυτό σημαίνει πως δεν χρειάζεται κανένα χαρτί, καμία δημόσια υπηρεσία. Όλα συμπληρώνονται και κατατίθενται στην πλατφόρμα.
Οι κάτοικοι έχουν ακόμα περισσότερα. Πρόσβαση στο σύστημα υγείας, στο ιατρικό τους ιστορικό, ψηφίζουν μέσω διαδικτύουν, έχουν πρόσβαση στα ένσημα και τα φορολογικά τους, μπορούν να βγάλουν διαβατήριο εξ ολοκλήρου ηλεκτρονικά, κάνουν δηλαδή πάνω από το 95% των συναλλαγών τους ψηφιακά και έχουν δημιουργήσει μια ψηφιακή ταυτότητα με λίγα λόγια η οποία επιτρέπει συναλλαγές ακόμα κι αν το ένα μέλος της βρίσκεται στην Εσθονία και το άλλο στη Γη του Πυρός!
Αποτέλεσμα όλου αυτού είναι και η μεγάλη στροφή της 1.5 περίπου εκατομμυρίων κατοίκων χώρας προς τα κρυπτονομίσματα και τα blockchains, με την κυβέρνηση να μην τα έχει αναγνωρίσει μεν ως νόμιμη offline συναλλαγή, αλλά να επιτρέπει την χρήση τους σε φορολογικές συναλλαγές online, ενώ επιχείρησε το 2017 να καθιερώσει το δικό της κρυπτονόμισμα και να το νομιμοποιήσει εντός της Ε.Ε., το estcoin, κάτι που τελικά δεν το κατάφερε λόγω έντονης κριτικής.
Παράλληλα, υπήρξε μια στόχευση και στην επιχειρηματικότητα, με την δημιουργία του StartUp Estonia, όπου όποιος ήθελε μπορούσε να καταθέσει μια ιδέα και να του δοθούν κατευθύνσεις ή ακόμα και να ζητήσει τεχνικό προσωπικό για να κάνει πράξη την ιδέα του. Αν και 132η παγκοσμίως σε επίπεδο έκτασης, η Εσθονία είναι η πρώτη στην Ευρώπη σε επίπεδο startup ανά κάτοικο.
Δεν είναι παράξενο που η Εσθονία ονομάστηκε Χώρα των Start Ups και αποτέλεσε την ευρωπαϊκή Silicon Valley, μιας και έχει ξεκίνησαν 4 unicorn εταιρείες, η Skype, η Playtech, η Taxify και η Transferwise, όλες με χρηματιστηριακή αξία άνω του δισεκατομμυρίου.
Από την άλλη, δεδομένου ότι μιλάμε για έναν ψηφιακό παράδεισο, αυτό μειώνει την ανάγκη ύπαρξης άλλων επιχειρήσεων και πιο συγκεκριμένα των τραπεζών. Από το 2010 και μετά έχουμε μια πολύ μεγάλη μείωση στα τραπεζικά υποκαταστήματα και στην μείωση του προσωπικού που απασχολείται στον τραπεζικό τομέα.
Σε όλα αυτά αν συνυπολογίσει κανείς πως τα μέσα μεταφοράς στο Ταλίν είναι δωρεάν για τους ντόπιους και πως υπάρχει μια καθημερινή συναναστροφή στα πάμπολλα καφέ που έχουν ανοίξει, τότε η Εσθονία αποτελεί δικαίως το πρότυπο της Ελλάδας.
Γιατί ευφυής δεν είναι μόνο αυτός που ηγείται. Ευφυής είναι κι αυτός που έχει την διορατικότητα να καταλάβει ποιον πρέπει να ακολουθήσει!
Ως προς τον κορωνοϊό, η Εσθονία έχει μέχρι σήμερα 1097 κρούσματα με μόλις 15 θανάτους, κάτι που οφείλεται στην άμεση πρόσβαση που έχουν οι γιατροί στο ιατρικό ιστορικό κάθε πιθανού ασθενή και στην επάρκεια σε κρεβάτια ΜΕΘ, που φτάνουν τα 1.000 συνολικά, ενώ το σύστημα υγείας διαθέτει εν γένει σχεδόν 5 κρεβάτια για κάθε χιλιάδα κατοίκων.