Σε όλες τις δύσκολες εποχές του παρελθόντος η ελληνική κοινωνία κατάφερνε πάντα να στέκεται στο ύψος των περιστάσεων και οι κυβερνήσεις ήταν που απογοήτευαν. Αυτό βέβαια δε συνέβαινε λόγω κάποιου αισθήματος υψηλής ευθύνης. Ήταν περισσότερο απόρροια του παρελθόντος.
Έχουμε ζήσει στο πετσί μας εποχές βάναυσες και μας έβγαινε η προστασία. Στην περίπτωση του κορωνοϊού έχουμε το ανάποδο. Έναν κρατικό μηχανισμό που τηρουμένων όλων όσων συμβαίνουν σε επίπεδο γεωπολιτικό, έδειξε να αντιλαμβάνεται τη σοβαρότητα της κατάστασης κι έναν λαό που σε πολλές περιπτώσεις έδειξε ανυπακοή και ανευθυνότητα.
Κι αν σκεφτεί κανείς τι έχει συμβεί σε χώρες με πολύ καλύτερες της δικής μας οικονομίες και με πολύ μεγαλύτερη δύναμη, τότε αρχίζεις να εκτιμάς διαφορετικά αυτό που, έστω προς το παρόν, επιτυγχάνεται εδώ.
Ας δούμε πιο συγκεκριμένα τι γίνεται αυτές τις ημέρες στη Σκανδιναβία όπου βρίσκονται τρεις χώρες τις οποίες τις έχουμε τοποθετήσει σε ένα πάνθεον και τις έχουμε ως πρότυπο σε πολλά επίπεδα. Ιδίως στο κομμάτι της παιδείας των λαών.
Φινλανδία, Νορβηγία και Σουηδία κυβερνώνται από τρεις πολιτικούς σχηματισμούς που δέχονται εντονότατη κριτική για τον τρόπο που έχουν δράσει ως τώρα και μόλις τα τελευταία 24ωρα άρχισαν να παίρνουν τα ενδεδειγμένα μέτρα ώστε να περιορίσουν τη ζημιά που είναι μεγάλη σε αυτούς σε επίπεδο κρουσμάτων, όχι όμως και σε επίπεδο θανάτων.
Με πολλούς ειδικούς-επιδημιολόγους να λένε πως η κορύφωση του κορωνοϊού στην Ευρώπη θα έρθει σε 10-15 ημέρες, οι τρεις αυτές χώρες έχουν μέχρι στιγμής ένα χαμηλότατο ποσοστό θνησιμότητας, αλλά αυτό αφορά μόνο τον ορατό αριθμό του κορωνοϊού. Ξεκινάμε με την Νορβηγία που για πολλούς έχει το κορυφαίο σύστημα υγείας στον κόσμο:
Νορβηγία
«Εδώ στη Νορβηγία τα κρούσματα ήταν πάρα πολλά. Σκέψου ότι τον Φεβρουάριο είχαμε τις χειμερινές διακοπές και πάρα πολλοί είχαν ταξιδέψει σε Αυστρία και Ιταλία. Οπότε γυρνώντας πίσω, βρέθηκαν γύρω στα 1.000 κρούσματα. Παρόλα αυτά δεν πάρθηκε κανένα μέτρο από την κυβέρνηση. Τα σχολεία που έκλεισαν πριν λίγες ημέρες και γενικώς κάθε δομή, έκλεισαν επειδή γονείς, δάσκαλοι και όσοι εμπλέκονταν το συζήτησαν μεταξύ τους διαδικτυακά και συμφώνησαν να το κάνουν.
Τώρα πλέον έχουν κλείσει όλα τα καταστήματα που δεν έχουν χώρο επαρκή ώστε να υπάρχει απόσταση μεταξύ των πελατών τους, εν τούτοις δεν έχουν κλείσει τα εστιατόρια, αλλά προτείνεται να μην πολυβγαίνουμε. Τα εμπορικά κλείνουν, στα μέσα μπαίνουμε όλοι από την πίσω πόρτα κι όχι την μπροστά.
Αυτή τη στιγμή φαίνεται πως, παρά τα 1.348 κρούσματα και τους 3 θανάτους, έχει τεθεί υπό κάποιον έλεγχο το πράγμα, αλλά είναι σίγουρα πολύ νωρίς για οποιαδήποτε εκτίμηση».
Αυτή είναι η κατάσταση στη Νορβηγία όπως μας την περιγράφει η Νικολέτα Αναγνώστου, Ελληνίδα που ζει και εργάζεται ως δασκάλα σε σχολείο στο Όσλο τα τελευταία χρόνια και εδώ και λίγα 24ωρα συνεχίζει τη δουλειά της από το σπίτι, παραδίδοντας τα μαθήματα της online, μιας και εργάζεται σε σχολείο όπου όλη η ύλη είναι σε iPad.
«Δεν έχουν κλείσει για παράδειγμα οι παιδικές χαρές, αλλά οι περισσότεροι έχουν μειώσει αισθητά τις εξόδους τους. Οι περισσότεροι Νορβηγοί είναι ενάρετοι θα έλεγα. Στις 27 Φεβρουαρίου η κυβέρνηση βγήκε και είπε πως όσοι έχουν ταξιδέψει στο εξωτερικό θα πρέπει να μείνουν σε καραντίνα, ενώ τώρα κλείνουν τα σύνορα απ΄ό,τι μαθαίνω».
Σύμφωνα με όσα μας περιέγραψε η Νικολέτα, η κυβέρνηση έχει αρχίσει να παίρνει τα επιβεβλημένα μέτρα, όχι όμως στην έκταση που πρέπει και με εμφανή καθυστέρηση. «Πίεσαν αρκετά οι πολίτες την κυβέρνηση για να παρθούν τα όποια μέτρα» μας λέει. Στην ουσία οι Νορβηγοί ως πολίτες επέδειξαν μεγαλύτερο ζήλο από την ίδια τους την κυβέρνηση.
Παρόλα αυτά, μας περιγράφει πως η πρωθυπουργός της χώρας κάνει online chat και απαντά σε πολίτες, ιδίως σε παιδιά, σε σχέση με τον κορωνοϊό.
Όσον αφορά στα νοσοκομεία, από τα όσα έχει μάθει από Ελληνίδα επιδημιολόγο στο Όσλο, η Νικολέτα μας ανέφερε ότι υπάρχει η σκέψη να χρησιμοποιήσουν τους φοιτητές ιατρικής και νοσηλευτικής για να καλυφθούν οι ανάγκες, αλλά προς το παρόν δεν θα έλεγε πως υπάρχει ο πανικός που εντοπίζεται στην Ισπανία ή άλλες χώρες με αντίστοιχο αριθμό κρουσμάτων.
Φινλανδία
Πριν από δύο περίπου μήνες όλος ο δυτικός κόσμος είχε στρέψει το βλέμμα στους Σουόμι καθώς την ηγεσία της χώρας αναλάμβανε ένας πολιτικός σχηματισμός 5 κομμάτων με 5 γυναίκες επικεφαλής και φυσικά πρωθυπουργό γυναίκα και δη τη νεότερη πρωθυπουργό της Ευρώπης.
Η Σάνα Μαρίν είχε δηλώσει πριν δύο εβδομάδες σε συνέντευξη Τύπου ότι δεν υπάρχει λόγος να παρθούν αυστηρά μέτρα και δεν χρειάζεται να πανικοβληθεί κανείς. Στις αρχές Μαρτίου βέβαια είχε αρχίσει ήδη η τραγωδία στην Ιταλία και υπήρχαν δημοσιευμένες οι εκτιμήσεις των επιστημόνων πως ό,τι συνέβη εκεί θα συμβεί σε κάθε χώρα αν δεν υπάρξουν περιορισμοί.
Μόλις το μεσημέρι της Κυριακής η Μαρίν απηύθυνε διάγγελμα προς τον λαό της χώρας όπου δήλωνε πως τα κρούσματα έχουν πλησιάσει τα 280. Ο αριθμός φαντάζει μικρός, αλλά ας μην ξεχνάμε πως η Φινλανδία έχει σχεδόν το μισό πληθυσμό της Ελλάδας, ενώ τα κριτήρια για τα τεστ έχουν γίνει πιο αυστηρά, επομένως στον αριθμό αυτό δεν περιλαμβάνονται τα ήπια κρούσματα. Είναι επομένως 280 περιπτώσεις σε σοβαρή κατάσταση. Και η Φινλανδία πάντως αντιμετωπίζει έλλειψη στα λεγόμενα test kits για τον ιό.
Η στάση της Μαρίν το μεσημέρι της Κυριακής προκάλεσε έντονες αντιδράσεις, καθώς δεν ανακοίνωσε καμία δράση από πλευράς του κράτους. Αντιθέτως, μαζί με τις έτερες υπουργούς τόνιζε πως οι αποφάσεις επαφίενται στην ευχέρεια των τοπικών αρχών, δηλαδή δημάρχων, διευθυντών σχολείων και μάνατζερ σε εταιρείες και επιχειρήσεις.
Αυτή η στάση προκάλεσε την σατιρική στάση αρκετών, με τα social media να κατακλύζονται από ένα ειρωνικό meme που γράφει Yes Manager και ουσιαστικά καυτηριάζει την, πρακτικά, αδράνεια της ηγεσίας.
Μία ημέρα αργότερα, το απόγευμα της Δευτέρας, η Μαρίν και το επιτελείο της έκαναν μια επανεκτίμηση της κατάστασης και αποφάσισαν να κλείσουν τα σύνορα, όχι μόνο για εισαγωγές κι εξαγωγές, αλλά και για πολίτες, ενώ ζήτησαν απ΄όσους είναι στο εξωτερικό να επιστρέψουν. Παράλληλα, αποφάσισαν να κλείσουν σχολεία, βιβλιοθήκες, μουσεία, δημόσιες πισίνες και γενικώς όποιο μέρος προϋποθέτει συνάθροιση πάνω από δέκα άτομα.
Σουηδία
Στη μεσαία χώρα της σκανδιναβικής χερσονήσου τα κρούσματα έχουν ξεπεράσει τη χιλιάδα, όμως οι νεκροί είναι μόλις 7. Μιλάμε για ποσοστό 0.7% στη χειρότερη, που δεν το συναντάς εύκολα. Υπάρχει όμως ένας λάκκος στη φάβα. Στην ουσία η Σουηδία δεν πραγματοποιεί τεστ στους πολίτες και αυτός ο αριθμός είναι αποτέλεσμα των περιστατικών που είναι βαριάς μορφής και εμφάνισαν τα συμπτώματα και βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο της νόσου. Μάλιστα, οι πολίτες κατηγορούν για συγκάλυψη την κυβέρνηση και μια προσπάθεια κατευνασμού, το οποίο όμως δεν κινητοποιεί τους πολίτες να λάβουν μέτρα ασφαλείας.
Με αυτούς τους αριθμούς, η κυβέρνηση του Στέφαν Λέφβεν δεν έχει προβεί σε κανέναν περιορισμό και έχει αρκεστεί μόνο σε προτροπές προς τους πολίτες να μην κυκλοφορούν πολύ, ενώ όσοι μπορούν να δουλεύοyν από το σπίτι, να το πράξουν. Δεν υπάρχει όμως καμία ποινική ρήτρα πίσω απ΄αυτό ώστε να εξασφαλιστεί η συμμόρφωση. Όλα είναι στο χέρι του κάθε πολίτη ατομικά.
Το μόνο που ανακοινώθηκε το μεσημέρι της Δευτέρας είναι ένα πρόγραμμα μέτρων, κυρίως φοροελαφρυντικών, συνολικού ύψους 30 δισ. ευρώ, ώστε να μην πληγεί βαθιά η οικονομία και να μπορέσουν να σταθούν οι εταιρείες που θα δουν υπαλλήλους τους να λείπουν από τη δουλειά λόγω του ιού.
Αν κάτι μπορούμε να συμπεράνουμε από όλα τα παραπάνω, αυτό είναι πως η κουλτούρα και η παιδεία του κάθε πολίτη στις σκανδιναβικές χώρες είναι το μεγαλύτερο όπλο για να προφυλαχθούν, ανεξάρτητα από το τι θα κάνουν οι κυβερνήσεις που μέχρι στιγμής κατακρίνονται έντονα από λαούς που ούτως ή άλλως είναι πολύ αυστηροί ως προς τους ανθρώπους που τους κυβερνούν.