Σε επιφυλακή βρίσκονται οι υπηρεσίες ασφαλείας στην Ελλάδα με στόχο τη λήψη όλων των αναγκαίων μέτρων ασφαλείας, προκειμένου να μην «αγγιχθεί» και η χώρα μας από το τζιχαντιστικό κύμα που πλήττει την Ευρώπη.
Από την αρχή του καλοκαιριού υπάρχει ένταση της ετοιμότητας των ελληνικών Αρχών σε όλους τους τουριστικούς προορισμούς, στα νησιά που αποτελούν πύλες εισόδου για μετανάστες αλλά και στα αστικά κέντρα.
Βασικός στόχος – μεταξύ άλλων- είναι να ελέγχονται όλες οι ύποπτες διελεύσεις ατόμων που φέρονται να επιστρέφουν από εμπόλεμες ζώνες χρησιμοποιώντας τις διαδρομές των προσφύγων. Η δυσκολία για τις Αρχές είναι ότι για πολλούς υπόπτους υπάρχουν πληροφορίες για εξτρεμιστική δράση αλλά δεν υπάρχουν τα στοιχεία σε βάρος τους, προκειμένου να γίνουν συλλήψεις. Έτσι, το μόνο που μπορούν να κάνουν οι ελληνικές Αρχές είναι να τους θέσουν υπό διακριτική παρακολούθηση.
Παράλληλα, σε ισχύ τέθηκε από την αρχή του καλοκαιριού σχέδιο επιφυλακής σε ελληνικά νησιά που συγκεντρώνουν πλήθος τουριστών, υπό το φόβο τρομοκρατικού χτυπήματος ή προβοκάτσιας. Το ενδεχόμενο «ασύμμετρου χτυπήματος» σε ελληνικούς τουριστικούς προορισμούς, όπως λένε καλά πληροφορημένες πηγές, αποτέλεσε αντικείμενο σειράς συσκέψεων. Και αυτό γιατί στις περιοχές αυτές συγκεντρώνονται μεγάλοι και διαφορετικοί πληθυσμοί από πολλές δυτικές χώρες.
Στο εγχειρίδιο του Κέντρου Μελετών Ασφάλειας με τίτλο «Ισλαμιστική Ριζοσπαστικοποίηση και Τρομοκρατία στην Ευρώπη» επισημαίνεται ότι η Ελλάδα, όπως και άλλες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, δεν έχουν ακόμη βιώσει την ένταση του κινδύνου της ισλαμιστικής τρομοκρατίας, ωστόσο στα επόμενα χρόνια οι χώρες αυτές θα βρεθούν αντιμέτωπες με σημαντικές προκλήσεις, όπως η ενσωμάτωση των προσφύγων και η αναζήτηση ταυτότητας των μεταναστών 2ης και 3ης γενιάς.
Οι τελευταίες επιθέσεις αποδεικνύουν ότι οι τρομοκράτες στοχεύουν στην πρόκληση του μεγαλύτερου δυνατού αριθμού θυμάτων, κυρίως ανυπεράσπιστων και ανυποψίαστων πολιτών σε χώρους μαζικής συγκέντρωσης.
Το τζιχαντιστικό κίνημα έχει φθάσει στην 4η φάση του που προσδιορίζεται από το 2012 έως σήμερα. Το 2011, λόγω της κορύφωσης των αραβικών εξεγέρσεων και των συγκρούσεων στη Συρία, συνιστά καταλύτη στην εξέλιξη του τζιχαντιστικού κινήματος στην Ευρώπη.
Στην επιλογή στόχων δίνεται έμφαση σε «μαλακούς στόχους» επειδή αποδεικνύονται περισσότερο αποτελεσματικοί και με μεγαλύτερο αριθμό θυμάτων, ενώ διευρύνεται και το αίσθημα του φόβου στην καθημερινότητα των πολιτών.
Η φύση και η δομή της εκπαίδευσης για τη διεξαγωγή τρομοκρατικών επιθέσεων (συμπεριλαμβανομένων και των αλλοδαπών μαχητών που επιστρέφουν) εστιάζει στην πραγματοποίηση επιθέσεων υπό καθεστώς συναισθηματικής φόρτισης. Προβληματισμό έχει προκαλέσει αυτή η αλλαγή στο modus operandi (τρόπος δράσης) των επιθέσεων, όπως η επιλογή «μαλακών» στόχων.
Οι μαχητές που επιστρέφουν
Οι επιστρέφοντες μαχητές που έχουν υπόβαθρο εμπλοκής σε μάχη αποτελούν μια επιπρόσθετη απειλή ασφαλείας, σε σύγκριση με αυτούς που δεν έχουν εμπειρία συμμετοχής σε μάχες. Σύμφωνα με έρευνα του Thomas Hegghammer, ακαδημαϊκού ειδικού στον βίαιο ισλαμισμό, ένας στους 15-20 επιστρέφοντες μπορεί να αποτελέσει δυνητική τρομοκρατική απειλή στη χώρα επιστροφής τους.
Είναι σημαντικό, ακόμη και για αυτούς που θα καταδικαστούν, αλλά κάποια στιγμή θα απελευθερωθούν, να υπάρξει πρόβλεψη επανένταξης και αντιμετώπισης της τυχόν περαιτέρω ριζοσπαστικοποίησης στα σωφρονιστικά καταστήματα.
Η έμφαση στους επιστρέφοντες αλλοδαπούς μαχητές πρέπει να διευρυνθεί για να συμπεριλάβει και τις οικογένειες που επιστρέφουν από Συρία και το Ιράκ και κυρίως τα τραυματισμένα παιδιά αλλά και τους ενήλικες. Οι ελληνικές αρχές βρίσκονται σε αυξημένη ετοιμότητα σε αυτό το κομμάτι, δεδομένου ότι η χώρα αποτελεί σημείο διέλευσης ατόμων (ευρωπαίων και μη) που μετακινούνται από και προς τις εμπόλεμες ζώνες με αδιευκρίνιστους σκοπούς.
Οι αριθμοί του τρόμου για το 2016
Οι νεκροί και οι επιθέσεις: 135 άνθρωποι σκοτώθηκαν από τις επιθέσεις τζιχαντιστών στην Ευρώπη. Παράλληλα, αναφέρθηκαν 13 επιθέσεις σε Γαλλία, Βέλγιο και Γερμανία από τις οποίες οι 3 απέτυχαν ή ματαιώθηκαν.
Οι συλλήψεις: Το 2016 πραγματοποιήθηκαν 718 συλλήψεις σχετιζόμενες με ισλαμιστική τρομοκρατία
Οι δράστες: Οι τρομοκράτες ήταν τόσο καθοδηγούμενοι από το Ισλαμικό Κράτος, όσο και μερικώς εμπνεόμενοι από την ιδεολογία και την προπαγάνδα της οργάνωσης.
Γυναίκες και παιδιά: Ο επιχειρησιακός ρόλος των γυναικών, των νέων και των παιδιών αναβαθμίζεται σημαντικά, όχι μόνο με τη μορφή της υποστήριξης άλλων τρομοκρατών, αλλά και με την άμεση συμμετοχή σε εκτέλεση επιθέσεων από τους ίδιους. Σε μερικές περιπτώσεις οι γυναίκες τρομοκράτες λειτούργησαν αποτελεσματικότερα από τους άνδρες.
Οι Μοναχικοί Λύκοι: Από το 2015 το Ισλαμικό Κράτος έχει αυξήσει την προπαγάνδα του με σκοπό να στρατολογήσει καθώς και να οδηγήσει στην πραγματοποίηση επιθέσεων από μοναχικούς λύκους, χρησιμοποιώντας κυρίως ειδικά εγχειρίδια με οδηγίες για την πραγματοποίηση μεμονωμένων επιθέσεων με κάθε δυνατό μέσο.
Οι ανθρώπινοι στόχοι: Οι βίαιοι τζιχαντιστές στοχοποιούν μεμονωμένα άτομα, αλλά και μικρές ομάδες ανθρώπων, οι οποίοι αντιπροσωπεύουν αξίες που θεωρούνται από αυτές ως μη συμβατές με το Ισλάμ, καθώς και μεγάλα ανυποψίαστα πλήθη. Οι ανθρώπινοι στόχοι είναι είτε «σκληροί» (αστυνομικοί, στρατιωτικοί), είτε «μαλακοί» (θρησκευτικοί λειτουργοί). Τα μεγάλα ανυποψίαστα πλήθη επιλέγονται με σκοπό να προκληθούν μαζικές απώλειες ανθρωπίνων ζωών.
Ο Διεθνής Συμβολισμός: Κάποιες επιθέσεις πραγματοποιήθηκαν σε περιοχές με έντονο διεθνή και ευρωπαϊκό συμβολισμό, όπως αυτή στο μετρό των Βρυξελλών και στο αεροδρόμιο Ζάβεντεμ. Αυτές οι επιθέσεις έχουν πολλαπλασιαστικό αντίκτυπο και εξασφαλίζουν την προσοχή των διεθνών ΜΜΕ.
Οι Μαχητές και οι επιστρέφοντες: Έχει περιοριστεί σημαντικά ο αριθμός των ευρωπαίων πολιτών που αναχωρούν για της ζώνες πολέμου της Συρίας και του Ιράκ για να ενταχθούν στους κόλπους των οργανώσεων ως «αλλοδαποί» τρομοκράτες μαχητές. Ωστόσο, αυξάνεται σημαντικά ο αριθμός των μαχητών που επιστρέφουν, όσο το Ισλαμικό Κράτος συνεχίζει να ηττάται μέχρι να καταστραφεί πλήρως. Ο σημαντικός και αυξανόμενος αριθμός των «επιστρεφόντων» θα ισχυροποιήσει σημαντικά τα εγχώρια τζιχαντιστικά δίκτυα και θα ενισχύσει την απειλή για την ευρωπαϊκή ασφάλεια από τη δράση τους.
Η διείσδυση στις ροές: Το Ισλαμικό Κράτος, όπως απέδειξαν και οι επιθέσεις στο Παρίσι το Νοέμβριο του 2015 προσπαθεί να διεισδύσει με μαχητές του ανάμεσα στις μικτές ροές από τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική.
Η Εκμετάλλευση του Αποκλεισμού: οι τρομοκρατικές οργανώσεις εκμεταλλεύονται τον κοινωνικό ή και οικονομικό αποκλεισμό των μουσουλμάνων μεταναστών και τα αισθήματα αδικίας και παραπόνου τους προκειμένου να προβούν στη ριζοσπαστικοποίηση και την στρατολόγησή τους.