Η γνώση κάνει την ομορφιά ομορφότερη, λέει ο αστροφυσικός Ιωάννης Σειραδάκης και δίνει οδηγίες παρατήρησης της αυγουστιάτικης Πανσελήνου και «συλλογής» πεφταστεριών που θα την διαδεχθεί τις επόμενες μέρες.
Η αυγουστιάτικη πανσέληνος θα κάνει τη μεγαλοπρεπή εμφάνισή της καθώς σουρουπώνει τη Δευτέρα 7 Αυγούστου και εκεί λίγο πριν τις 9 το βράδυ ένα μικρό τμήμα της θα «κρυφτεί» πίσω από τη Γη.
Η μερική έκλειψη Σελήνης, ένα σπάνιο αστρονομικό φαινόμενο, είναι το «δώρο» που επιφυλάσσει η φετινή αυγουστιάτικη πανσέληνος σε μικρούς και μεγάλους, ρομαντικούς, επιστήμονες, ερασιτέχνες φωτογράφους και παρατηρητές των ουράνιων σωμάτων. Για τους ξενύχτηδες, τη μοναδική αυτή βραδιά, η ακριβής ώρα που θα διέλθει η Σελήνη από τον τοπικό μεσημβρινό είναι στη 1.38, ξημερώματα 8ης Αυγούστου.
Ο Ιωάννης Σειραδάκης, διεθνώς αναγνωρισμένος αστροφυσικός, ομότιμος καθηγητής του Τμήματος Φυσικής του ΑΠΘ και ευρύτερα γνωστός για τη μελέτη του Μηχανισμού των Αντικυθήρων άφησε για λίγο στην άκρη τη δύσκολη επιστημονική ορολογία και του νόμους της Φυσικής και μίλησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ για την ομορφιά της ουράνιας ενατένισης και το εντυπωσιακό φαινόμενο της 7ης Αυγούστου, εξηγώντας πως ανάμεσα στις 8.30-9.30 μ.μ. θα μπορέσουμε να παρατηρήσουμε ότι η Γη είναι σφαιρική, καθώς η σκιά της θα αποτυπωθεί κυκλική πάνω στην επιφάνεια της πανσελήνου!
EPA/ORESTIS PANAGIOTOU
Πανσέληνο έχουμε όταν η Σελήνη βρίσκεται αντιδιαμετρικά (ως προς τη Γη) από τον Ήλιο. Έτσι, η πανσέληνος είναι ορατή (δηλαδή βρίσκεται πάνω από τον ορίζοντα) από έναν τόπο, μόνο όταν ο Ήλιος βρίσκεται κάτω από τον ορίζοντα, δηλαδή τις βραδινές ώρες. Όσο πιο χαμηλά (κάτω από τον ορίζοντα) βρίσκεται ο Ήλιος τη στιγμή της πανσελήνου, τόσο πιο ψηλά στον ουρανό θα δούμε τη Σελήνη και αντιθέτως, λέει ο καθηγητής.
Όλοι γνωρίζουμε ότι οι μέρες του καλοκαιριού είναι μεγαλύτερες και οι νύχτες μικρότερες. Αυτό συμβαίνει γιατί το καλοκαίρι ο Ήλιος δεν κατεβαίνει χαμηλά κάτω από τον ορίζοντα. Έτσι τον Αύγουστο, το κατακαλόκαιρο, το ύψος της αντιδιαμετρικής πανσελήνου είναι μικρό και εύκολα τη βλέπουμε ξαπλωμένοι στο κρεβάτι μας ή σε μία πολυθρόνα, χωρίς να χρειάζεται να σηκώσουμε το κεφάλι μας ψηλά στον ουρανό και αυτό μας αρέσει! Καθώς μάλιστα, κοντά στον ορίζοντα, το φως της διατρέχει μεγαλύτερο πάχος ατμόσφαιρας, η οποία σύμφωνα με τους νόμους της Φυσικής απορροφά και διαχέει επιλεκτικά τα κυανά χρώματα, η Σελήνη παίρνει το χρώμα της πορφύρας, εξηγεί.
Όσο για τα στοιχεία στην ατμόσφαιρα επηρεάζουν το χρώμα της Σελήνης αυτά είναι οι υδρατμοί, η σκόνη και οι ρύποι.
Στους ρύπους συμπεριλαμβάνονται τόσο οι ανθρωπογενείς (καύσεις από αστικές ή βιομηχανικές πηγές, αγροτικές ή γεωργικές πηγές, κ.α.), όσο και οι φυσικοί (αποσάθρωση από ανέμους, πυρκαγιές δασών, ηφαιστειακές εκρήξεις, μετακινήσεις άμμου, κ.α.). Ουδέν κακόν, όμως, αμιγές καλού, όπως μας δίδαξαν οι στωικοί φιλόσοφοι! Όσο περισσότερα στοιχεία περιέχει η ατμόσφαιρα, τόσο πιο όμορφα και πορφυρένια είναι τα ηλιοβασιλέματα και οι ανατολές ή δύσεις της Σελήνης… Και τόσο πιο κυανός ζωγραφίζεται ο ουρανός στον οποίο διαχέεται το φως.
Οι πανσέληνοι, εξηγεί ο καθηγητής και οι εκλείψεις της Σελήνης, όταν συμβαίνουν, φαίνονται από όλο το ημισφαίριο της Γης από το οποίο είναι ορατή η Σελήνη, διότι η σκιά που αφήνει πίσω της η Γη είναι τόσο μεγάλη, ώστε καλύπτει ολόκληρη τη Σελήνη. Γενικά, εκλείψεις συμβαίνουν όταν ο Ήλιος, η Γη και η Σελήνη βρίσκονται σε ευθεία γραμμή. Η Σελήνη περιφέρεται γύρω από τη Γη με περίοδο περίπου ενός μηνός. Όταν η Γη παρεμβάλλεται ανάμεσα στον Ήλιο και τη Σελήνη έχουμε σεληνιακή έκλειψη. Αντιθέτως, όταν η Σελήνη παρεμβάλλεται μεταξύ του Ήλιου και της Γης, έχουμε ηλιακή έκλειψη.
Φέτος, δεκατέσσερις ημέρες μετά την αυγουστιάτικη πανσέληνο, στις 21 Αυγούστου, θα συμβεί αυτό ακριβώς: Μία ολική έκλειψη Ηλίου, ορατή από τη Βόρειο Αμερική (δυστυχώς μη ορατή από τη χώρα μας). Μία πολυμελής αποστολή, υπό την αιγίδα του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (καθηγητές, φοιτητές -μεταπτυχιακοί και προπτυχιακοί, ερασιτέχνες αστρονόμοι) θα μεταβεί στις Ηνωμένες Πολιτείες (στο Salem, Oregon και στο Carbondale, Illinois) με εξειδικευμένα όργανα παρατήρησης. Στην αποστολή θα συμμετάσχουν και διακεκριμένοι συνάδελφοι από το εξωτερικό. Σκοπός της αποστολής είναι ο εντοπισμός χημικών στοιχείων στην ατμόσφαιρα του Ήλιου, η μέτρηση της θερμοκρασίας της και η μελέτη δυναμικών φαινομένων (εκρήξεις στη φωτόσφαιρα και χρωμόσφαιρα, ταχύτητα εκροών κ.α.). Εκτιμούμε πως θα έχουμε τα πρώτα προς δημοσίευση αποτελέσματα μετά από λίγους μήνες.
Ο κ. Σειραδάκης σημειώνει ακόμη ότι και θα είναι εντυπωσιακή η «βροχή» αστεριών που θα σημειωθεί λίγες μέρες μετά την πανσέληνο.
Φέτος το μέγιστο της βροχής διαττόντων αστέρων θα λάβει χώρα 11-13 Αυγούστου. Η Σελήνη, με φωτισμένη επιφάνεια κατά 80% (τρίτο τέταρτο) θα ανατείλει και θα φωτίσει έντονα τον ουρανό μετά τις 12:00 τα μεσάνυχτα. Μπορεί να μη δούμε 80-100 διάττοντες την ώρα, αλλά σίγουρα θα βλέπουμε περίπου έναν κάθε 1,5-2 λεπτά.
Οι διάττοντες, εμφανίζονται σε διάφορα σημεία του ουρανού, αλλά όλοι φαίνεται να προέρχονται από βόρεια- βόρειοανατολικά, εκεί που βρίσκεται ο αστερισμός του Περσέα. Δεν είναι αστέρια, ούτε πλανήτες, ούτε καν μικρά βράχια που πέφτουν από τον ουρανό: Είναι μικρά σωματίδια, σαν κόκκοι άμμου, υπολείμματα ενός παλιού κομήτη, που στην αέναη, ετήσια τροχιά της γύρω από τον Ήλιο, η Γη τα συναντά κάθε Αύγουστο, καθώς πάντα, κάθε Αύγουστο, αυτή κινείται προς τον αστερισμό του Περσέα.
«Η γνώση κάνει την ομορφιά ομορφότερη», διαβεβαιώνει ο καθηγητής και δίνει οδηγίες για μία επιτυχημένη «συλλογή» πεφταστεριών σε αυτούς, που θα έχουν την τύχη να βρίσκονται κοντά σε κάποια παραλία, εκεί στις 11-13 Αυγούστου:
«Διαλέξτε ένα σκοτεινό μέρος, μακριά από τα φώτα της πόλης, ξαπλώστε αναπαυτικά σε μια πολυθρόνα ή στην άμμο με τους φίλους σας, και όταν περάσει το δειλινό, αρχίστε να μετράτε πεφταστέρια. Και αν κάνετε και μια ευχή, ας είναι καλή και ας πιάσει τόπο».
[cnn]