Η 15η Φεβρουαρίου κάθε χρόνο έχει καθιερωθεί ως η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Παιδικού Καρκίνου για την ευαισθητοποίηση όλων μας.
Ο παιδικός καρκίνος
Ο όρος παιδικός καρκίνος χρησιμοποιείται ώστε να ορίσει οποιοδήποτε είδος καρκίνου το οποίο εμφανίζονται σε παιδιά πριν την ηλικία των 15 ετών. Τα συνολικά ποσοστά εμφάνισης του καρκίνου της παιδικής ηλικίας κυμαίνονται μεταξύ 50 και 200 ανά εκατομμύριο παιδιών σε παγκόσμια κλίμακα.
Κάθε χρόνο, περισσότερα από 250.000 παιδιά σε όλο τον κόσμο νοσούν από καρκίνο, ενώ υπολογίζεται πως σχεδόν 90.000 εξ αυτών δεν επιβιώνουν. Είναι ενδεικτικό πως μόλις το 20% των παιδιών τα οποία πάσχουν από καρκίνο σε όλο τον κόσμο έχουν δυνατότητα πρόσβασης σε σωστή, σύγχρονη ιατρική φροντίδα.
Στην Ελλάδα σχεδόν 300 παιδιά προσβάλλονται κάθε χρόνο από καρκίνο, ιδίως από λευχαιμία. Το 70% εξ αυτών θεραπεύεται, εξαιτίας της επάρκειας φαρμάκων και καταρτισμένου επιστημονικού προσωπικού. Στον αντίποδα, στις χώρες του τρίτου κόσμου τα ποσοστά θνησιμότητας είναι εξαιρετικά υψηλά.
Στον καρκίνο της παιδικής ηλικίας δεν υπάρχει πρόληψη. Εντούτοις, η έγκαιρη διάγνωση και η ενδεδειγμένη ιατρική φροντίδα οδηγούν σε ίαση τα πιο πολλά παιδιά. Θα πρέπει λοιπόν να δοθεί ιδιαίτερη προτεραιότητα και σημασία στην ορθή ενημέρωση των γονιών, προκειμένου να απευθύνονται έγκαιρα στα παιδιατρικά νοσοκομεία.
Παιδικός καρκίνος: Οι πιο συχνές μορφές;
Το “μοτίβο” των καρκίνων στην παιδική ηλικία διαφέρει σημαντικά από εκείνων σε ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας. Σε γενικές γραμμές, η λευχαιμία αποτελεί σχεδόν το ένα τρίτο όλων των καρκίνων της παιδικής ηλικίας. Οι άλλες πιο κοινές μορφές καρκίνου στα παιδιά είναι τα λεμφώματα και οι όγκοι του κεντρικού νευρικού συστήματος. Υπάρχουν διάφοροι τύποι όγκων που εκδηλώνονται σχεδόν αποκλειστικά σε παιδιά, όπως το νευροβλάστωμα, το νεφροβλάστωμα, το μυελοβλάστωμα και το ρετινοβλάστωμα. Οι καρκίνοι του μαστού, του πνεύμονα, του παχέος εντέρου ή του ορθού, τυπικά συμβαίνουν σε ενήλικες και είναι ιδιαίτερα σπάνιοι σε παιδιά.
Παιδικός καρκίνος: Οι παράγοντες κινδύνου
Έως σήμερα έχουν αναγνωριστεί μόνο λίγοι παράγοντες κινδύνου για τους καρκίνους της παιδικής ηλικίας. Αυτοί περιλαμβάνουν την ιονίζουσα ακτινοβολία και την κατάποση της ορμόνης διαιθυλοστιλβεστρόλης κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης (πρόκειται για μια παλιά θεραπεία η οποία δεν εφαρμόζεται πια).
Πολλοί παιδικοί καρκίνοι συνδέονται επίσης με τη γενετική σύσταση του ατόμου, αφού έχει αποδειχτεί ότι ο καρκίνος σε μικρές ηλικίες εμφανίζεται με διαφορετική συχνότητα σε παιδιά διαφορετικής εθνοτικής προέλευσης.
Επιπρόσθετα, η γενετική προδιάθεση κάθε ατόμου (οικογενειακό ιστορικό καρκίνων) παίζει σημαντικό ρόλο. Έρευνες έχουν δείξει ότι ιοί, όπως ο Epstein-Barr, η Ηπατίτιδα-Β, ο έρπης και ο ιός του AIDS (HIV) μπορεί επιπλέον να συνδράμουν στην αύξηση του κινδύνου για ορισμένους καρκίνους της παιδικής ηλικίας.
Τα ύποπτα συμπτώματα
Πυρετός δίχως σαφή εστία λοίμωξης
Μάζα (όγκος) σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος, δηλαδή στο κεφάλι, τράχηλο (λαιμό), θώρακα, κοιλιά, πόδια κ.λπ. Ειδικές κλινικές και ακτινολογικές εξετάσεις θα οδηγήσουν στη διάγνωση.
Συμπτώματα από το νευρικό σύστημα, όπως είναι πονοκέφαλος, έμετος ειδικά τις πρωϊνές ώρες, αλλαγή της συμπεριφοράς του παιδιού, σπασμοί, διαταραχές στην βάδιση και στην ισορροπία κ.λπ.
Αιμορραγία στο δέρμα χωρίς να έχει προηγηθεί τραυματισμός· εκδηλώνεται με τη μορφή κόκκινων στιγμάτων – κηλίδων που ονομάζονται «πετέχειες» ή μελανιών που ονομάζονται «εκχυμώσεις». Σε ορισμένες περιπτώσεις, παρατηρείται αιμορραγία από τη μύτη, από τα ούλα, από τα ούρα, από το στομάχι κ.λπ.
Συμπτώματα και ευρήματα από τα μάτια μπορεί να οδηγήσουν στην έγκαιρη διάγνωση κάποιας μορφής καρκίνου. Τέτοια συμπτώματα είναι διόγκωση ή πτώση των βλεφάρων, προβολή του βολβού του ματιού προς τα εμπρός, λευκοκίτρινο λαμπερό χρώμα στην κόρη, μελανιές στα βλέφαρα, ξαφνική αλλαγή στην οπτική οξύτητα κ.λπ.
Πόνος σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος (κεφάλι, κοιλιά, άκρα), και ιδιαίτερα πόνος στα οστά των άκρων και της μέσης, πρέπει να διευρευνώνται.
Διάφορα άλλα συμπτώματα, όπως είναι η ανορεξία, κακοδιαθεσία, ωχρότητα, κόπωση, απώλεια βάρους κ.λπ. – μόνα ή σε συνδυασμό με κάποιο από τα παραπάνω – επιβάλλουν τη διερεύνηση του παιδιού.