Κι ενώ περιδιαβαίνω στο δημόσιο βήμα-αλάνα-τσίρκο του ΦουΜπού, την ημέρα μεγάλης ονομαστικής εορτής, πέφτω πάνω σε μια φωτό που κάνει την καρδιά μου να σφιχτεί. Το πορτρέτο ενός γνωστού μου παιδιού Δημοτικού που φορά μπλούζα φιλάθλου από κλαμπ μεγάλης ποδοσφαιρικής ομάδας χαμογελά λίγο αμήχανα στο φακό. Ο μπαμπάς του έχει αναρτήσει τη φωτό του και του εύχεται από κάτω για τη γιορτή του καμαρώνοντας…
Κατ’ αρχάς, η ανάγκη να ευχηθεί κάποιος δημόσια “χρόνια πολλά” στο ανήλικο παιδί του μού καίει τον εγκέφαλο. Ωστόσο, εδώ νιώθω την ανάγκη να υπερασπιστώ (έστω και με καθυστέρηση) αυτό το παιδί -και κάθε παιδί- μιλώντας για κάποια πράγματα που θα έπρεπε πια να είναι αυτονόητα. Τουλάχιστον για όλους εμάς, που σουλατσάρουμε στα μέσα μαζικής δικτύωσης και δεν ζούμε απομονωμένοι σε κάποιο ερημονήσι. Τι κι αν οι ειδικοί χτυπιούνται καθημερινά να μην αναρτούμε φωτογραφίες των παιδιών μας στο Διαδίκτυο; Φαίνεται ότι ο ναρκισσισμός μας, ο εγωισμός μας, η ανευθυνότητά μας βαραίνουν περισσότερο από την ασφάλεια των παιδιών μας. Κι ακούω ήδη το “έλα μωρέ τώρα”, τη φωνή αυτής της στάσης ζωής που μας έχει καταντήσει στα χάλια που έχουμε.
Βαθιά αναπνοή και συνεχίζω. Εννοείται ότι κανένας γονιός δεν είναι τέλειος. Το θυμάμαι κάθε φορά που κοιτάζομαι στον καθρέφτη, κι ακόμα πιο συχνά, όταν κοιτάζομαι στον καθρέφτη των ματιών του παιδιού μου. Όλοι οι γονείς παλεύουμε διαρκώς με τις πεποιθήσεις μας, τα ελαττώματά μας, την ανωριμότητά μας, τα κόμπλεξ και τ’ απωθημένα μας, παλεύουμε με την προσωπική μας κόλαση. Όπως όλοι οι άνθρωποι.
Οι γονείς, ωστόσο, έχουμε μία επιπλέον ευθύνη να εξελισσόμαστε, να γινόμαστε πιο συνειδητοί. Γιατί έχουμε να διαχειριστούμε μια νέα ζωή που έχει έρθει στον κόσμο. Και μάλιστα το γεγονός ότι πολλοί άνθρωποι δεν μπορούν να βιώσουν το δώρο αυτό, καθιστά τη δική μας ευθύνη ακόμα μεγαλύτερη. Η ευθύνη αυτή δεν είναι κάτι αφηρημένο (θα ήταν, θεωρώ, εποικοδομητικό να δούμε όλοι οι γονείς ποια ακριβώς είναι και “επισήμως” τα δικαιώματα ενός παιδιού: http://ddp.gr/nomoi-k-dikaiomata/ ). Οφείλουμε να προστατεύουμε το σώμα, το πνεύμα και την ψυχή των παιδιών μας, πρώτα απ’ όλα από εμάς τους ίδιους. Γιατί εμείς, ως γονείς, βαραίνουμε περισσότερο πάνω τους. Αν είμαστε αρκετά συνειδητοποιημένοι σε τούτον τον “μάταιο κόσμο” θα θέλουμε έτσι κι αλλιώς να γίνουμε καλύτεροι, για πάρτη μας. Ωστόσο, δεν υπάρχει πολυτιμότερη ευκαιρία, μεγαλύτερο κίνητρο και διαρκής υπενθύμιση, από τα παιδιά μας: 24 ώρες τη μέρα, 365 μέρες το χρόνο.
Μερικά βασικά, λοιπόν:
Όχι, τα παιδιά μας δεν είναι κτήμα μας, τσιφλίκι μας. Δεν μας ανήκουν επειδή είμαστε γονείς τους. Είναι δώρα που ανήκουν σε όλη την ανθρωπότητα. Μας έχουν «παραχωρηθεί» για να τα αγκαλιάσουμε με την αγάπη μας χωρίς να τα πνίξουμε, να τα μεγαλώσουμε κάνοντας ό,τι καλύτερο μπορούμε μέχρι να ενηλικιωθούν, ώστε να γίνουν όσο το δυνατόν πιο ισορροπημένοι, πιο ελεύθεροι άνθρωποι με τη δική τους ζωή, όνειρα, επιλογές και στόχους.
Όχι, τα παιδιά δεν είναι εξαρτήματά μας. Δεν μπορούμε να τα χειριζόμαστε σαν μοντέλα, κρεμάστρες, μαριονέτες, κλώνους μας. Μπορεί να είναι φορείς του γενετικού μας υλικού αλλά είναι αυθύπαρκτες, ξεχωριστές οντότητες. Οφείλουμε να σκύψουμε εμείς στο ύψος τους, να αφουγκραστούμε, να αναδείξουμε και να υπερασπιστούμε τη διαφορετικότητα, τη μοναδικότητά τους, τις δικές τους κλίσεις και προτιμήσεις.
Όχι, τα παιδιά μας δεν είναι ο προσωπικός μας ΧΥΤΑ για να αποθέτουμε πάνω τους τη λυματολάσπη των συναισθημάτων κατωτερότητας /ανωτερότητας, τις ανασφάλειες, τις ανεκπλήρωτες επιθυμίες και τις προσδοκίες μας. Αν γίναμε γονιοί για να δώσουμε τη σκυτάλη των δικών μας αποτυχιών και ονείρων σε κάποιον πιο “άξιο συνεχιστή”, κακό του κεφαλιού μας: τα παιδιά δεν είναι ρομπότ, κομπιουτεράκια για να τα προγραμματίζουμε όπως θέλουμε.
Όχι, τα παιδιά μας δεν είναι οι προσωπικές μας μασκότ. Μπορούμε εμείς να είμαστε όποια ομάδα θέλουμε, αλλά δεν είναι ΟΚ, ούτε “χαριτωμένο” να φοράμε στο νεογέννητο ζιπουνάκια Ολυμπιακού, Αεκ, Παοκ. Δεν έχουμε δικαίωμα να χειραγωγούμε το παιδί μας, να το φορτώνουμε με βαρίδια μας που δύσκολα θα αποτινάξει, γιατί, για εκείνο, είμαστε οι μικροί του θεοί και δεν θέλει να μας στεναχωρήσει. Θα προτιμήσει να στενοχωρηθεί το ίδιο, να χωρέσει στο δικό του στενό ψυχικό χώρο την ανοησία μας για να μας κάνει “περήφανους”. Όταν θα έρθει ο “λογαριασμός” (κυριολεκτικά και στην καλύτερη περίπτωση, του ψυχολόγου) θα είναι μάλλον ήδη αργά για εμάς και για εκείνο, για τη μεταξύ μας σχέση. Σίγουρα, πάντως, δεν θα έχουμε πια τη δυνατότητα να το ξαναδούμε να ανθίζει.
Όχι, δεν “είναι μικρό και δεν καταλαβαίνει”, εμείς είμαστε “μικροί” για τις περιστάσεις. Κι έχουμε υποχρέωση να γνωρίζουμε τι και πότε συμβαίνει στην ανάπτυξη του παιδιού μας. (Ας μάθουμε, λοιπόν, και τίποτε άλλο, εκτός από τα Νέα του Φιλάθλου). Ήδη, από την κοιλιά της μάνας τους, τα παιδιά “καταλαβαίνουν” και επηρεάζονται πολύ περισσότερο απ’ όσο μας βολεύει να νομίζουμε. Και όλοι μας θα το είχαμε αντιληφθεί εύκολα αυτό, από τον εαυτό μας και τα δικά μας βιώματα, αν δεν μεταθέταμε τόσο αψήφιστα και βολικά όλη τη “σπουδή” μας στο παιδί μας, για να μην κοιτάξουμε μέσα μας και τρομάξουμε.
Και κάτι τελευταίο: ας σταματήσει πια αυτή η γελοιότητα που θέλουμε να λέμε και ευχή “Να ζήσει και να το χαρείς όπως επιθυμείς”. Να ζήσει και να το χαρούμε όπως επιθυμεί το ίδιο το παιδί. Αλλιώς, κάποια στιγμή, θα μείνουμε στον “πάγκο” της ζωής του.