Μάτι, 23 Ιουλίου 2018. Η ημερομηνία που χαράχτηκε ανεξίτηλα στη συλλογική μας μνήμη, ως η μεγαλύτερη τραγωδία της σύγχρονης Ελλάδας
23 Ιουλίου 2018. Έξι χρόνια μετά. Η καταστροφική μανία της πυρκαγιάς στο Μάτι, στοίχισε τη ζωή σε 102 ανθρώπους.
Η πύρινη λαίλαπα, που ξεκίνησε από την φωτιά που άναψε ένας 65χρονος στο Νταού Πεντέλης για να κάψει κλαδιά, σάρωνε τα πάντα στο πέρασμα της, σπέρνοντας το θάνατο και προκαλώντας μια άνευ προηγουμένου φυσική καταστροφή.
6 χρόνια από την Εθνική Τραγωδία στο Μάτι
Μέσα σε λίγα λεπτά, η φωτιά έχει κατακάψει στρέμματα ολόκληρα και συνεχίζει να σπέρνει την καταστροφή .
Η ενημέρωση σχεδόν ανύπαρκτη για τους κατοίκους της περιοχής, οι οποίοι προσπαθούν να ξεφύγουν από τις φλόγες που καταστρέφουν σπίτια, αυτοκίνητα και ό,τι άλλο βρεθεί στο διάβα τους.
Κι ενώ όλοι κάνουν λόγο – επίσημα – για 102 νεκρούς η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Φίλος που εργάζεται στο Κοιμητήριο του Σχιστού, είχε αποκαλύψει ότι περίπου ένα χρόνο μετά την πυρκαγιά διατηρούσαν στα ψυγεία των εγκαταστάσεων υπολείμματα σορών που δεν ταυτοποιήθηκαν ποτέ. Κάποια στιγμή δόθηκε εντολή να ταφούν. Η ερώτηση ήρθε διστακτικά: και πόσοι άνθρωποι μπορεί να ήταν εκεί μέσα; «Πάνω από δέκα»!
Τρία χρόνια από την τραγωδία στο Μάτι και η δικογραφία βρίσκεται πλέον στο Συμβούλιο Πλημμελειοδικών, το οποίο θα αποφανθεί αν και ποιοι κατηγορούμενοι θα παραπεμφθούν σε δίκη για τις ενέργειες και παραλείψεις τους που στοίχισαν τη ζωή σε 102 ανθρώπους.
Είναι 23 Ιουλίου του 2018 και η Ανατολική Αττική – αν όχι ολόκληρη η χώρα- πρόκειται να βιώσει μία από τις σημαντικότερες καταστροφές του τόπου με τη φωτιά στο Μάτι.
Η αρχή του δράματος, που θα ολοκληρωθεί με 102 συμπολίτες μας να χάνουν τη ζωή τους εξαιτίας της πύρινης λαίλαπας, τοποθετείται στο Νταού Πεντέλης, όταν ένας 65χρονος άνδρας αποφασίζει παρά τις απαγορευτικές καιρικές συνθήκες, να καθαρίσει τα ξερά χόρτα. Σχεδόν αυτόματα, μερικές σπίθες δραπετεύουν και αρχίζουν να απλώνονται στο δάσος και με τους ανέμους, στρέφεται προς τον οικισμό του Νέου Βουτζά.
Μέσα σε λίγα λεπτά, η φωτιά έχει κατακάψει στρέμματα ολόκληρα και συνεχίζει να σπέρνει την καταστροφή μέχρι και αφού πέσει ο ήλιος. Η ενημέρωση σχεδόν ανύπαρκτη για τους κατοίκους της περιοχής, οι οποίοι ασύντακτα και αυτοβούλως προσπαθούν να ξεφύγουν από τις φλόγες που καταστρέφουν σπίτια, αυτοκίνητα και ό,τι άλλο βρεθεί στο διάβα τους.
Άλλοι θα προσπαθήσουν να διαφύγουν με τα αυτοκίνητά τους, άλλοι θα τρέξουν στην παραλία, με την ελπίδα ότι η φωτιά δεν θα κατέβει τόσο χαμηλά ή έστω το θαλασσινό νερό, θα τους σώσει. Σε αυτή τη μέγιστη τραγωδία, 102 άνθρωποι δεν θα τα καταφέρουν. Βρέφη, παιδιά, ηλικιωμένοι αλλά και νέοι θα δουν τις δυνάμεις τους να τους εγκαταλείπουν.
Πίσω τους θα μείνει μόνο ο όλεθρος. Μία γυναίκα έχασε το γιο της και μια φίλη της, μέσα στη θάλασσα, ύστερα από 5 ώρες κολύμπι. Αν και ήλπιζαν ότι κάποιος θα του περισυλλέξει κάτι τέτοιο άργησε υπερβολικά πολύ. «Μετά από δύο ώρες, η φίλη μου είπε «…να πεις στα παιδιά μου ότι τα αγαπώ» και αφού με απομάκρυνε κατέληξε. Οι συνθήκες στη θάλασσα καθ’ όλη τη διάρκεια ήταν δυσμενείς με έντονο κυματισμό και ρεύματα. Μετά από περίπου μία ώρα από το θάνατο της φίλης μου, ο γιος μου άρχισε να παραπονιέται για έντονη δυσφορία, κράμπες και ότι δεν έβλεπε, ενώ κάποιες στιγμές μου έλεγε “δεν θα αντέξω μαμά”, ενώ λίγο αργότερα κατέληξε στα χέρια μου», περιέγραψε. Η μάρτυρας κατέθεσε ότι «περίπου στις 18:15 που φύγαμε από το σπίτι, η φίλη μου επικοινώνησε με το Δήμο Ραφήνας όπου κάποιος που σήκωσε το τηλέφωνο, πιθανόν υπάλληλος, της είπε: «Δεν γνωρίζουμε κάτι, εμείς μαζεύουμε και εγκαταλείπουμε».
«Η αδιαφορία που επιδείχτηκε συναρτώμενη με την αυξημένη ευθύνη των υπαιτίων συνιστά ενδεχόμενο δόλο επίτασης του κινδύνου, στον οποίο βρίσκονταν οι πολίτες, οι οποίοι σε περίπτωση πυρκαγιάς σε κατοικημένη περιοχή εξαρτώνται φυσικά άμεσα κυρίως από την Πυροσβεστική Υπηρεσία και όχι π.χ από τον Δήμαρχο ή την Αστυνομία, που προφανώς έχουν ευθύνη, αλλά κατώτερου βαθμού και σημασίας. Αυτό το γνώριζαν οι αρμόδιοι και παρόλα αυτά αδιαφόρησαν επιδεικτικά και παρακολουθούσαν αμέτοχοι επί της ουσίας τις εξελίξεις στο Νταού Πεντέλης – Νέο Βουτζά – Μάτι ωσάν τον Ξέρξη, όταν παρακολουθούσε τη ναυμαχία της Σαλαμίνας από το χρυσό του θρόνο στο όρος Αιγάλεω».
Το χρονικό
12:03: Ξεσπάει φωτιά στα Γεράνεια Όρη στην Κινέτα. Στο σημείο επιχείρησαν αρχικά 35 πυροσβέστες με 15 οχήματα, 2 πεζοπόρα τμήματα, 3 αεροσκάφη και 2 ελικόπτερα.
14:07: Ενισχύονται οι δυνάμεις στα Γεράνεια Όρη. Επιχειρούν 70 πυροσβέστες με 30 οχήματα, 2 ομάδες πεζοπόρο, 2 ελικόπτερα & 3 αεροσκάφη.
15:00: Τα ΜΜΕ ενημερώνουν ότι έχουν καεί σπίτια. Επίσης, τα ΜΜΕ ενημερώνουν ότι οι άνεμοι είναι ισχυροί και δυτικοί και δείχνουν με χάρτη προς τα που κατευθύνονται.
15:15: Φωτιά στα Χανιά όπου οι Πυροσβεστικές Υπηρεσίες δεν μπορούν να υπολογίσουν το μέγεθός της.
16:55: Λίγα λεπτά πριν από τις 5 το απόγευμα ξεσπά πυρκαγιά στα σύνορα Πεντέλης με Καλλιτεχνούπολη Ραφήνας-Πικερμίου, μεταξύ Νταού Πεντέλης και Διώνης. Επιχειρούν 50 πυροσβέστες με 20 οχήματα, 3 αεροσκάφη & 1 ελικόπτερο.
17:00: Ο δήμαρχος Ραφήνας με δηλώσεις του στον ΣΚΑΪ υποστήριξε ότι η φωτιά κατευθύνεται προς το Διόνυσο, κατακαίει χαμηλή βλάστηση αλλά έχει κάψει τουλάχιστον 3 σπίτια!
18:06: Λίγα λεπτά πριν κλείσει η Μαραθώνος και ο αρμόδιος υπουργός δεν αναφέρεται στη φωτιά στη Νέα Μάκρη. «Δεν είναι και τόσο αθώες αυτές οι πυρκαγιές. Σήμερα το απόγευμα και ενώ η φωτιά στην Κινέτα έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις, εκδηλώθηκε και άλλη πυρκαγιά πάνω από τα διυλιστήρια Ασπροπύργου. Και αυτή αντιμετωπίστηκε γρήγορα, όμως όλα αυτά δεν μπορεί να μην μας βάζουν σε σκέψεις. Το σημαντικό είναι να μην υπάρξουν ανθρώπινα θύματα, γι’ αυτό πρέπει να προσέξουν και οι ίδιοι οι πολίτες».
18:12: Δίνεται εντολή στον ασύρματο να κλείσει η Μαραθώνος.
18:20: Από την Πυροσβεστική έγινε έκκληση να απομακρυνθούν οι κάτοικοι από τους οικισμούς Άγιο Νικόλαο, Γαλήνη και Πανόραμα 1 και 2 στην Κινέτα, ενώ κάποιοι απομακρύνθηκαν με πυροσβεστικά οχήματα.
18:52: Ξεσπά φωτιά στον Κάλαμο.
19:08: Το Λιμεναρχείο Ραφήνας στέλνει σήμα στο Θάλαμο Επιχειρήσεων. Σύμφωνα με το Σήμα: «πραγματοποιήθηκαν συνεχείς ροές διασωθέντων στο λιμένα Ραφήνας καθώς και ανευρεθέντων σορών ατόμων από την περιοχή έξωθεν λιμένα Ραφήνας και Ν.Ο. Μάτι Αττικής καθώς και της ευρύτερης θαλάσσιας περιοχής»
19:30: Ενημέρωση από την ΕΛΑΣ ότι εξαιτίας της πυρκαγιάς στην Πεντέλη, η αστυνομία εκτρέπει την κυκλοφορία των οχημάτων.
19:49: Δήλωση του πρωθυπουργού, Αλέξη Τσίπρα, από τη Βοσνία και tweet.
20:08: Live μετάδοση τηλεοπτικών σταθμών από τη Λ. Μαραθώνος, όπου φαίνεται περιπολικό να έχει κλείσει το δρόμο και τα οχήματα εκτρέπονται στην οδό Δημοκρατίας. Μεταδίδουν ότι η φωτιά είναι ανεξέλεγκτη. Οι κατασκηνώσεις έχουν ήδη εκκενωθεί.
20:14: Πυροσβεστική: Προσπαθούμε να απεγκλωβίσουμε ανθρώπους στο Μάτι.
20:19: Κάτοικοι επικοινωνούν τηλεφωνικά με τηλεοπτικό σταθμό και δηλώνουν πως κατευθύνθηκαν στην παραλία για να σωθούν και παραμένουν εκεί.
20:23: Η Δημοτική Σύμβουλος Ραφήνας Σίσσυ Κατσούδα ενημερώνει live ότι πάνω από 400 σπίτια έχουν καεί! Κάτοικος αναφέρει live ότι οι κάτοικοι του Ματιού που έχει σχεδόν όλο καεί είναι εγκλωβισμένοι στην παραλία. Κάνει έκκληση να σταλούν φουσκωτά.
20:30: Η Πυροσβεστική ενημερώνει ότι στο μέτωπο στην Κινέτα που έχει ξεπεράσει τα 6 χλμ επιχειρούν 150 πυροσβέστες, 60 οχήματα, 60 άτομα πεζοπόρο τμήμα, 20 υδροφόρες με εθελοντές και από αέρος επιχειρούν 2 ελικόπτερα & 1 αεροσκάφος. Στο μέτωπο στο Ν. Βουτζά επιχειρούν 20 οχήματα με 55 πυροσβέστες, 15 εθελοντικά οχήματα, 3 αεροσκάφη και 1 ελικόπτερο. Στα Χανιά επιχειρούν 60 πυροσβέστες με 20 οχήματα και 2 ελικόπτερα. Έφτασε τα 10χλμ. Νέο μέτωπο στον Κάλαμο όπου επιχειρούν 20 πυροσβέστες με 10 οχήματα. Μέτωπο στο Ζεμενό Κιάτου όπου επιχειρούν 20 πυροσβέστες με 10 οχήματα. Μέτωπο στο Σουσάκι Αγ. Θεοδώρων Κορινθίας όπου επιχειρούν 20 πυροσβέστες με 10 οχήματα. Μέτωπο στα Ίσθμια στο Λουτράκι όπου επιχειρούν 15 πυροσβέστες με 7 οχήματα.
20:47: Σταματούν να επιχειρούν τα εναέρια μέσα. Έχει πέσει το σκοτάδι.
20:58: Τα ΜΜΕ μεταδίδουν ότι ο κ. Τσίπρας επιστρέφει εκτάκτως από Βοσνία.
20:59-21:03: Ο δήμαρχος Ραφήνας τηλεφωνικά αναφέρει ότι το Κόκκινο Λιμανάκι έχει καεί ολοσχερώς και προσπαθεί να απεγκλωβίσει την οικογένειά του καθώς και το σπίτι του έχει καεί. Επίσης αναφέρει ότι υπάρχουν πολλοί εγκλωβισμένοι στις παραλίες στο Μάτι και το Κόκκινο Λιμανάκι. Η φωτιά είναι μέσα στη Ραφήνα και καίει οικοδομικά τετράγωνα 600μ. από το λιμάνι. Επισημαίνει ότι η Πυροσβεστική δεν επιχειρεί μέσα στους οικισμούς γιατί η κατάσταση είναι ανεξέλεγκτη. Προσπαθούν μόνο να απεγκλωβίσουν ανθρώπους. Για πρώτη φορά αναφέρει ότι με τα μάτια του έχει δει ένα νεκρό στο δρόμο (καμένο) και πολλούς με ολικά εγκαύματα! Υπάρχουν επίσης πολλοί αγνοούμενοι! Η ΕΛΑΣ ενημερώνει μόνο για τραυματίες!
21:08: Εκκενώνεται το τουριστικό θέρετρο Αγ. Ανδρέα.
21:18: Τηλεφωνική σύνδεση με κάτοικο που καταγγέλλει ότι βρίσκεται εγκλωβισμένη με πολύ κόσμο στο Ναυτικό Όμιλο Ματιού, δεν υπάρχει ρεύμα και δεν έχει προσεγγίσει κανένα σκάφος του Λιμενικού!
21:21: Η πρώτη επίσημη ενημέρωση από την εκπρόσωπο Τύπου του Πυροσβεστικού Σώματος.
21:29: Ενημέρωση ότι πολεμικό πλοίο θα παραλάβει πολίτες από το Ζούμπερι. Ο στρατός συνδράμει με μηχανήματα ενώ μάχεται κόντρα στις φλόγες στις εγκαταστάσεις του στον Αγ. Ανδρέα.
21:53: Πρόεδρος Εργαζομένων ΕΚΑΒ κ. Μαθιόπουλος: «Έχουμε δεχθεί κλήση να παραλάβουμε νεκρό απανθρακωμένο άτομο από το Νέο Βουτζά! Έχουμε επίσης μεταφέρει αρκετά άτομα στα Νοσοκομεία που εφημερεύουν».
21:56: Αγνοούνται 10 αλλοδαποί (Δανοί τουρίστες) που πάνω στον πανικό τους επιβιβάστηκαν σε βάρκα από το Μάτι και πήγαν προς άγνωστη κατεύθυνση. Γίνονται έρευνες από σκάφος του Λιμενικού για τον εντοπισμό αυτών αλλά και άλλων ανθρώπων που είχαν καλέσει στο 199 αλλά είναι άκαρπες.
22:00: «Είμαστε αβοήθητοι! Στο έλεος της πυρκαγιάς. Εκκενώσαμε το Ίδρυμα από τα 200 παιδιά. Η φωτιά είναι στα 300μ. και κινδυνεύουν οι εγκαταστάσεις», δήλωσε ο πρόεδρος του Ιδρύματος Παμμακάριστος.
22:01: Η Περιφερειάρχης Αττικής κήρυξε τις Περιφερειακές Ενότητες Δυτικής και Ανατολικής Αττικής σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης! Η Περιφέρεια έχει στείλει λεωφορεία, υδροφόρες και μηχανήματα έργου. Η Δούρου βρίσκεται στο Κέντρο Επιχειρήσεων.
22:02: Ζευγάρι ηλικιωμένων εγκλωβισμένο σε δωμάτιο του σπιτιού τους στην οδό Αρίωνος 3 στο Νέο Βουτζά. Οι συγγενείς καλούσαν επανειλημμένως στο 199 και καταγγέλλουν ότι δεν έβγαλαν άκρη. Απηύδησαν και κάλεσαν τα κανάλια.
22:06: Μαρτυρία ότι καίγονται σπίτια στη Ραφήνα και δεν υπάρχει πουθενά πυροσβεστικό όχημα.
22:21: Καπετάνιος Super Runner: «2,5-3 μίλια έξω από τη Ραφήνα στο Κόκκινο Λιμανάκι μόλις περισυλλέξαμε και σώσαμε μια οικογένεια με 2 παιδιά από τη θάλασσα».
22:41: Πληροφορίες για 2 νεκρούς που δεν έχουν επιβεβαιωθεί επισήμως. 25 τραυματίες, οι 3 διασωληνωμένοι. Εντοπίστηκαν οι 5 αλλοδαποί στη θάλασσα και σώθηκαν.
23:24: «Έχουμε δύο νεκρούς ως τώρα. Μακάρι να μην υπάρχουν άλλοι αλλά ίσως να υπάρχουν κι άλλοι. Δεν ξέρουμε ακόμα», δήλωσε ο πρόεδρος των εργαζομένων του ΕΚΑΒ.
23:40: Ο Τσίπρας καταφθάνει στο Συντονιστικό Κέντρο Επιχειρήσεων. Σύσκεψη με τους υπουργούς Π.Σκουρλέτη, Χρ. Σπίρτζη Σ.Φάμελλο, Ν.Τόσκα, Π.Πολάκη και Δ. Τζανακόπουλο. Εκεί τον ενημερώνουν. Αξιωματικός του ΠΣ λέει ότι δεν υπάρχει ενεργό μέτωπο και η φωτιά είναι σε ύφεση αλλά επειδή η φωτιά πέρασε καίγονται κάποια σπίτια. Του λένε ότι έχουν στείλει φερι μποτ και πλωτά μέσα για να μεταφερθούν «κάτι άτομα» από το λιμάνι τους Ραφήνας! Ο κ. Τσίπρας ρωτά: «Τους τα στείλαμε; Στρατός;» και ο Τόσκας απαντά σαστισμένος «από το Λιμενικό συν μια φρεγάτα του ΠΝ συν ένα αρματαγωγό που θα φτάσει λίγο αργότερα». Ρωτά ο κ. Τσίπρας: «δηλαδή είναι εγκλωβισμένος κόσμος στο λιμάνι;» και απαντά ο Τόσκας «ήταν εγκλωβισμένος κόσμος στο λιμάνι στο Μάτι και στο κόκκινο Λιμανάκι, τους μεταφέραμε από κει, συνεχίζεται η επιχείρηση»! Ο κ. Τσίπρας ρωτά: «Αύριο το πρωί τι ώρα θα ξεκινήσουν τα εναέρια μέσα;» και του απαντούν 6 το πρωί με τον Τόσκα να λέει «έχουμε ήδη ενημερώσει ποια μέσα θα πάνε που από τώρα».
Τρίτη 24/7/2018
00:27: «Είναι μια δύσκολη στιγμή για την Αττική, μια δύσκολη νύχτα για την Ελλάδα. Όλα τα Σώματα είναι σε συντονισμό, η Πυροσβεστική, η Αστυνομία, το Λιμενικό, ο Στρατός. Όλος ο μηχανισμός βρίσκεται επί ποδός και βρίσκεται σε εξέλιξη πολύ μεγάλη επιχείρηση για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών», δηλώνει έξω από το Συντονιστικό Κέντρο ο Νίκος Τόσκας.
01:03: «Έχουμε 56 εγκαυματίες που έχουν μεταφερθεί στα Νοσοκομεία, εκ των οποίων οι 11 είναι σε σοβαρότερη κατάσταση, διασωληνωμένοι. Έχουν επίσης Ο κ. Παπαευσταθίου, Διοικητής του ΕΚΕΠΥ σε τηλεοπτικό σταθμό δηλώνει «ως Υπουργείο» ότι υπάρχουν δύο νεκροί. Μεταφερθεί στο Σισμανόγλειο δύο απανθρακωμένοι σοροί», είπε διοικητής του ΕΚΕΠΥ.
03:30: Ο κ. Τσίπρας αποχώρησε από το Συντονιστικό Κέντρο Επιχειρήσεων της Πυροσβεστικής, στο Χαλάνδρι χωρίς άλλη δήλωση.
05:50: Επίσημα 24 νεκροί, 100 τραυματίες, 10 διασωληνωμένοι
14:50: Δήλωση – Διάγγελμα Τσίπρα.
15:00: Έκτακτη σύσκεψη για την εξέλιξη και αντιμετώπιση των πυρκαγιών, την περίθαλψη των πληγέντων και τη λήψη μέτρων για τη φύλαξη των σπιτιών στις πληγείσες περιοχές, στο Μέγαρο Μαξίμου.
Τελικός απολογισμός: 102 νεκροί επίσημα, άγνωστος αριθμός νεκρών σε ανώνυμο ταφικό μνημείο στο κοιμητήριο Νέας Μάκρης. Περίπου 4000 σπίτια κατεστραμμένα. Συνολική καμένη έκταση: 12.759 στρέμματα από τα οποία 6.934 σε οικιστικές περιοχές και 5.825 σε δάση!