Ο άλλος άνθρωπος: Κώστας Πολυχρονόπουλος είναι το όνομα του σπουδαίου αυτού άντρα που όμως όλοι ξέρουν ως “ο άλλος άνθρωπος” και τιμούν για τη δράση του. Ο ίδιος καθημερινά βγαίνει στους δρόμους της Αθήνας και βοηθά όσους βρίσκονται σε ανάγκη χωρίς να τον νοιάζουν οι φυλές ή τα χρώματα.
Ο άλλος άνθρωπος: Η δράση του Κώστα Πολυχρονόπουλος
Η κοινωνική κουζίνα του Κώστα Πολυχρονόπουλου που έχει βοηθήσει τις ζωές χιλιάδων ανθρώπων κάθε μήνα. Πίσω από όλα αυτά «κρύβεται» η έμπνευση ενός στελέχους μια πολυεθνικής εταιρείας που έμεινε άνεργος την εποχή της κρίσης. Ο λόγος για τον Κώστα Πολυχρονόπουλο. Ο ίδιος παρακάτω διηγείται τι ήταν αυτό που τον συγκλόνισε και τον οδήγησε στη σκέψη και στη δημιουργία της κοινωνικής κουζίνας «Ο Άλλος Άνθρωπος».
Ο Κώστας Πολυχρονόπουλος είναι μια ασυνήθιστη περίπτωση Ελληνα. Κάθε μέρα στήνει το πρόχειρο κουζινάκι του σε διαφορετικό σημείο της Αθήνας και προσφέρει εντελώς δωρεάν φαγητό σε όποιον το έχει ανάγκη.
Tα μπαγκάζια του είναι στοιβαγμένα πρόχειρα στο πλακόστρωτο: ένας στραβοχυμένος πάγκος με ζυμαρικά και πελτέδες, μια πολυκαιρισμένη φιάλη γκαζιού με τα αξεσουάρ της, μια μεγάλη αλουμινένια κατσαρόλα. Εκείνος, λίγα μέτρα παραπέρα, παιδεύεται να στεριώσει, ανάμεσα σε δύο πεύκα, το αυτοσχέδιο πανό του, με το οποίο ενημερώνει τους περαστικούς για την κουζίνα του.
Ο δυνατός αέρας τού κάνει τη ζωή δύσκολη – λες και δεν είναι ήδη. Είναι ένας άντρας με πυκνά γένια και αδύνατο, νευρώδες κορμί. Καθημερινά στήνει το κινητό μαγειρείο του σε διαφορετικό σημείο της πόλης και ετοιμάζει, εντελώς δωρεάν, φαγητό για όσους έχουν ανάγκη. Άστεγοι, άποροι, νεόπτωχοι και λοιποί πληγέντες από την ελληνική κρίση τον επισκέπτονται και μοιράζονται μαζί του ένα πιάτο φαΐ και λίγες κουβέντες.
«Δεν πρόκειται για φιλανθρωπία, ελεημοσύνη ή κάποιου είδους συσσίτιο. Όχι, αυτό που κάνουμε εδώ λέγεται αλληλεγγύη…» διευκρινίζει ο Κώστας Πολυχρονόπουλος, εμπνευστής της κοινωνικής κουζίνας «Ο Άλλος Άνθρωπος».
Ο άλλος άνθρωπος: Πότε ξεκίνησε η δράση της ομάδας
Ξεκίνησε την ανιδιοτελή δράση του τον Δεκέμβριο του 2011, έπειτα από ένα περιστατικό που, όπως αποκαλύπτει ο ίδιος, τον στιγμάτισε.
«Εργαζόμουν για 25 χρόνια στον χώρο της διαφήμισης και του μάρκετινγκ ως στέλεχος σε μια πολυεθνική εταιρεία. Τον Σεπτέμβριο του 2009 έχασα τη δουλειά μου και έως σήμερα παραμένω άνεργος. Το πρώτο διάστημα ήταν σκληρό. Αναγκάστηκα να μετακομίσω και σε ηλικία 47 ετών επέστρεψα στο πατρικό μου, όπου μένω πλέον με τη μητέρα μου. Έκανα πολλές προσπάθειες να βρω δουλειά, όμως όλες έπεσαν στο κενό. Κι εγώ με τη σειρά μου σε πολύμηνη κατάθλιψη. Δεν ήθελα να βλέπω κανέναν, δεν ήθελα να βγαίνω έξω, ήμουν μονίμως χαμένος στις σκέψεις μου. Συνολικά έκανα ένα εξάμηνο να βγω από το σπίτι. Ώσπου μια μέρα αποφάσισα να κάνω έναν περίπατο για να καθαρίσει κάπως το μυαλό μου από την κλεισούρα.
Και τότε συνέβη κάτι που δεν θα ξεχάσω ποτέ. Περπατώντας στον δρόμο αντίκρισα δυο παιδιά, όχι μεγαλύτερα από 14 ετών, να παλεύουν πάνω από έναν κάδο απορριμμάτων για ένα σάπιο μήλο. Χτυπούσαν με μανία το ένα το άλλο, προσπαθώντας να το πάρουν. Η εικόνα αυτή με συγκλόνισε. Γυρίζοντας σπίτι, πήρα τηλέφωνο μια φίλη και τη ρώτησα αν θα την ενδιέφερε να βγούμε παρέα και να μοιράσουμε φαγητό σε κόσμο που έχει ανάγκη. Δέχτηκε και την επόμενη μέρα φτιάξαμε μερικά σάντουιτς και πήραμε τους δρόμους. Στην αρχή οι περαστικοί, ακόμα και οι άποροι, μας αντιμετώπιζαν με δισταγμό – παρότι προσφέραμε εντελώς δωρεάν φαγητό, κανείς δεν το έπαιρνε. Έτσι, τα πρώτα σάντουιτς αναγκαστήκαμε να τα φάμε εμείς. Όμως, δεν το βάλαμε κάτω.
Ο άλλος άνθρωπος: Η κοινωνική κουζίνα
Ξαναβγήκαμε λίγες μέρες μετά και αυτήν τη φορά τα πράγματα πήγαν καλύτερα. Σήμερα, η κοινωνική κουζίνα «Ο Άλλος Άνθρωπος» ταΐζει 3.000 ανθρώπους τον μήνα, δηλαδή περίπου 90-100 άτομα την ημέρα». Για τον Κώστα αυτό το κατόρθωμα δεν είναι παρά μια συλλογική νίκη, γιατί με τον καιρό ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι έσπευδαν να τον βοηθήσουν, προσφέροντας φαγητό.
«Καμιά φορά ακούω να λένε ότι ο Έλληνας είναι απαθής προς τον συνάνθρωπό του, πως το μόνο που τον ενδιαφέρει είναι ο εαυτός του. Από την εμπειρία μου και μόνο θα σου πω ότι δεν είναι έτσι τα πράγματα. Από την πρώτη μέρα που ξεκίνησα πλήθος ανθρώπων από διαφορετικές κοινωνικές τάξεις προσφέρθηκε να βοηθήσει, ο καθένας με τον τρόπο του. Θα αναφέρω δύο παραδείγματα, τα οποία με συγκίνησαν για διαφορετικούς λόγους το καθένα. Το πρώτο είναι ο ορισμός της αλληλεγγύης. Πέρσι, ένα μεσημέρι μαγείρευα στο Πεδίον του Άρεως, όταν ξαφνικά με πλησιάζει ένας ηλικιωμένος άντρας και με ρωτά τι κάνω εκεί. Από τα ρούχα του φαινόταν φτωχός άνθρωπος και πίστεψα ότι ήθελε να μου ζητήσει φαγητό. Όταν του εξήγησα τι έκανα, ξέσπασε σε λυγμούς και δεν μπορούσα να τον συνεφέρω με τίποτα! Και τότε ο παππούς έκανε κάτι που μου έσκισε την καρδιά στα δύο.
Ο άλλος άνθρωπος: Τι είναι αλληλεγγύη
Έβγαλε από μία σακούλα μια φραντζόλα ψωμί και την έκοψε στη μέση. Κλαίγοντας μου είπε: “Λεβέντη μου, λεφτά δεν έχω, ούτε φαγητό να σου δώσω, μονάχα αυτήν τη φραντζόλα ψώνισα σήμερα. Σου δίνω τη μισή για να φάνε κι άλλοι άνθρωποι. Πάρ’ τη, σε παρακαλώ, αυτό που κάνεις είναι πολύ σημαντικό”. Τρελάθηκα! Το βράδυ σκεφτόμουν το περιστατικό και κατέληξα πως αυτό ακριβώς είναι η αλληλεγγύη.
Να προσφέρεις κάτι από το υστέρημα, όχι από το περίσσευμά σου. Το άλλο παράδειγμα αφορά μια κυρία της καλής κοινωνίας, η οποία είναι σύζυγος πολύ γνωστού εφοπλιστή και μου φέρνει πολύ συχνά, μόνη της πάντα, δεκάδες σακούλες με φαγητό, για να έχω αποθέματα και να μην ξεμένω. Μόνο μία χάρη μου έχει ζητήσει. Να μη μάθει ποτέ κανείς το όνομά της».
Κατά καιρούς έχουν προσεγγίσει τον Κώστα αρκετοί φορείς αλλά και μεγάλα σούπερ μάρκετ, για να τον βοηθήσουν στο έργο του. Ουδέποτε αποδέχτηκε κάποια από τις προτάσεις τους. «Υπάρχουν σκοπιμότητες πίσω από αυτού του τύπου τις “βοήθειες” και δεν θέλω να τους κάνω τη χάρη. Θα προχωρήσω μόνος μου, συντροφιά αποκλειστικά και μόνο με ανθρώπους που στέκονται δίπλα μου από καρδιάς.
Οι εταιρείες, η Εκκλησία ή άλλοι φορείς πιστεύουν ότι οι άποροι είναι ζώα που θα τους πετάξουν λίγο φαγητό και αυτοί θα τρέξουν να τους γλείψουν το χέρι. Όμως, οι άνθρωποι αυτοί έχουν ανάγκη κάτι περισσότερο. Κάποιον να τους ακούσει, να επικοινωνήσει ουσιαστικά μαζί τους την ώρα που μοιράζονται ένα πιάτο φαΐ. Αυτό είναι που τους λείπει, όχι η ελεημοσύνη της κακιάς ώρας».
Ο άλλος άνθρωπος: Η συνέντευξη στη Γαλλία
Την ώρα που συζητάμε με τον Κώστα το συνεργείο του γαλλικού Canal Plus –που έχει φτάσει στο μεταξύ– τραβάει πλάνα από την αυτοσχέδια κουζίνα του. Μια μεσόκοπη περαστική κυρία ρωτά τη γαλλόφωνη δημοσιογράφο Αγγελική Κουρούνη και τον καμεραμάν Χριστόφορο Γεωργούτσο από πού είναι. Όταν της απαντούν «από τη Γαλλία», εκείνη αρχίζει να φωνάζει: «… Δείξτε τα, δείξτε, να δουν τα χάλια μας».
Ο Κώστας παρεμβαίνει ευγενικά: «Όχι, κυρία μου, δεν είναι εδώ για να δείξουν τα χάλια μας, αλλά την αλληλεγγύη μας. Το ξεχασμένο μας φιλότιμο που ξυπνά και πάλι έπειτα από 20 χρόνια χειμερίας νάρκης». Πίσω, ένα ζευγάρι Γερμανών τουριστών συλλέγει πληροφορίες για την κουζίνα. Όταν μαθαίνουν ότι ο Κώστας είναι άνεργος και, παρ’ όλα αυτά, προσφέρει δωρεάν φαγητό σε άπορους, δείχνουν έκπληκτοι. Ο άντρας ρωτά πώς μπορούν να βοηθήσουν κι εκείνοι. «Πείτε στη φράου Μέρκελ να μη μας ζορίζει τόσο πολύ…» λέει κομματάκι ειρωνικά μια κυρία, η οποία συχνά-πυκνά φέρνει τρόφιμα στον Κώστα. «Αυτό, μάλλον, πρέπει να το πει ο πρωθυπουργός σας…» απαντά ο ετοιμόλογος Γερμανός, ανταποδίδοντας με ένα χαμόγελο.
Δειλά-δειλά οι πρώτοι «θαμώνες» της κοινωνικής κουζίνας «Ο Άλλος Άνθρωπος» κάνουν την εμφάνισή τους στο πλακόστρωτο του Θησείου. Το μενού σερβίρει σήμερα κοτόπουλο με μανέστρα.