Το όνομα Κυριακή –Κερεκή στα ποντιακά– ήταν σύνηθες στον Πόντο και τη Μικρασία. Η Αγία παρθενομάρτυς, Μικρασιατικής καταγωγής, ήταν πολύ αγαπητή σε όλον τον Πόντο, σε σημείο που σε αρκετά μέρη του ο μήνας της εορτής της ο Ιούλιος να λεγόταν και Αϊ-Κεριακίτης. Όταν δε οι παππούδες και οι γιαγιάδες μας ήθελαν να δηλώσουν πως επικρατούσαν ακραίες συνθήκες ζέστης, συνήθιζαν να λένε «Τ’ Αε-Κερεκής τ’ άψιμον», προφανώς από τη ζέστη που επικρατεί αρχές Ιουλίου αλλά και από το μαρτύριο της φωτιάς που υπέστη η μεγάλη Αγία, που όμως την άφησε αλώβητη.
Ήταν σύνηθες για τους Ποντίους, πάνω στη ρύμη του λόγου τους για να δώσουν έμφαση σε κάτι που έλεγαν, να ορκίζονται με το λόγο: «μά τ’ άψιμον».
Η φωτιά για την ελληνική Αρχαιότητα εμπεριείχε θεϊκά στοιχεία. Μην ξεχνάμε πως ο Προμηθέας επειδή την έκλεψε από τους θεούς του Ολύμπου και την χάρισε στους ανθρώπους, καταδικάστηκε να είναι αλυσοδεμένος στον Καύκασο και να τον κατασπαράζουν τα όρνια! Έτσι λοιπόν αυτά τα κατάλοιπα, τα επιβιώματα όπως ονομάζονται στη λαογραφία, υπήρχαν έντονα στην παράδοσή μας και πάντρευαν ταιριαστά την ειδωλολατρική Αρχαιότητα με τη «νέα θρησκεία», την Αλήθεια της Χριστιανοσύνης, που ήρθε να μας ελευθερώσει από τις κακοδοξίες του παρελθόντος.
Όταν οι Πόντιοι έβλεπαν ένα χαρισματικό παιδί εύστροφο και ζωηρό το χαρακτήριζαν «τ’ Άε- Κερεκής τ’ άψιμον». Πόσο διάκριση είχαν οι παλαιοί εμούν! Σήμερα θα χρησιμοποιούνταν η φράση «διαόλου κάλτσα», όπως χρησιμοποιείται η λέξη «κόλαση» για να δηλώσει κάτι το πολύ γευστικό! Πλήρης διαστρέβλωση των όρων, δηλαδή.
Ο μητροπολιτικός ναός του Αγίου Γρηγορίου Τραπεζούντας, που δυστυχώς κατεδαφίστηκε από τους Τούρκους αμέσως μετά τα γεγονότα της Γενοκτονίας γιατί δεν ήθελαν να μείνει τίποτα που να θυμίζει την ελληνικότητα του Πόντου και την εγκληματική επιδρομή τους εναντίον του ελληνικού στοιχείου, διέθετε πέντε παρεκκλήσια. Τα παρεκκλήσια αυτά ήταν αφιερωμένα στον πρωτόκλητο Άγιο Ανδρέα –ο οποίος επισκέφτηκε στο πλαίσιο της αποστολικής του δράσης τον Πόντο–, των Ταξιαρχών, της Αγίας Παρασκευής (της άλλης μεγάλης Αγίας που γιορτάζει τον Ιούλιο), της Αγίας Αναστασίας, και τέλος της Αγίας Κυριακής.
Το γεγονός ότι τρία στα πέντε παρεκκλήσια του μητροπολιτικού ναού ήταν αφιερωμένα σε γυναίκες αγίες, έχει τη δική του σημειολογία και καταμαρτυρά το δημοκρατικό φρόνημα και την προοδευτικότητα των προγόνων μας για την οποία είμαστε περήφανοι! Επιπροσθέτως, το λάβαρο του μητροπολιτικού ναού της Τραπεζούντας με τον Άγιο Γρηγόριο στο κέντρο του, που τώρα αποθησαυρίζεται στο Μουσείο Μπενάκη, έχει επάνω του κεντημένη την μορφή της Αγίας Κυριακής όπως και της Αγίας Παρασκευής και του Αποστόλου Ανδρέα.
Η Αγία Κυριακή γεννήθηκε και έζησε στη Νικομήδεια της Μ. Ασίας, μια ελληνική πόλη μόλις 100 χλμ έξω από την Κωνσταντινούπολη. Ήταν καρπός προσευχής των άτεκνων μέχρι τότε γονέων της Δωρόθεου και Ευσεβίας. Γεννήθηκε ημέρα Κυριακή και οι ευσεβείς γονείς της το εξέλαβαν ως σημάδι από τον Θεό γι’ αυτό και την βάφτισαν με το όνομα Κυριακή, αφιερώνοντάς την στον Κύριο.
Μεγαλώνοντας η Κυριακή με τα νάματα της Χριστιανοσύνης, προόδευε στην αρετή. Η ομορφιά και η σύνεσή της δεν την άφηναν να περνάει απαρατήρητη. Την είδε λοιπόν ένας ειδωλολάτρης και θέλησε να την παντρέψει με τον γιο του. Όταν αυτή αρνήθηκε, ο ειδωλολάτρης, τυφλωμένος από εγωισμό, την κατηγόρησε στον Διοκλητιανό πως τάχα αυτή και οι γονείς της δεν πειθαρχούσαν στην εξουσία του και πως δεν θυσίαζαν στα είδωλα (γεγονός αληθές). Ο ηγεμόνας κάλεσε τον πατέρα της Κυριακής για να διαπιστώσει αν αληθεύουν οι κατηγορίες εναντίον του. Ο Δωρόθεος εμφανίστηκε μπροστά στον ηγεμόνα και τον διαβεβαίωσε πως αναγνωρίζει την εξουσία του, ωστόσο δεν είναι διατεθειμένος να θυσιάσει σε κανέναν ψεύτικο θεό γιατί έχει γνωρίσει τον αληθινό Θεό και δεν θα τον πρόδιδε για τίποτα.
Ο Δωρόθεος μαστιγώθηκε αλλά δεν αλλαξοπίστησε. Ο Διοκλητιανός τότε διέταξε να συλληφθεί η Ευσεβία, και έστειλε το ζευγάρι στον διοικητή της Μελιτινής και Μικρής Αρμενίας Ιούστο, ο οποίος τους αποκεφάλισε.
Η Αγία Κυριακή συνελήφθη και κλήθηκε από τον καίσαρα Μαξιμιανό, ο οποίος έμενε στην Νικομήδεια. Ο Μαξιμιανός νόμιζε πως η Κυριακή τώρα που έχασε τους γονείς της και έμεινε χωρίς προστασία, θα δεχόταν να γίνει υποχείριό του. Τα νιάτα και η ομορφιά της θα ήταν κρίμα να χαθούν – έτσι σκέφτηκε ο άφρονας ηγεμόνας. Όμως δεν υπολόγισε σωστά. Αντιμετώπισε σθεναρή αντίσταση από την γενναία Κυριακή. Έτσι έδωσε εντολή να αρχίσουν τα βασανιστήρια εις βάρος της. Οι στρατιώτες έμπηξαν τέσσερις πασσάλους στο χώμα, όπου και τέντωσαν την Αγία από τα τέσσερα άκρα της χτυπώντας την με μαστίγια από βούνευρα. Άλλαξαν τρεις φορές οι δήμιοί της κουρασμένοι από την αντοχή της νεαρής χριστιανής που δεν έλεγε με τίποτα να αρνηθεί την πίστη της.
Τα φρικτά μαρτύρια συνεχίστηκαν. Στις απειλές του δημίου της για το τι επρόκειτο να πάθει, η Αγία απάντησε ατάραχη πως είναι ευκολότερο γι’ αυτήν να μαλάξει πυρωμένο σίδερο παρά να αρνηθεί τον Χριστό και να ζήσει μια ζωή που την σιχαίνεται σύμφωνα με αυτά που της έταζαν για να την δελεάσουν. Την έδεσαν λοιπόν από τα μαλλιά και της έκαιγαν με αναμμένους πυρσούς το γυμνό της σώμα.
Η Αγία όμως είχε ενδυθεί ήδη την αφθαρσία και καμιά κακοποίηση δεν της έκαμπτε το ηθικό.
Ο ηγεμόνας, φανερά ενοχλημένος από το σθένος της, διέταξε να την οδηγήσουν στο ειδωλείο για να την αναγκάσουν να προσκυνήσει τα είδωλα. Η Κυριακή όμως την ώρα που της ασκούσαν βία για να γονατίσει ανέπεμψε προσευχή προς τον Ιησού Χριστό και τότε έγινε σεισμός και καταγκρεμίστηκαν τα είδωλα σπάζοντας σε χίλια κομμάτια. Ο θόρυβος και η αναστάτωση που επικράτησε έκανε τους ειδωλολάτρες να τραπούν σε φυγή, ενώ ο δήμιός της που ξεστόμιζε βλασφημίες έπεσε κάτω και εξέπνευσε.
Το μένος των ειδωλολατρών δεν ξεθύμανε. Άναψαν πυρά και έριξαν μέσα την Αγία Κυριακή. Εκείνη σήκωσε τα χέρια προς τον ουρανό και άρχισε να προσεύχεται. Πριν την αγγίξουν οι φλόγες, ο ουρανός γέμισε με σύννεφα και μια δυνατή καλοκαιρινή μπόρα ξέσπασε, σβήνοντας τη φωτιά. Τότε εξαπέλυσαν εναντίον της δύο πεινασμένα λιοντάρια, αλλά αυτά πλησίασαν την Αγία και χαϊδεύονταν στα πόδια της σαν παιχνιδιάρες γάτες.
Ακόμα και τα ζώα είχαν καταλάβει την αγιότητά της σε αντίθεση με τους δήμιούς της.
Μην μπορώντας να κάνουν κάτι άλλο, οι ορκισμένοι εχθροί του Κυρίου οδήγησαν την Κυριακή έξω από την πόλη για να την αποκεφαλίσουν. Η Αγία στην τελευταία της προσευχή ευχαρίστησε τον Κύριο που στερέωσε την πίστη της και δεν αρνήθηκε το όνομά Του, αντέχοντας τόσα μαρτύρια. Πριν προλάβουν οι στρατιώτες να την αποκεφαλίσουν, έπεσε στο χώμα νεκρή με το χαμόγελο της αιωνιότητας χαραγμένο στα χείλη της. Άγγελοι Κυρίου είχαν παραλάβει την ψυχή της και την συνόδευαν στη συνάντηση με τον Εκλεκτό της. Τότε ακούστηκε μια φωνή που απευθυνόταν στους στρατιώτες: «Πορεύεσθε αδελφοί, και διηγηθείτε τα μεγαλεία του Θεού». Χριστιανοί παρέλαβαν το σκήνωμα της Αγίας και το ενταφίασαν ευλαβικά, προσευχόμενοι να τους χαρίζει τις πρεσβείες της.
Η Αγία Κυριακή, η Μικρασιάτισσα νέα που διέθετε ομορφιά ψυχής και σώματος και εξαιρετική ψυχική δύναμη, δίκαια κέρδισε το στέφανο στον ουρανό αλλά και την τιμή στο πρόσωπό της από τους Πόντιους, τους Μικρασιάτες, τους Κυπρίους και όχι μόνο. Είναι προστάτιδα της ψυχικής υγείας! Ας μας σκέπει από ψηλά και ας μας ενδυναμώνει την πίστη.
Χρόνια πολλά σε όσες φέρουν το όνομά της (οι άντρες γιορτάζουν του Αγίου Κυριακού του Αναχωρητού).
Pontosnews.gr