Η Ράνια Τζίμα, παραχώρησε συνέντευξη στη Μία Κόλλια και στο Andro, η οποία αναφέρθηκε για την καριέρα της, για την σχέση της Γαβριήλ Σακελλαρίδη, για την πανδημία αλλά και για την επόμενη ημέρα του ελληνικού #ΜeToo.
Διαβάστε την συνέντευξη
– Εσύ και η δημοσιογραφία πώς συναντηθήκατε;
Ήταν μια έκλαμψη της στιγμής. Δεν ήμουν ποτέ από τα παιδάκια που έγραφαν σε παιδικές εφημερίδες ή κάτι τέτοιο. Εγώ δικηγόρος ήθελα να γίνω – εξακολουθεί να με γοητεύει η μελέτη και η φιλοσοφία του δικαίου. Ετσι λοιπόν, κυριολεκτικά μιλώντας, την ύστατη στιγμή που συμπλήρωνα το μηχανογραφικό, ανακοίνωσα στους δικούς μου ότι τελικά θα γίνω δημοσιογράφος και όχι δικηγόρος. Με κοίταξαν ξαφνιασμένοι καθώς δεν έχουμε κανέναν δημοσιογράφο στην οικογένεια σαν να μου έλεγαν «πώς σου ήρθε τώρα αυτό;» αλλά δεν είχα κάτι να απαντήσω
– Σε κάτι όμως μοιάζουν τα δύο επαγγέλματα, έτσι δεν είναι;
Τουλάχιστον στο κομμάτι της επιχειρηματολογίας ώστε ό,τι ισχυρίζεσαι να μην είναι αυθαίρετο. Ίσως και στην υπεράσπιση του δικαίου και στο ότι το κύριο εργαλείο τους είναι ο λόγος και η λογική. Αυτή την περίεργη προσωπική στροφή πάντως, δεν την έχω μετανιώσει σε καμία περίπτωση, παρά τις κακές ημέρες ή τις δύσκολες στιγμές
– Ποια ήταν τα πρώτα βήματα; Τηλεόραση από το πρώτο λεπτό;
Δεν έχω δουλέψει καν για άλλα μέσα, παρά μόνο για την τηλεόραση – και αυτό ήταν τυχαίο και μοιραίο. Αφού ολοκλήρωσα το μεταπτυχιακό μου, ήρθα σε επικοινωνία με την ΕΤ3. Εκείνον τον Σεπτέμβρη, κατά σύμπτωση, ξεκινούσε ένα μαγκαζίνο όπου και με πήραν για πρακτική. Μόλις τέσσερις μήνες αργότερα, ο άνθρωπος που ήταν επικεφαλής του πολιτιστικού τομέα της ΕΤ3, μου έκανε σύμβαση και έτσι πήρα, τόσο γρήγορα, τα πρώτα μου δημοσιογραφικά χρήματα. Ημουν τρισευτυχισμένη! Γενικότερα ασχολήθηκα τότε και με το πολιτιστικό και το ταξιδιωτικό ρεπορτάζ. «Δεν έχω δουλέψει για άλλα μέσα, παρά μόνο για την τηλεόραση – και αυτό ήταν τυχαίο και μοιραίο» (JumpSuit και κολιέ KIMALÉ).
– Τα βρήκατε λοιπόν αμέσως με το μέσον
Έτσι φάνηκε εκ των πραγμάτων. Μου αρέσει όμως που έγιναν όλα αργά και σταδιακά, για να μάθω τη δουλειά όπως έπρεπε. Ήμουν η μικρή ρεπόρτερ που έκανε γκάλοπ, άντε και κανένα ρεπορτάζ για τις αργίες στα διόδια και τέτοια, όλα όσα πρέπει δηλαδή να κάνεις όταν ξεκινάς για να μάθεις πώς λειτουργεί η κάμερα και το μικρόφωνο και πώς να συνεργάζεσαι σωστά με τα συνεργεία. Είμαι πολύ ευτυχής που έγιναν έτσι τα πράγματα. Εν τω μεταξύ, ένας συνάδελφος οπερατέρ από τα ιδιωτικά συνεργεία της ΕΤ3, με ενημερώνει πως ο ΣΚΑΪ θα έστηνε γραφείο στη Θεσσαλονίκη και ότι καλό θα ήταν να έδινα ένα βιογραφικό, ας ήταν σχεδόν σίγουρο πως δεν θα με έπαιρναν αφού είχαν έρθει σε επαφή με όλους τους μεγάλους και σπουδαίους δημοσιογράφους της πόλης, μιας πόλης που τότε ανθούσε…
«Όσο περνούν τα χρόνια έχω μεγαλύτερη ψυχραιμία στον αέρα. Ειδικά όταν κάποιος με προσβάλλει».
– Και τελικά σε πήραν
Μετά από 15 μέρες ζήτησαν να με δουν και στα κεντρικά. Εκεί συναντώ τον Μπάμπη Παπαδημητρίου που ήταν, νομίζω, διευθυντής ειδήσεων εκείνη την εποχή. Αφού πέρασε μισή ώρα συζήτησης, μου λέει: «Πάρα πολύ ωραία, κυρία Τζίμα, πάμε στο λογιστήριο να υπογράψετε». Ετσι ξεκινάει το ταξίδι στον ΣΚΑΪ στη Θεσσαλονίκη. Οι ανταποκριτές στεγαζόμασταν στα γραφεία της Καθημερινής μέχρι που έγιναν γραφεία του σταθμού και χρειάστηκαν και άλλους δημοσιογράφους. Πρότεινα τον Σταύρο Ιωαννίδη με τον οποίο στην πορεία γίναμε πάρα πολύ καλοί φίλοι. Ημασταν δε και οι δύο οπαδοί του «έξω» και των γεγονότων, θέλαμε αμφότεροι να τρέχουμε σε πορείες κλπ., οπότε όταν μας έβλεπαν συνάδελφοι από άλλα κανάλια, μας κορόιδευαν, λέγοντας «Α, να, ήρθαν οι Χιώτες του ΣΚΑΪ!».
– Και η Αθήνα;
Λίγο μετά, επικοινωνεί μαζί μου ο Γιάννης Παπουτσάνης, μου ζητά να κατέβω στην Αθήνα αλλά αρνούμαι – ήταν πολύ πιο εύκολα τα πράγματα για μένα στην Θεσσαλονίκη. Όταν πια πέθανε η μητέρα μου, έχασα την κολλητή μου φίλη σε τροχαίο και χώρισα από μια μακροχρόνια σχέση, πήρα τη μεγάλη απόφαση να αλλάξω πόλη. Και έκανα για δύο χρόνια την ταξιδιωτική εκπομπή «Γυρίσματα» με τον Δημήτρη Γιαγτζόγλου.
– Δεν έπεσες αμέσως στα βαθιά
Μετά όμως ήρθε η εποχή των μνημονίων, άλλαξε εντελώς το τοπίο και μεταφέρθηκα – ανέλαβα το ρεπορτάζ για το Υπουργείο Εργασίας. Ήταν ένας πολύ σημαντικός σταθμός για εμένα διότι, ειδικά εκείνον τον καιρό, και για ενάμισι-δύο χρόνια, επρόκειτο για το νούμερο ένα ρεπορτάζ. Και όταν πια έφθασα στο MEGA, ο διευθυντής Χρήστος Παναγιωτόπουλος, μου ανέθεσε το ρεπορτάζ του Υπουργείου Ανάπτυξης. Πρέπει να σημειώσουμε ότι αυτού του τύπου η κάλυψη ρεπορτάζ, ειδικά για Υπουργεία με τόσες πολλές και συγκεκριμένες τεχνικές προδιαγραφές, χρειάζεται πολλή μελέτη και πολύ διάβασμα. Και για να κλείσει ο κύκλος με το πιο καίριο πόστο, σύντομα θα αναλάμβανα ως πολιτικός ρεπόρτερ την κάλυψη της Κυβέρνησης. Την πρώτη μέρα που ανέλαβα, ήταν το 2014, διέρρευσε το βίντεο με τη συνομιλία Μπαλτάκου-Κασιδιάρη, και έζησα αμέσως την πιο δύσκολη ημέρα για την τότε Κυβέρνηση Σαμαρά.
«Η πανδημία έβγαλε τον χειρότερο εαυτό των ανθρώπων»
– Όλες αυτές οι εμπειρίες είναι εκείνες που σε κάνουν σήμερα μια δυνατή παρουσιάστρια σε ένα κεντρικό δελτίο ειδήσεων;
Εγώ λαμβάνω πάντα πολύ σοβαρά την εκάστοτε ευθύνη μου και προσπαθώ να κάνω όσο καλύτερα γίνεται αυτό που μου ανατίθεται. Επίσης, δεν είχα καν διανοηθεί ότι θα παρουσιάσω δελτίο ειδήσεων. Όμως, πράγματι, δεν μπορώ να φανταστώ πώς κάποιος θα μπορούσε να πει δελτίο ειδήσεων χωρίς να έχει περάσει από τέτοιες διαδρομές. Είναι απαραίτητες κάποιες γνώσεις και αυτές τις αποκτάς από όλα αυτά τα ρεπορτάζ. Πώς αλλιώς θα υποστηρίζεις ό,τι λες, πώς θα μπορείς να στηρίξεις και τον συνάδελφο που βρίσκεται έξω, πώς θα καταλάβεις τι περνάει;
– Η αντικειμενικότητα που χρειάζεται ο «αέρας» και πολλές φορές σε δευτερόλεπτα, ώστε να μην αντιδράσεις παρορμητικά, είναι κάτι που μαθαίνεται; Είμαι πια πεπεισμένη πως αν δεν το έχεις μάθει από το σπίτι σου, αν δηλαδή δεν είναι έτσι διαμορφωμένος ο χαρακτήρας σου με ένα εσωτερικό μέτρο, δεν μπορείς να εκπαιδευτείς. Το ίδιο ισχύει και για την αισθητική. Το μέτρο και την αισθητική στα δίνουν όταν είσαι παιδί – τα έχεις ή δεν τα έχεις. Βεβαίως, επειδή είσαι άνθρωπος μπορεί να εμπλακείς συναισθηματικά, μπορεί και να θυμώσεις. Μου έχει συμβεί, αλλά πάντα κρατώ το μέτρο και δεν γίνομαι προσβλητική. Εσύ είσαι εκεί ακριβώς για αυτόν τον λόγο: για να βγάλεις τον χαρακτήρα του άλλου και να κρίνουν οι πολίτες – θεατές.
– Σε ποιον τομέα νιώθεις να βελτιώνεσαι όσο περνούν τα χρόνια και εμπλουτίζεσαι με εμπειρία;
Εχω μεγαλύτερη ψυχραιμία στον αέρα. Ειδικά όταν κάποιος με προσβάλλει. Αν ήμουν μικρότερη και έκανα αυτή τη δουλειά, μπορεί κάποια προσβολή να κλόνιζε και την άποψή μου για εμένα. Μου έχει συμβεί πάντως να είναι κάποιος πολύ προκλητικός και προσβλητικός on air και ανταπεξήλθα.
«Έφθασα μέχρι και να ζητήσω από τον Γαβριήλ να χωρίσουμε όταν ήταν Κυβερνητικός Εκπρόσωπος της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ».
– Πώς διαχειρίζεσαι το λάθος;
Πολύ δύσκολα. Μπορεί να το κουβαλάω μέσα μου για μέρες και μήνες, να σκέφτομαι τι έκανα και πώς το έκανα. Στεναχωριέμαι και το αναμασάω για πάρα πολύ καιρό.
«Πρέπει να βάλουμε ψηλότερα τον πήχη – πρώτα απ’ όλα εμείς οι ίδιοι οι δημοσιογράφοι για τους εαυτούς μας».
– Σκέφτηκες ποτέ ότι η προσωπική σου σχέση με τον Γαβριήλ Σακελλαρίδη θα μπορούσε να επηρεάσει την καριέρα σου;
Βεβαίως. Όταν ο Γαβριήλ ανέλαβε Κυβερνητικός Εκπρόσωπος της Κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ κι εγώ δούλευα στο MEGA, πανικοβλήθηκα. Έφθασα μέχρι και να του ζητήσω να χωρίσουμε! Eυτυχώς τελικά όλα πήγαν καλά παρότι έχασα κάποιες δουλειές επειδή ήμουν «η γυναίκα του Σακελλαρίδη». Να ξεκαθαρίσω κιόλας πως δεν ταυτιζόμαστε πολιτικά, αλλά μας συνδέουν σίγουρα κοινές αρχές.
– Πώς κρίνεις τη δημοσιογραφία στη χώρα μας; Έχεις διαμορφώσει μια καλή εικόνα εν γένει για τον χώρο μας ή όχι;
Όχι, θεωρώ ότι φθίνει αξιακά. Πρέπει να βάλουμε ψηλότερα τον πήχη – πρώτα απ’ όλα εμείς οι ίδιοι οι δημοσιογράφοι για τους εαυτούς μας. Πιστεύω πως οι συνάδελφοι που υπηρέτησαν το επάγγελμα στις προηγούμενες γενιές, ήταν καλύτεροι από εμάς. Οφείλουμε να κάνουμε την αυτοκριτική μας και άμεσα.
«Είμαι πολύ δύσπιστη με όσα αναρτώνται στα social media και επίσης δεν αντέχω σαν άνθρωπος ένα τόσο άγριο μέσο όπως είναι π.χ. το twitter»
– Πιστεύεις ότι τα social media έχουν επηρεάσει αρνητικά την ποιότητα;
Όχι, ούτε αυτό το πιστεύω. Νομίζω πως αν θέσουμε τον πήχη πιο ψηλά και θελήσουμε να κάνουμε πιο συνεπή και καλή δημοσιογραφία, μπορούμε και θα ξεπεράσουμε τα όσα προκύπτουν από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που σε αρκετές περιπτώσεις είναι εκτός ελέγχου. Εξ ου και απέχω από αυτά, χωρίς να χάνω κάποια πληροφορία όπως πολλοί φαντάζονται πως θα συμβεί αν δεν είναι δικτυωμένοι όλη μέρα. Είμαι πολύ δύσπιστη με όσα αναρτώνται και επίσης δεν αντέχω σαν άνθρωπος ένα τόσο άγριο μέσο όπως είναι π.χ. το twitter. Θα βρω πάντα έναν άλλον τρόπο να έχω πρόσβαση στην πληροφορία.
«Ο Τραμπ άφησε τη χώρα του σμπαράλια και απομονωμένη από κάθε τι διεθνές »
– Ορμώμενη από το twitter, βασικό εργαλείο επικοινωνίας του Τραμπ, θα σου ζητήσω την αίσθησή σου για αυτόν μιας και ήσουν στην Αμερική στις πρόσφατες εκλογές.
Η Αμερική είναι μια χώρα με τεράστια οικονομική και κοινωνική ψαλίδα και με πάρα πολλά προβλήματα που για καιρό έβραζαν. Ήρθε λοιπόν ένας άνθρωπος που αντί να ενώσει, άνοιξε ακόμη περισσότερο την ψαλίδα και πόλωσε έντονα με αποτέλεσμα, όταν πια εμφανίστηκε και η πανδημία, να τιναχτεί το καπάκι της κατσαρόλας. Ο Τραμπ άφησε τη χώρα του σμπαράλια και απομονωμένη από κάθε τι διεθνές (π.χ. τις συμφωνίες για το κλίμα ή τα πυρηνικά). Άφησε τον κόσμο τρομαγμένο. Όταν ήμασταν στην Washington, αντικρύσαμε μια πόλη σε βαθιά ένταση, νιώσαμε σε έναν τόπο στα πρόθυρα του εμφυλίου. Με αμπαρωμένα παράθυρα στα καταστήματα και ανθρώπους με όπλα στον δρόμο! Ήταν συγκλονιστική εμπειρία. Όταν πια έγινε η εισβολή στο Καπιτώλιο, φάνηκε πόσο αλήθεια ήταν αυτή η αίσθηση.
«Δεν είμαι πεπεισμένη πως το #metoo θ’ αφήσει μακροχρόνιο αποτύπωμα στην ελληνική κοινωνία».
– Πώς νιώθεις σε σχέση με όλα τα διαφορετικά ζητήματα κακοποιήσεων που έχουν βγει στο προσκήνιο;
Ένα πράγμα που με ενοχλεί πάρα πολύ είναι που «έπεσε όλη η κοινωνία από τα σύννεφα»! Και μιλάω για όλους τους χώρους. Βγαίνουν διάφοροι και λένε «τα ακούγαμε» ή «τα γνωρίζαμε», αλλά κατά τα άλλα, μένουν εμβρόντητοι από τις αποκαλύψεις. Κατά τα άλλα, ναι, προφανώς με βρίσκει απολύτως απέναντι η κουλτούρα κατάχρησης εξουσίας, η απουσία μέτρου και η βία που προφανώς είναι διάχυτη σε πολλούς χώρους.
– Πιστεύεις πως πραγματικά θ’ αλλάξει κάτι μετά από αυτό;
Για ένα χρονικό διάστημα, πιστεύω πως αρκετοί θα φοβηθούν και θα μαζευτούν – είτε γιατί βλέπουν πως μπορεί να το πληρώσουν αν τολμήσουν κάτι είτε γιατί, γνωρίζοντας τι ενδεχομένως έχουν διαπράξει, θα τρέμουν μήπως αποκαλυφθεί. Ξέρετε, μιλάμε για άτομα που έχουν λειτουργήσει ασύδοτα για δεκαετίες οπότε μιλάμε για κάτι εξαιρετικά διαδεδομένο. Δεν είμαι όμως πεπεισμένη πως το #metoo θ’ αφήσει μακροχρόνιο αποτύπωμα στην ελληνική κοινωνία. Θέλει πολύ βαθύτερη δουλειά και κόπο και πολλά χρόνια για να αλλάξει η νοοτροπία διότι περί αυτού πρόκειται.
– Οπότε τί κάνουμε;
Πρέπει να μάθουμε στα παιδιά μας τι είναι όριο, τι είναι εκτός ορίων, τι δεν αποδεχόμαστε, τι είναι βία. Από τις προηγούμενες γενιές ακούγαμε «Σσσσς, μην μιλάς, γίνονται αυτά, σώπασε». Ε, αυτό το «σώπασε» πρέπει να εξαφανίσουμε τώρα. Και η πολιτεία πρέπει να είναι ενεργή σε αυτό. Ναι, είναι σημαντικό εμείς που πλάθουμε την επόμενη γενιά, να μαθαίνουμε μέσα στο σπίτι στα παιδιά μας κάποια πράγματα, όμως και η πολιτεία οφείλει να ακολουθήσει τις εξελίξεις. Ο νόμος για τον βιασμό και τη συναίνεση άλλαξε πέρυσι και ακόμη η ανηλικότητα δεν είναι καν επιβαρυντικός παράγοντας. Οι νόμοι είναι οι κανόνες μέσω των οποίων η πολιτεία ορίζει τι είναι αποδεκτό και τι όχι, ορίζει δηλαδή τους κανόνες με βάση τους οποίους θα ζούμε. Άρα, εμείς σαν γονείς μπορεί να μάθουμε σε ένα παιδί ποια είναι τα όρια και από ποιο σημείο και πέρα μιλάμε για κατάχρηση. Όμως, αν εκείνο μετά, σε περίπτωση παράβασης, δεν μπορεί να αποδείξει ότι έχει θιγεί γιατί η πολιτεία δεν έχει μεριμνήσει, τότε τίποτα δεν θα αλλάξει.
«Δεν μπορείς να ερωτευτείς κάποιον που δεν θαυμάζεις. Τον Γαβριήλ τον αγαπώ βαθιά, πρέπει να πω πως τον εκτιμώ και τον θαυμάζω πολύ»
– Πες μου δύο λόγια πιο προσωπικά για τον Γαβριήλ
Εκτός του ότι τον αγαπώ βαθιά, πρέπει να πω πως τον εκτιμώ και τον θαυμάζω πολύ. Αλώστε, δεν μπορείς να ερωτευτείς κάποιον που δεν θαυμάζεις. Και όπως είπα και πριν, οι κοινές μας αξίες είναι η βάση υποστήριξης πάντα του ενός προς τον άλλον. – Πόσο πιστεύεις πως θα μας επηρεάσει η πανδημία ως κοινωνία; Θα μας αφήσει κάτι καλό; Στην αρχή, ειδικά τον πρώτο καιρό, που ήμασταν ακόμη πιο ξεκούραστοι, εκδηλώθηκε ένα μεγάλο κύμα αλληλεγγύης και για μια στιγμή πίστεψα πως αυτός ο ιός, όταν περάσει, θα μας έχει κάνει καλύτερους ανθρώπους. Τώρα, που έχει τραβήξει τόσο πολύ ο εγκλεισμός και η δυστοπική αίσθηση των πραγμάτων είναι πολύ εντονότερη, βλέπω δυστυχώς πως εκδηλώνεται ο χειρότερος εαυτός των ανθρώπων.