Ο Προκόπης Παυλόπουλος πέτυχε… από σπόντα το “ευαίσθητο σημείο” του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αν και καλά κρυμμένο. Και αυτό δεν είναι άλλο, από το όνομα του Κεμάλ Ατατούρκ.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, κατά την προσφώνησή του, στο δείπνο που έγινε στο Προεδρικό Μέγαρο, προς τιμήν του Ερντογάν αναφέρθηκε στον «πατέρα των Τούρκων», χαρακτηρίζοντας τον μεγάλο ηγέτη.
«Είναι μια επίσκεψη που μπορεί και πρέπει να αποκτήσει τις ιστορικές διαστάσεις που αρμόζουν στο μέλλον και την προοπτική των λαών μας. Και όταν λέω ιστορική, κυριολεκτώ. Όχι μόνο γιατί έχουμε τη βούληση. Είμαι πεπεισμένος ότι έχουμε τη βούληση. Αλλά γιατί έχουμε και το ιστορικό παρελθόν που μπορεί να μας διδάξει. Είναι στο χέρι μας, να μείνει ιστορική ως αφετηρία μιας νέας εποχής. Όπως η εποχή, την οποία δημιούργησαν ο Ελευθέριος Βενιζέλος με τον Κεμάλ Ατατούρκ και τον Ισμέτ Ινονού. Ήταν και τότε δύσκολα τα πράγματα. Ήταν λίγο μετά την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάννης και τα γεγονότα που τότε μας πλήγωσαν πολύ. Όμως, αυτοί οι μεγάλοι ηγέτες είχαν τη δύναμη, τη διορατικότητα και ταυτοχρόνως τη βούληση να προχωρήσουν και να χτίσουν μια νέα εποχή φιλίας και -κυρίως- εμπιστοσύνης. Εμείς οι Έλληνες, κύριε πρόεδρε πάντα προσδοκούμε να ξαναφτιάξουμε αυτή την εποχή. Να ξαναγυρίσουμε σε αυτό το κλίμα εμπιστοσύνης και συνεργασίας».
Ο «πατέρας των Τούρκων»
Η… σκιά του Κεμάλ Ατατούρκ ακολουθεί παντού τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και στη σύγκριση -που πολλές φορές είναι αναπόφευκτη- ο πρόεδρος της Τουρκίας βγαίνει πάντα χαμένος.
Από το 2003, όταν ανέλαβε την πρωθυπουργία της χώρας, μέχρι σήμερα, έχοντας πλέον το ανώτατο αξίωμα, ο Ερντογάν δεν έχει καταφέρει κάτι πολύ σημαντικό και συνάμα ακατόρθωτο: να γίνει πιο αγαπητός από τον Κεμάλ Ατατούρκ, να γίνει ο ίδιος «πατέρας όλων των Τούρκων». Και αυτό τον πονάει.
Οι Τούρκοι, σε κάθε γωνιά της χώρας, λατρεύουν τον Κεμάλ Ατατούρκ. Λατρεύουν τον άνθρωπο που αναμόρφωσε και εκσυγχρόνισε την Τουρκία, κάνοντας ριζοσπαστικές αλλαγές.
Μια από τις πρώτες του ενέργειες ήταν να καταργήσει το 1924 το Χαλιφάτο και να κλείσει τα ιδρύματα που λειτουργούσαν βάσει της ισλαμικής νομοθεσίας. Στη συνέχεια απαγόρευσε την πολυγαμία, τον φερετζέ και το φέσι ενώ το 1928 επέβαλλε το λατινικό αλφάβητο. Το 1938 με νόμο υποχρέωσε τον κάθε Τούρκο να αποκτήσει οικογενειακό επώνυμο, κρατώντας για τον εαυτό του το Ατατούρκ. Επίσης με δικές του νομοθετικές ρυθμίσεις αναβάθμισε τον ρόλο των γυναικών, δίνοντάς τους το δικαίωμα ψήφου και εργασίας, και θέσπισε την ισότητα των δύο φύλων. Το 1934 επέτρεψε την εκλογή γυναικών στα δημόσια αξιώματα. Σημαντικές ήταν και οι προσπάθειες του για ανύψωση του εθνικού φρονήματος των Τούρκων. Για να το πετύχει χρησιμοποίησε το εκπαιδευτικό σύστημα, αναβαθμίζοντας τον ρόλο του μαθήματος της ιστορίας, και περιόρισε σημαντικά τη θρησκευτική επιρροή.
Η Συνθήκη της Λωζάννης
Όλες οι παραπάνω ενέργειες του Ατατούρκ, με στόχο μια σύγχρονη ευρωπαϊκή Τουρκία βασισμένη στα δυτικά πρότυπα, ήταν πάντα αντίθετες με τις πεποιθήσεις του Ερντογάν για ένα κράτος με θεμέλια στον μουσουλμανισμό.
Ίσως και η επιμονή του για αναθεώρηση της Συνθήκης της Λωζάννης, να μην έχει να κάνει αποκλειστικά με το όραμά του για μια νέα Οθωμανική Αυτοκρατορία. Ίσως, ο στόχος του να είναι και η απομυθοποίηση του Κεμάλ Ατατούρκ στα μάτια των πολιτών του. Να αποδείξει δηλαδή ότι δεν πρόκειται για έναν ήρωα, σε αντίθεση με τον ίδιο τον Ερντογάν που κάνει τα πάντα για το καλό της πατρίδας του.
Φωτογραφίες αρχείου Reuters