Ερευνητές στις ΗΠΑ, με επικεφαλής έναν Έλληνα επιστήμονα, ανακάλυψαν ένα νέο και αποτελεσματικό τρόπο να δημιουργούν στο εργαστήριο κύτταρα θυρεοειδούς (θυρεοειδοκύτταρα). Το επίτευγμα, που βασίζεται στη χρήση γενετικά τροποποιημένων εμβρυικών βλαστικών κυττάρων, μπορεί να οδηγήσει σε νέες θεραπείες για τις διαταραχές του θυρεοειδούς αδένα. Η δημοσίευση της μελέτης έγινε στο περιοδικό κυτταρικής βιολογίας Stem Cell Reports.
Επικεφαλής είναι ο Λαέρτης Οικονόμου, επίκουρος καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Βοστώνης και μέλος του Κέντρου Αναγεννητικής Ιατρικής του Ιατρικού Κέντρου της Βοστώνης.
«H μέθοδός μας οδήγησε σε υψηλής απόδοσης κύτταρα του θυρεοειδούς, όμως μπορεί επίσης να είναι εφαρμόσιμη για τη δημιουργία και άλλων κλινικά χρήσιμων ειδών κυττάρων, όπως των πνευμόνων, του παγκρέατος που παράγουν ινσουλίνη, του ήπατος κ.α.» δήλωσε ο Έλληνας ερευνητής.
Σε συνέντευξη στον «Εθνικό Κήρυκα», ο Δρ. Οικονόμου, μιλώντας για την έρευνα, είπε πως «χρησιμοποιούμε πολυδύναμα εμβρυoνικά κύτταρα και προσπαθούμε να παράξουμε κύτταρα των πνευμόνων και κύτταρα του θυρεοειδούς».
Οπως ανέφερε, «αυτή η μέθοδος την οποία χρησιμοποιούμε λέγεται κατευθυνόμενη διαφοροποίηση» και εξήγησε ότι «προσπαθούμε να παράξουμε στο εργαστήριο τα διάφορα στάδια τα οποία περνούν τα κύτταρα στην ανάπτυξη του οργανισμού του ποντικιού. Αυτά τα κύτταρα μπορούμε να περάσουμε από κάποια ενδιάμεσα στάδια και να καταλήξουμε με λειτουργικά κύτταρα των πνευμόνων λόγου χάρη».
Συνέχισε, λέγοντας ότι «πειραματιζόμαστε με κύτταρα τα οποία εξάγουμε από ποντίκια, πολυδύναμα εμβρυονικά βλαστικά κύτταρα, κυτταρικές σειρές τις οποίες καλλιεργούμε στο εργαστήριο. Χρησιμοποιούμε διάφορους παράγοντες διαφοροποίησης που είναι γνωστοί να έχουν το ίδιο αποτέλεσμα στην ανάπτυξη του ποντικιού. Ολες τις πληροφορίες που έχουμε γι’ αυτή τη μέθοδο τις παίρνουμε από την ανάπτυξη, πρέπει να υπάρχει μία καλή γνώση της αναπτυξιακής βιολογίας».
«Γιατί χρησιμοποιείτε τα ποντίκια και δεν χρησιμοποιείτε κάποιο άλλο ζώο όπως λόγου χάρη πιθήκους;» τον ρωτήσαμε. «Τα ποντίκια είναι πολύ εύκολο να παράξουν αυτές τις κυτταρικές σειρές και επί πλέον υπάρχει πολλή πληροφορία εδώ και δεκαετίες για την αναπτυξιακή βιολογία των ποντικιών, είναι ένας οργανισμός ο οποίος χρησιμοποιείται πάρα πολύ στο εργαστήριο. Χρησιμοποιούμε και ανθρώπινες κυτταρικές σειρές αυτά που λέγονται επαγόμενα πολυδύναμα βλαστικά κύτταρα», απάντησε.
Στην ερώτηση «πρακτικώς ομιλούντες πώς η ανακάλυψη σας θα βοηθήσει τους ανθρώπους;» ο Δρ. Οικονόμου υπογράμμισε: «Ακόμα είναι η αρχή όπως καταλαβαίνετε, αυτό έγινε σε ποντίκια, θα προσπαθήσουμε να αναπαράξουμε τα ίδια αποτελέσματα και ευρήματα και σε ανθρώπινα πολυδύναμα βλαστικά κύτταρα. Μακροπρόθεσμα μπορούμε να δούμε δύο πιθανότητες:
Η πρώτη είναι να παράξουμε κύτταρα θυρεοειδούς στο εργαστήριο από ανθρώπους, τα οποία μετά μπορούν να μεταμοσχευθούν σε ανθρώπους με υποθυρεοειδισμό και η άλλη πιθανότητα είναι να χρησιμοποιήσουμε αυτά τα κύτταρα για να μελετήσουμε την ασθένεια στο εργαστήριο. Μπορούμε λόγου χάρη να πάρουμε ινοβλάστες, κύτταρα του δέρματος, από κάποιον ασθενή να τα επαναπρογραμματίσουμε σε πολυδύναμα βλαστικά κύτταρα και μετά να εφαρμόσουμε την ίδια μέθοδο την οποία χρησιμοποιήσαμε στα κύτταρα των ποντικιών για να παράξουμε ιστό θυρεοειδούς στο εργαστήριο».
Στην ερώτηση ποιες είναι μερικές από τις πλέον συνήθεις ασθένειες του θυρεοειδούς, είπε ότι «είναι η ασθένεια του χασιμότο, ο υπερθυρεοειδισμός, οι όζοι και αυτές οι ασθένειες επηρεάζουν περίπου το δέκα τοις εκατό του πληθυσμού στις Ηνωμένες Πολιτείες».
Οταν τον ρωτήσαμε τι τον προσέλκυσε στην επιστήμη και συγκεκριμένα σ’ αυτό το είδος της έρευνας, ο Δρ. Οικονόμου είπε: «Νομίζω ότι είναι πολύ συναρπαστικό ότι μπορούμε να ξεκινήσουμε ένα ορισμένο τύπο κυττάρου, τα πολυδύναμα κύτταρα, ή επαγόμενα και μετά ακολουθώντας συγκεκριμένα πρωτόκολλα και μεθόδους να παράξουμε στην ουσία οποιονδήποτε τύπο κυττάρου».
Στην ερώτηση πόσα κύτταρα έχει ο ανθρώπινος οργανισμός, είπε, ότι «είναι της τάξεως των τρισεκατομμυρίων κυττάρων. Σε οποιονδήποτε οργανισμό τα κύτταρα οργανώνονται σε ιστούς και σε όργανα και υπάρχει επικοινωνία όπως ξέρουμε, αλλά και μέσα στο όργανο, είναι βασικά ο μηχανισμός με τον οποίον λειτουργεί ο οποιοσδήποτε οργανισμός». Και συμπλήρωσε: «Δεν μπορούμε εκ του μηδενός να φτιάξουμε ένα κύτταρο θηλαστικών προς το παρόν στο εργαστήριο».
Ο Δρ. Λαέρτης Οικονόμου γεννήθηκε στη Φλώρινα στην Ελλάδα και ξεκίνησε τις σπουδές του από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Αποφοίτησε το 1995 από τη Σχολή Χημικών Μηχανικών. Πήρε το διδακτορικό του στη Βιοχημική Μηχανική το 2002 από το βελγικό Καθολικό Πανεπιστήμιο της Λουβέν. Στις Ηνωμένες Πολιτείες ήλθε το 2003. Το πρώτο του μεταδιδακτορικό ήταν στο Ινστιτούτο Υγείας στην Μπεθέσδα των ΗΠΑ και κατόπιν στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης.