Ένα μοναστήρι 1.000 ετών, προστατευόμενο μνημείο της UNESCO, υποδέχεται καθημερινά πλήθος επισκεπτών που υποκλίνονται στην απαράμιλλη αισθητική και την αναμφισβήτητη αρχιτεκτονική του αξία.
Το μοναστήρι του Οσίου Λουκά, που βρίσκεται στη δυτική πλαγιά του Ορους Ελικών, κάτω από την ακρόπολη του Αρχαίου Στείριου, είναι γνωστό ως « Η Αγία Σοφία της Ρούμελης» και χτίστηκε τον 11ο αιώνα μ.Χ. σύμφωνα με την βυζαντινή αρχιτεκτονική της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη.
Υπήρξε κέντρο γραμμάτων και τεχνών και κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας λειτουργούσε ως κρυφό σχολειό.
Είναι ίσως το μοναδικό μέρος στην Ελλάδα στο οποίο νιώθετε ότι βρίσκεστε πίσω στο χρόνο, απευθείας στην εποχή του Βυζαντίου. Ο ναός του Οσίου Λουκά είναι ένα μέρος που θα πρέπει να επισκεφτεί κάθε Έλληνας έστω και μια φορά στην ζωή του.
Ιδρύθηκε τον 10ος αιώνα από τον όσιο που ασκήτεψε εκεί και υπήρξε πολύ αγαπητός στον κόσμο, στα μάτια του οποίου έβλεπε έναν φιλάνθρωπο και θεραπευτή με προφητικές ικανότητες.
Όταν «κοιμήθηκε» χτίστηκε προς τιμήν του ένα εκκλησιαστικό συγκρότημα με όλο το μεγαλείο και τον πλούτο της βυζαντινής αρχιτεκτονικής, που αποτέλεσε υπόδειγμα για τα μεταγενέστερα.
Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε πως όπως είναι ο Παρθενώνας το σύμβολο για την αρχαία Ελλάδα, έτσι είναι και ο Όσιος Λουκάς το σύμβολο για την βυζαντινή Ελλάδα.
Καθαρά από θέμα μηχανικής, είναι ένα αρχιτεκτονικό αριστούργημα, με τέλεια ακουστική και εκπληκτική εκμετάλλευση του φυσικού φωτισμού.
Και το δέος που νιώθει κανείς επισκεπτόμενος το χώρο, γίνεται ακόμα μεγαλύτερο αν σκεφτούμε ότι χτίστηκε πριν από μια χιλιετία με πολύ λιγότερα τεχνικά και υπολογιστικά μέσα από την σημερινή εποχή.
Είναι ένα οικοδόμημα που την ίδια στιγμή είναι αυτοκρατορικά μεγαλοπρεπές με μοναδικά και εντυπωσιακά χρυσά ψηφιδωτά, αλλά με έναν μαγικό τρόπο μπορεί και σου μεταδίδει και το πνεύμα της κατάνυξης και της ταπεινότητας.