Να καταλάβουμε πως και τα εγκλήματα σε βάρος των τετράποδων συντρόφων μας δεν μπορεί να αντιμετωπίζονται όπως ένα τρακάρισμα
Του Μάνου Βουλαρίνου
Μπορεί να παραξενεύει κάποιους συμπολίτες που δεν έχουν αυτή τη δυνατότητα, αλλά οι περισσότεροι από εμάς μπορούμε να νοιαζόμαστε για περισσότερα από ένα πράγματα και μάλιστα να το κάνουμε ταυτόχρονα. Έχουμε την ικανότητα να οργιζόμαστε και από τα βάσανα των ανθρώπων και από τα βάσανα των ζώων. Μπορούμε να θυμώνουμε και με την κακοποίηση ζώων και με την κακοποίηση ανθρώπων. Από την άλλη – αυτό θα τους φανεί ακόμα πιο παράξενο – μπορεί να έχουμε διαφορετικές προτεραιότητες και διαφορετική ιεράρχηση στις ευαισθησίες μας από ό,τι εκείνοι. Μπορεί να μας συγκινούν πιο πολύ τα θύματα του προσφυγικού από τα θύματα της τρομοκρατίας ή μπορεί να μας συγκινούν πιο πολύ τα θύματα της τρομοκρατίας από τα θύματα του προσφυγικού. Κάποιοι μπορεί να στεναχωρηθούν πιο πολύ με τον χαμό ενός δικού τους ανθρώπου και κάποιοι να αδιαφορήσουν γιατί σπαράζουν για τον χαμό ενός αγνώστου στην Κίνα. Το ξέρω ότι για κάποιους συμπολίτες είναι σοκαριστικό, αλλά οι άνθρωποι μπορούν ΚΑΙ να έχουν πολλές ευαισθησίες ΚΑΙ οι ευαισθησίες αυτές να μην είναι οι ίδιες με τις δικές τους.
Τα παραπάνω τα γράφω για τους – ευτυχώς λιγότερους από κάθε άλλη φορά – συμπολίτες οι οποίοι, εκδηλώνοντας την ενόχλησή τους που δεν είναι όλοι σαν τα μούτρα τους, αναρωτήθηκαν γιατί όλος αυτός ο χαμός με τον βασανισμό ενός σκύλου από τη στιγμή που βασανίζονται και βομβαρδίζονται και πνίγονται και κακοποιούνται και δολοφονούνται άνθρωποι. Ακούγεται λογική ως απορία, αλλά στην πραγματικότητα είναι ένας λογικοφανής φερετζές που σκοπό έχει να κρύψει τη βασική απορία με την οποία βασανίζονται σε όλη τους τη ζωη: Γιατί δεν είσαι ακριβώς όπως εγώ; Γιατί δεν σκέφτεσαι και δεν νιώθεις ακριβώς τα ίδια με εμένα;
Δεν θα προσπαθήσω να τους κάνω να καταλάβουν πως οι ευαισθησίες που έχουμε δεν υπακούουν σε κάποιον πανανθρώπινο κανόνα, αλλά καθορίζονται από τον τόπο που ζούμε, τον τρόπο που ζούμε, τα χρόνια που ζούμε κ.ο.κ. Ξέρω ότι αυτός είναι χαμένος κόπος και ότι ποτέ δεν θα μπορέσουν να καταλάβουν γιατί είναι πολύ πιθανό και θεμιτό μια μητέρα να είναι κάπως πιο ευαίσθητη στην παιδική κακοποίηση και ένας κάτοικος ευρωπαϊκής πρωτεύουσας κάπως πιο ευαίσθητος σε μια τρομοκρατική επίθεση σε ευρωπαϊκή πρωτεύουσα. Μπορεί όμως να καταλάβουν αυτό:
Τα εγκλήματα σε βάρος των ανθρώπων, τα βασανιστήρια, η κακοποίηση, οι δολοφονίες τιμωρούνται αυστηρά. Ως κοινωνίες έχουμε αποφασίσει (και όχι απλώς διαπιστώσει ή υποψιαστεί) πως αυτά τα εγκλήματα είναι φρικαλέα και οι δράστες τους πρέπει να τυγχάνουν ανάλογης αντιμετώπισης. Δεν έχουμε αποφασίσει (αν και μάλλον έχουμε αρχίσει να το υποψιαζόμαστε) το ίδιο για τα εγκλήματα σε βάρος των ζώων που χρησιμοποιούν και τα τέσσερα πόδια τους για να σταθούν.
Ένας άνθρωπος που θα πετάξει στο γκρεμό ένα βρέφος για χαβαλέ και θα βιντεοσκοπήσει το κατόρθωμά του προκειμένου να μπορεί να το καμαρώνει και στο μέλλον, θα τιμωρηθεί – και δικαίως – πάρα πολύ αυστηρά. Και μάλλον κανείς δεν θα βρεθεί να πει μια κουβέντα υπεράσπισης. Κάποιος που θα κάνει το ίδιο σε ένα σκυλί, αν τιμωρηθεί, θα τιμωρηθεί με ποινή που περισσότερο σε αστική αποζημίωση τροχαίου ατυχήματος θα φέρνει, παρά σε έγκλημα που στόχο έχει μια ζωή. Και σίγουρα θα βρει υπερασπιστές έτοιμους να υποβαθμίσουν το σαδιστικό έγκλημά του.
Δεν – επαναλαμβάνω για τους αναγνώστες με πρόβλημα στην κατανόηση κειμένου – ΔΕΝ υποστηρίζω ότι η ζωή ενός ανθρώπου πρέπει για το νομικό μας σύστημα να έχει την ίδια αξία με τη ζωή ενός ζώου. Για κάθε έναν ξεχωριστά αυτή η ιεράρχηση είναι φυσικά διαφορετική (για μένα ας πούμε ο σκύλος Ζάχος είναι πιο σημαντικός από έναν αγρότη της Ιταλίας, του οποίου οι συγγενείς έχουν χεσμένο τον σκύλο Ζάχο) αλλά, προφανώς, ως κοινωνία είναι λογικό να ιεραρχούμε ως πιο σημαντικά τα εγκλήματα σε βάρος του είδους μας.
Είναι, όμως, επίσης σημαντικό να καταλάβουμε πως και τα εγκλήματα σε βάρος των τετράποδων συντρόφων μας δεν μπορεί να αντιμετωπίζονται όπως ένα τρακάρισμα. Και είναι σημαντικό να το θεσμοθετήσουμε. Και είναι ακόμα πιο σημαντικό να καταλάβουμε οτι σε αντίθεση με τους λαλίστατους ανθρώπους, αυτούς που μπορούν να διαμαρτυρηθούν για τα εγκλήματα που γίνονται σε βάρος τους, τα καημένα τα ζώα φωνή διαμαρτυρίας δεν έχουν.
Ζητώ συγγνώμη από τους ενοχλημένους συμπολίτες, αλλά μέχρι να αρχίσουμε να αντιμετωπίζουμε τα εγκλήματα σε βάρος ζώων ως σοβαρά εγκλήματα που απαιτούν σοβαρές ποινές, μέχρι να πάψουμε να βρίσκουμε δικαιολογίες και ελαφρυντικά για βασανιστές, μπορεί κάποιοι να ασχολούμαστε πολύ και με αυτά τα «ασήμαντα» ζητήματα. Και θα τους ενοχλούμε. Όχι τόσο με αυτά που γράφουμε, όσο με την υπενθύμηση ότι δεν είμαστε όλοι σαν κι αυτούς. Και μπράβο μας.