…γράφει ο Θέμης, πατέρας της υπέροχης Σίρσα (βρείτε το προφίλ της στο Ίνσταγκραμ εδώ), μιας εκλεκτής εκπροσώπου της φυλής Γάτα Σιάμ
Υπάρχουν πολλοί λόγοι που οι γάτες είναι ένα πραγματικά αριστούργημα της φύσης. Ένας από τους πιο εκκωφαντικούς το δίχως άλλο είναι οι υπέροχοι χρωματισμοί της γούνας της! Και υπάρχουν συγκεκριμένοι μηχανισμοί γενετικής φύσεως που προκαλούν τον εκάστοτε χρωματισμό!
Σήμερα θα δούμε τα γενετικά αίτια πίσω από τους χρωματισμούς και τα χρωματικά μοτίβα της εκάστοτε γάτας:
1. Συμπαγές χρώμα (solid colour)
Με τον όρο solid/συμπαγές χρώμα, εννοούμε τους χρωματισμούς εκείνους που δεν διαθέτουν ραβδώσεις, λευκά στίγματα, πάνω από ένα χρώμα, κλπ.
Υπάρχουν 9 χρωματισμοί που καθορίζονται από την ευμελανίνη (με βάση το μαύρο) και 3 που καθορίζονται από την φαιομελανίνη (με βάση το κόκκινο).
Α. Χρωματισμοί βασισμένοι στην ευμελανίνη
Από τους χρωματισμούς που βασίζονται στην ευμελανίνη (με βάση το μαύρο), οι πιο σημαντικοί είναι οι black, chocolate, cinnamon και οι “ξεβαμμένες” αντίστοιχες εκδοχές τους, blue, lilac/lavender και fawn/light lilac.
Αν ένα γατάκι είναι γενετικά μαύρο και κληρονομήσει και από τους δύο γονείς του το γονίδιο που προκαλεί dilution/”ξέβαμμα” του χρώματος, τότε η γούνα του θα είναι σταχτί/μπλε (blue) (να σημειωθεί πως τέτοιες μεταλλάξεις συμβαίνουν αρκετά συχνά και σε γατούλες που δεν ανήκουν σε κάποια φυλή, και δεν πρέπει να βαφτίζονται Ρώσικες Μπλε, Σαρτρε, κλπ.)
Β. Χρωματισμοί βασισμένοι στην φαιομελανίνη
Βασικοί χρωματισμοί που καθορίζονται από τη φαιομελανίνη είναι το κόκκινο (που αποτελεί εξαίρεση καθώς πάντα θα διαθέτει έστω αχνές ραβδώσεις) και η “ξεβαμμένη” κρεμ εκδοχή του.
Ολόλευκες γατούλες μπορεί γενετικά να είναι οποιουδήποτε χρώματος, καθώς το λευκό γονίδιο “καλύπτει” το πραγματικό χρώμα της γούνας.
Σε μερικές περιπτώσεις το κρυμμένο χρώμα μπορεί να εμφανιστεί ως κηλίδα ανάμεσα στα αυτιά του νεογέννητου γατιού, η οποία τείνει να εξαφανίζεται μετά τις πρώτες βδομάδες ζωής.
2. Με ραβδώσεις (tabby)
Οι πολυαγαπημένες μικρές μας τίγρεις ονομάζονται tabby, αλλά γνωρίζατε πως υπάρχουν τέσσερα διαφορετικά σχέδια “τιγρέ” γούνας;
Ονομάζονται mackerel, classic/blotched, spotted και ticked tabby και μπορείτε να τα θαυμάσετε παρακάτω. Παρόλο που κάποια σχέδια συναντώνται συχνότερα σε γατούλες που ανήκουν σε συγκεκριμένη φυλή (πχ πολλές classic tabbies ανήκουν στις βρετανικές κοντότριχες, ή τις scottish fold), μπορούν να προκύψουν σε γατούλες ανεξαρτήτου φυλής.\
Όσον αφορά τους χρωματισμούς τους, καλύπτουν σχεδόν κάθε χρώμα γάτας, αν και πιο συχνά συναντάμε black (brown), blue, red και cream.
3. Τσιντσιλά (chinchilla) και ‘Καπνιστές’ (smoke)
O χρωματισμός chinchilla είναι ίσως χαρακτηριστικός των γατών με την ίδια ονομασία, που στην ουσία πρόκειται για υποκατηγορία των περσικών γατών.
Πρόκειται για γάτες με ελάχιστη ποσότητα ραβδώσεων και πολύ αχνά σημάδια, λαμπερό υπόλευκο τρίχωμα με μαύρες λεπτομέρειες. Μπορεί να προκύψει ως χρωματισμός και σε άλλες φυλές γάτας, ή σπανιότερα σε γάτες οι οποίες δεν ανήκουν σε κάθε φυλή.
Ειδικά για τις περσικές chinchilla, τα μάτια πρέπει να έχουν έντονο τιρκουάζ ή πράσινο χρώμα, κάτι που σταθεροποιήθηκε μετά από χρόνια εκτροφής.
Smoke, ή “καπνιστές” γάτες, ανεξαρτήτου φυλής, ονομάζουμε εκείνες στις οποίες το κάτω μέρος της γούνας είναι ανοιχτόχρωμο και το υπόλοιπο μήκος της τρίχας σκούρο. Αντίθετα με τις γάτες chinchilla, οι καπνιστές γάτες δεν είναι γενετικά tabby αλλά solid, χωρίς ραβδώσεις δηλαδή, παρόλο που μπορούν να εμφανίσουν τα λεγόμενα ghost markings.
4. Taρταρούγες (tortoiselle) και τρίχρωμες (calico)
Στην πλειονότητα τους θηλυκές και σίγουρα μοναδικές αφού ποτέ δεν θα βρεις μια ταρταρούγα ή τρίχρωμη γατούλα να μοιάζει απόλυτα με μια άλλη. Περίπου μια στις 3000 τρίχρωμες ή ταρταρούγες γάτες θα είναι αρσενική, και κυρίως οφείλεται στο μωσαικισμό, ή πρόκειται για γατούλα χίμαιρα.
Μωσαικισμός είναι εκείνο το φαινόμενο όπου υπάρχουν κύτταρα τα οποία έχουν διαφορετική σύσταση από τα υπόλοιπα ενώ χίμαιρα είναι ένας οργανισμός ο οποίος αναπτύχθηκε μετά από σύμπτυξη δύο ξεχωριστών οργανισμών, πχ δύο γατάκια που “ενώθηκαν” στη μήτρα!
Μια αρσενική calico/tortie δεν είναι απαραίτητο πως θα είναι στείρα. Υπάρχουν πολλά διάσημα γόνιμα αρσενικά, ιδιαίτερα στη φυλή των Maine Coon, όπως ο Pretty Boy Floid.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, για να γεννηθεί μια ταρταρούγα/calico πρέπει να προέρχεται είτε από ζευγάρωμα μαύρης (ή μπλε) και κόκκινης (ή κρεμ) γάτας, είτε ο ένας γονιός να είναι ταρταρούγα ή calico.
Aν και ο πιο γνωστός συνδυασμός είναι μαύρο/κόκκινο (με μεγάλη ποσότητα έως ελάχιστο ή καθόλου λευκό), υπάρχουν αρκετοί άλλοι, όπως οι μπλε κρεμ calico/ταρταρούγες, οι λεγόμενες “ξεβαμμένες”.
Επίσης μια τρίχρωμη/ταρταρούγα γατούλα μπορεί ταυτόχρονα να έχει και ραβδώσεις, στη συγκεκριμένη περίπτωση μιλάμε για torbie.
5. Colorpoints
Είναι εύκολα αναγνωρίσιμες, κυρίως λόγω των διαπεραστικών μπλε ματιών τους και των σκουρόχρωμων άκρων τους.
Ο χρωματισμός colorpoint οφείλεται σε μια μορφή αλμπινισμού που επιτρέπει μόνο στα πιο κρύα σημεία του σώματος να πάρουν χρώμα -κυρίως τη μουσούδα, τα αυτιά, την ουρά και τα άκρα.
Τα γατάκια γεννιούνται ολόλευκα και αρχίζουν να αποκτούν χρώμα στα άκρα τους μέσα στις πρώτες βδομάδες της ζωής τους . Συνεχίσουν να σκουραίνουν καθόλη τη διάρκεια της ζωής τους (βλέπε φώτο) και η θερμοκρασία πάντα θα επηρεάζει το χρώμα τους. Γάτες colorpoint που ζουν σε ψυχρότερα κλίματα τείνουν να είναι πιο σκούρες.
Παρόλο που είναι σήμα κατατεθέν πολλών φυλών, όπως οι Σιαμ και οι γάτες Himalayan, colorpoint γάτες μπορούν να γεννηθούν ανεξαρτήτου φυλής, αρκεί να φέρουν και οι δύο γονείς το υπολοιπόμενο γονίδιο colorpoint.
Οι πιο γνωστοί χρωματισμοί είναι οι seal (black), chocolate, blue, red, cream, lilac, ενώ μπορεί να υπάρχουν ραβδώσεις (τότε μιλάμε για tabby/lynx point) ή όχι. Υπάρχουν επίσης ταρταρούγες colorpoint.
Σε ορισμένες φυλές, όπως η παραδοσιακή Σιαμ, η ύπαρξη λευκού θεωρείται ελάττωμα, ενώ σε φυλές όπως η Snowshoe, Ragdoll, Ιερή Γάτα Βιρμανίας η ύπαρξη λευκού στη μουσούδα ή τα “καλτσάκια” είναι αναγνωρισμένος χρωματισμός.