Το μόνα μη πρωτεύοντα θηλαστικά που κοιτούν τον άνθρωπο στα μάτια μέσα από τρεις σημαντικές επιστημονικές έρευνες για το δεσμό ανθρώπου – σκύλου
Ο σκύλος είναι ίσως το πιο αγαπητό και σεβαστό ζώο στη γη έχοντας κερδίσει τη θέση αυτή μέσα από υπηρεσίες πολλών χιλιάδων ετών. Το πότε ακριβώς οι σκύλοι έγιναν οι καλύτεροι φίλοι του ανθρώπου δεν έχει ακόμη χρονικά προσδιοριστεί με μεγάλη ακρίβεια, αλλά μια πρόσφατη έρευνα υποδεικνύει πως αυτή η σχέση έχει τις ρίζες της πολύ πιο παλιά από όσο πιστεύαμε έως τώρα, όταν η Γη ήταν ήταν ακόμη καλυμμένη από πάγους.
Σύμφωνα με ενδείξεις της έρευνας, οι άνθρωποι ενδέχεται να κυνηγούσαν μαζί με σκύλους στην Εποχή των Παγετώνων. Πρωταγωνιστής αυτής της μελέτης είναι ο Taimyr, ένα αρχαίο λυκόσκυλο χάρη στο οποίο σήμερα οι επιστήμονες προσδιορίζουν τη γέννηση του δεσμού αυτού πριν από 27.000 έως 40.000 χρόνια και γεωγραφικά στη σημερινή Σιβηρία. Τα ευρήματα της έκθεσης δημοσιεύθηκαν στο Current Biology.
Τα νέα δεδομένα τοποθετούν το γενετικό διαχωρισμό των λύκων και των σκύλων πολύ πριν από την τελευταία περίοδο παγετώνων και πολύ πριν οι άνθρωποι ασχοληθούν και αναπτύξουν τη γεωργία. Η γενετική ανάλυση έγινε με την μέθοδο του άνθρακα σε τμήμα σιαγόνας του Taimyr και η χρονολόγηση έδειξε ότι είναι 35.000 ετών. Ενδιαφέρον παρουσιάζει ένα εύρημα της μελέτης που δείχνει πως οι σύγχρονες φυλές που γονιδιακά σχετίζονται περισσότερο με το λύκο Taimyr είναι οι φυλές της Βόρειας Ευρασίας φυλές, όπως τα φινλανδικά Spitz, τα κινεζικά Σαρ Πέι και τα Χάσκι.
Ο Λαβ Ντάλεν, του σουηδικού Μουσείου Φυσικής Ιστορίας, ο οποίος συμμετείχε στην έρευνα αυτή σημειώνει πως οι σκύλοι μπορεί να είχαν εξημερωθεί πολύ πιο νωρίς από αυτό που πιστεύουμε. Ο Ρόμπερτ Γουέιν, εξελικτικός γενετιστής στο Πανεπιστήμιο UCLA δήλωσε στο επιστημονικό περιοδικό Nature, πως ο ίδιος πιστεύει ότι οι άνθρωποι εξημέρωσαν τους σκύλους κατά τη μαζική μετανάστευσή τους στην Ευρώπη και την Ασία πριν από 40.000 χρόνια ενώ ο ανθρωπολόγος Πατ Σίπμαν ισχυρίζεται πως τα σκυλιά βοήθησαν τους ανθρώπους στον ανταγωνισμό με τους Νεάντερταλ.
Ωστόσο τι είναι αυτό που κρατά αυτόν τον δεσμό ισχυρό μέχρι και σήμερα; Μια ορμόνη ίσως εξηγεί τα πάντα λένε επιστημονικές ομάδες της Ιαπωνίας.
Όταν ο άνθρωπος και ο σκύλος κοιτάζονται στα μάτια, η παραγωγή της ορμόνης ωκυτοκίνης πυροδοτείται και αυξάνεται και στους δύο. Το ίδιο φαινόμενο παρατηρείται και στις μητέρες με τα μωρά τους.
Οι επιστήμονες κάνουν λόγο για έναν συναισθηματικό δεσμό που συντελείται μέσα από τη βιοχημεία και τις διεργασίες της. Για να ερευνηθεί ο τρόπος με τον οποίο τα σκυλιά και οι άνθρωποι δόμησαν την ιδιαίτερη σχέση τους, η ομάδα προχώρησε σε μια σειρά πειραμάτων.
Παρακολούθησαν, λοιπόν, 30 ιδιοκτήτες να παίζουν με τους σκύλους τους για μισή ώρα, από διάφορες ράτσες σκυλιών όπως γκόλντεν ριτρίβερς, κανίς, ένα Τζακ Ράσελ Τεριέ, ένα γερμανικό ποιμενικό, και ορισμένα μικροσκοπικά Σνάουζερ. Η ομάδα μάλιστα, χωρίστηκε σε άνδρες και γυναίκες.
Εξετάσεις ούρων πριν και μετά τη μελέτη αποκάλυψαν πως τα επίπεδα οξυτοκίνης αυξήθηκαν σε ανθρώπους των οποίων τα ζώα τους κοιτούσαν περισσότερο. Το παράξενο είναι ότι και οι σκύλοι εμφάνισαν παρόμοια αποτελέσματα. Mια παλιότερη έρευνα από πανεπιστήμιο στη Βουδαπέστη είχε συμπεράνει κάτι ακόμη που εδώ αξίζει να αναφερθεί. Ο σκύλος είναι το μόνο μη πρωτεύον θηλαστικό που κοιτά τον άνθρωπο στα μάτια.
Μια άλλη επιστημονική έρευνα Αυστριακών επιστημόνων εμβαθύνει ακόμη περισσότερο στη σχέση ανθρώπου σκύλου και ισχυρίζεται κάτι που πολλοί ιδιοκτήτες σκύλων αισθάνονται: Οι σκύλοι μπορούν να διακρίνουν το θυμωμένο από το χαρούμενο ανθρώπινο πρόσωπο.
Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου της Βιέννης, του Ιατρικού Πανεπιστημίου και του Κτηνιατρικού Πανεπιστημίου, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό βιολογίας “Current Biology”, σύμφωνα με το “Science” και το BBC, διεξήγαγαν πειράματα με δύο ομάδες 20 σκύλων, στις οποίες έδειξαν φωτογραφίες ανθρώπων με διαφορετικές εκφράσεις στο πρόσωπο.
Οι μισοί σκύλοι αμείβονταν αυτόματα με τροφή κάθε φορά που με τη μουσούδα τους ακουμπούσαν σωστά ένα χαρούμενο πρόσωπο, ενώ οι άλλοι μισοί σκύλοι έπαιρναν την αμοιβή τους, όταν αναγνώριζαν σωστά μία θυμωμένη έκφραση. Οι «απαντήσεις» των σκύλων είχαν σαφώς μεγαλύτερο ποσοστό επιτυχίας από αυτό που αναμενόταν, αν δίνονταν απλώς στην τύχη.
Οι Αυστριακοί επιστήμονες ανέφεραν ότι ουσιαστικά πρόκειται για την πρώτη φορά που υπάρχουν αξιόπιστες ενδείξεις ότι ένα άλλο ζώο, πέραν από τον άνθρωπο, είναι σε θέση να αναγνωρίσει τις συναισθηματικές εκφράσεις κάποιου άλλου. Όπως είπε ο επικεφαλής της έρευνας Λούντβιχ Χούμπερ, αυτό το πετυχαίνουν οι σκύλοι όχι μόνο με πρόσωπα ανθρώπων που ήδη γνωρίζουν, αλλά και εντελώς αγνώστων, που δεν έχουν δει ποτέ στο παρελθόν.
Είναι πιθανό, όπως είπε ότι οι σκύλοι κάνουν ό,τι και οι άνθρωποι: Συσχετίζουν ένα χαρούμενο πρόσωπο με ένα θετικό νόημα και ένα θυμωμένο πρόσωπο με ένα αρνητικό νόημα. Προηγούμενες μελέτες έχουν πάντως δείξει ότι οι σκύλοι μπορούν να νιώσουν κάποιον άνθρωπο που κλαίει, ενώ μπορούν, επίσης, να «διαβάσουν» και τη συμπεριφορά του αφεντικού τους. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι τα σκυλιά ανέπτυξαν ασυνήθιστα καλές ικανότητες επικοινωνίας με τους ανθρώπους, κατά τη μακρά φάση εξημέρωσής τους από τους λύκους.
Ο Ρόμπερτ Γουέιν, από το Πανεπιστήμιο UCLA πάντως σημειώνει πως αυτή η σχέση κρύβει κάτι που μάλλον θα παραμείνει μυστήριο για πάντα “Τα σκυλιά είχαν θεμελιώδη σημασία και κατάφεραν να διαδραματίσουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην εξέλιξη του ανθρώπου όσο κανένα άλλο ζώο που πέρασε από τη Γη.”