Ηπιο δύσκολη στιγμή όταν έχεις ένα ζωάκι στο σπίτι είναι η στιγμή που δεν θες να έρθει ποτέ. Η στιγμή που πεθαίνει. Και μπορεί αυτό να είναι κάτι που το ξέρεις από την αρχή, ότι δηλαδή λογικά θα “φύγει” πριν από εσένα, η θλίψη σου, όταν συμβεί, θα είναι δεδομένη. Γιατί είναι κάτι που δεν θες ποτέ να συμβεί-έστω και αν ξέρεις ότι θα συμβεί. Ακόμα και αν είναι μεγάλο στην ηλικία, εσύ θα ήθελες να ζήσει και άλλο. Και άλλο.
Είτε λοιπόν αυτό πεθάνει φυσιολογικά σε βαθιά γεράματα είτε αρρωστήσει, και χρειαστεί πιθανόν ευθανασία, ο πόνος είναι πόνος. Σε πολλές δε περιπτώσεις η απώλεια ενός τετράποδου συντρόφου είναι από τις πιο μεγάλες και πιο σκληρές απώλειες της ζωής μας.
από τη Μυρτώ Τζώρτζου, petpetmag@gmail.com
Σίγουρα όλοι κάποια στιγμή στη ζωή μας έχουμε βρεθεί σε αυτή τη θέση. Και επίσης σίγουρα θα μας έχει τύχει να ακούσουμε από κάποιους ανθρώπους γύρω μας εντελώς λάθος κουβέντες. Ή μπορεί και εμείς στην προσπάθειά μας να ανακουφίσουμε κάποιον από τον πόνο μιας τέτοιας απώλειας να έχουμε πει τα λάθος πράγματα. Γιατί υπάρχουν λάθος πράγματα που μπορείς να πεις σε μια τέτοια περίπτωση. Χωρίς κανένα νόημα και σχεδόν πάντα χωρίς αποτέλεσμα.
Ποια είναι αυτά; Δείτε τα και φροντίστε την επόμενη φορά να τα αποφύγετε:
👉🏻“Εντάξει, ήταν μόνο ένα ζώο”
Κανένας άνθρωπος που χάνει το αγαπημένο του κατοικίδιο δεν πιστεύει ότι δεν ήταν ζώο. Και ότι ήταν άνθρωπος. Ζώο-κατοικίδιο ήταν. Ένα κατοικίδιο- μέλος του σπιτιού. Ένα κανονικό μέλος, όπως και τα άλλα, τα δίποδα δηλαδή. Με το να του λες ένα ζώο ήταν, δεν του προσθέτεις τίποτα. Το αντίθετο μάλιστα. Τον εκνευρίζεις και τον κάνεις να νιώθει χειρότερα.
Σαν μέλος λοιπόν του σπιτιού θα προκαλέσει και την ανάλογη λύπη αν κάτι του συμβεί. Ή μπορεί και περισσότερη. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που πόνεσαν περισσότερο για το χαμό ενός ζώου τους από ό,τι για έναν στενό τους συγγενή. Γιατί εξαρτάται από τη σχέση που είχαν μαζί του. Το πόσο μπορεί να στενοχωρηθούμε για κάποιον που φεύγει είναι εντελώς προσωπικό και για αυτό καλό είναι να σκεφτόμαστε τι λέμε σε μια τέτοια περίπτωση. Συχνά μάλιστα είναι καλύτερο να μην πούμε και τίποτα.
👉🏻“Εντάξει, τουλάχιστον ήσασταν 15 χρόνια μαζί”
Ο πρώτος μου γάτος πέθανε σε ηλικία 17 ετών. Το άκουσα αυτό. “Ξεπέρασε το προσδόκιμο”, μου είπε ο κτηνίατρος. Ήσασταν τόσα χρόνια μαζί. Σωστό. Αλλά εκείνη την ώρα ήταν η λάθος κουβέντα.
Καλύτερα λοιπόν να μην το πείτε αυτό. Δεν κάνει τον πόνο λιγότερο επώδυνο. Ποτέ ο χρόνος που ζούμε με κάποιον που αγαπάμε πολύ δεν είναι αρκετός. Ποτέ δεν μας φτάνει. Για αυτό καλύτερα να αποφύγετε μια τέτοια κουβέντα. Πείτε απλά “λυπάμαι πολύ”. Ακόμα και αν δεν είναι ειλικρινές, από το να πείτε κάτι άλλο, πείτε αυτό τουλάχιστον. Είναι ό,τι καλύτερο σε μια τέτοια περίπτωση.
👉🏻“Πες μου αν θέλεις κάτι να κάνω”
Όταν κάποιος βιώνει μια απώλεια και είναι ταραγμένος δεν είναι ξεκάθαρο το μυαλό του και δεν μπορεί να μας πει αν θέλει κάτι. Νομίζει ότι δεν θέλει τίποτα. Μπορεί και να μη θέλει τίποτα. Βρείτε εσείς κάτι που μπορεί να χρειάζεται και πείτε του το. Ή κάντε το. Πάντως μη ρωτάτε.
👉🏻“Δες τις τελευταίες ώρες μαζί του σαν να είναι οι καλύτερες”
Αυτό συχνά το λέμε σε κάποιον που πρόκειται να πάει το κατοικίδιό του για ευθανασία. Ε, δεν μπορούμε να δούμε αυτές τις στιγμές κάπως αλλιώς από ό,τι πραγματικά είναι. Πάμε το αγαπημένο μας πλάσμα για ευθανασία. Δεν πάμε σε πάρτι ούτε σε γιορτή. Είναι σκληρές αυτές οι στιγμές και καλό είναι να μην προσποιηθούμε ότι δεν είναι.
Η ευθανασία είναι κάτι πολύ επώδυνο και, σύμφωνα με τους ειδικούς, είναι το πιο δύσκολο πράγμα με το οποίο μπορεί να έρθει αντιμέτωπος κάποιος που έχει ζώο. Γιατί υπάρχουν οι ενοχές. Ποτέ δεν είμαστε εντελώς σίγουροι ότι κάνουμε το σωστό, ακόμα και αν το κάνουμε. Το να πούμε λοιπόν στον άλλον να φερθεί αλλιώς δεν τον βοηθάμε. Επίσης καλό θα ήταν να αποφύγουμε να ρωτήσουμε λεπτομέρειες. Πώς θα γίνει, αν θα είναι κάποιος δίπλα του, κτλ. Αφήστε τον άνθρωπο να βιώσει τη στιγμή αυτή όπως πρέπει και όχι όπως νομίζετε εσείς ότι πρέπει.
👉🏻“Το ίδιο είχε και το δικό μου ζώο και έζησε δυο χρόνια χωρίς να κτλ κτλ”
Μην αρχίσετε τις προσωπικές ιστορίες γιατί αν μη τι άλλο είναι αγένεια. Και απίστευτος εγωισμός. Δεν ενδιαφέρουν εκείνη τη στιγμή οι δικές σας ιστορίες. Δεν μιλάμε για εσάς εκείνη την ώρα. Δεν είναι όλα τα ζώα το ίδιο ούτε όλες οι περιπτώσεις ίδιες. Σε μια τέτοια απόφαση δεν μπορείς να ξέρεις καλύτερα ούτε από αυτόν που την πήρε ούτε από τον κτηνίατρο που του το είπε. Και καλό είναι να τον στηρίξεις και όχι να αρχίσεις εκείνη την ώρα τις δικές σου ιστορίες και τις δικές σου εμπειρίες που δεν σου τις ζήτησε κανείς. Τουλάχιστον εκείνες τις ώρες.
👉🏻 “Μη στενοχωριέσαι”
Πόσο με νευριάζει αυτό. Πόσο με εξοργίζει. Είναι λάθος κουβέντα που δεν προσφέρει απολύτως τίποτα. Δεν γίνεται να μη στενοχωριέται ή να μη στενοχωρηθεί. Και καλά θα κάνει. Το πένθος είναι μια διαδικασία την οποία ο καθένας βιώνει διαφορετικά. Άλλος θα πενθήσει λίγο, άλλος πολύ. Άλλος καθόλου. Ποτέ δυο άνθρωποι δεν πενθούν το ίδιο.
Αφήστε λοιπόν αυτόν που έχασε το ζωάκι του να βιώσει το χαμό του όπως εκείνος νομίζει. Να κλάψει όσο θέλει, να απομονωθεί όσο θέλει. Αφήστε τον να σας πει τις ιστορίες του, τη σχέση που είχε μαζί του, πράγματα για εκείνο. Όσο και να μη σας ενδιαφέρουν οι λεπτομέρειες, ακούστε τον γιατί αυτό είναι κάτι που τον ανακουφίζει πολύ.
👉🏻 “Καλό είναι να πάρεις γρήγορα ένα άλλο ζώο”
Όσο και αν η πρόθεσή σας, όταν το πείτε αυτό, είναι καλή, καλύτερα να μην το πείτε γιατί είναι τελείως άκυρο εκείνη τη στιγμή. Δεν είναι λίγοι αυτοί που τρελαίνονται στη σκέψη ότι θα μπορούσε κάποιο άλλο ζώο να πάρει τη θέση του αγαπημένου τους που μόλις πέθανε. Είναι τελείως αρνητικοί σε μια τέτοια προοπτική. Και είτε αλλάζουν γνώμη στο μέλλον είτε όχι. Όπως και να έχει, όταν κάποιος χάνει το ζώο του, δεν του λες εκείνη την ώρα να πάρει άλλο. Δεν του μιλάς για κάποιο άλλο.
Γενικώς οι συμβουλές και οι νουθεσίες σε κάποιον που πενθεί την απώλεια του ζώου του καλό είναι να αποφεύγονται. Οι στιγμές είναι πολύ προσωπικές και ίσως ένα “λυπάμαι πολύ” ή “σε καταλαβαίνω” να είναι οι πιο κατάλληλες κουβέντες που μπορούμε να πούμε. Και να είμαστε δίπλα του. Η παρουσία μας και μόνο βοηθάει.