Στην Ορθόδοξη Εκκλησία, τα Ψυχοσάββατα αποτελούν σημαντικές ημερομηνίες που αφιερώνονται στη μνήμη των νεκρών. Πέραν των επίσημων ψυχοσαββάτων, υπάρχουν και άλλες ημερομηνίες που τιμούνται με μνημόσυνα και προσφορές κόλλυβα στην εκκλησία.
Ποτέ είναι τα Ψυχοσάββατα;
Σύμφωνα με την ορθοδοξία, τα επίσημα ψυχοσάββατα είναι δύο και κινούνται ανάλογα με την ημερομηνία του Πάσχα. Για το έτος 2024, οι ημερομηνίες είναι οι εξής:
Πρώτο ψυχοσάββατο: 9 Μαρτίου
Δεύτερο ψυχοσάββατο: 22 Ιουνίου
Πέρα όμως από τα επίσημα ψυχοσάββατα, κατά περιοχές, υπάρχουν κι άλλα Σάββατα που αφιερώνονται στη μνήμη των νεκρών. Αυτά είναι:
Ψυχοσάββατο της Τυρινής (Ψυχοσάββατο των Αγίων Θεοδώρων). Tο Ψυχοσάββατο της Τυρινής γιορτάζεται το Σάββατο της α΄ εβδομάδος των νηστειών, όπου γιορτάζουμε την μνήμη του δια κολλύβων θαύματος του Αγίου Θεοδώρου του Τήρωνος. Για φέτος το ψυχοσάββατο της Τυρινής πέφτει 23 Μαρτίου 2024.
Το Σάββατο του Λαζάρου το γιορτάζουν σαν Ψυχοσάββατο. Φέτος το Σάββατο του Λαζάρου πέφτει στις 27 Απριλίου.
Το Σάββατο πριν την εορτή του Αγίου Δημητρίου, είναι το Ψυχοσάββατο του προστάτη της Θεσσαλονίκης και όλης της Μακεδονίας του Αγίου Δημητρίου και γιορτάζετε κάθε χρόνου στις 26 Οκτωβρίου.
Πότε πάμε τα κόλλυβα το Ψυχοσάββατο;
Τα μνημόσυνα πρέπει να γίνονται ακριβώς την ημέρα που πρέπει και όχι νωρίτερα η αργότερα. Στα μνημόσυνα παραθέτουμε και ευλογούνται μόνο καλώς βρασμένα κόλλυβα (σιτάρι) ως ενδεικτικά της Αναστάσεως και όχι άλλα υποκατάστατα.
Στα Ψυχοσάββατα μπορούμε να παραθέτουμε κόλλυβα είτε στον Εσπερινό της Παρασκευής, είτε στην Θεία Λειτουργία του Σαββάτου, είτε και στα δύο. Πρόκειται περί της ιδίας αξίας, αφού η ίδια ακολουθία διαβάζεται.
Τα ευλογηθέντα κόλλυβα δεν τα σκορπίζουμε στον τάφο, ούτε τα πετάμε στα σκουπίδια.
Τα Ψυχοσάββατα για να συγχωρεθεί η ψυχή των αγαπημένων μας προσώπων συνηθίζεται να προσφέρουμε κόλλυβα. Στη συνέχεια, τα πηγαίνουμε στην εκκλησία για να διαβαστούν είτε στον Εσπερινό της Παρασκευής είτε στη Θεία Λειτουργία του Σαββάτου.