του Λάμπρου Κ. Σκόντζου, Θεολόγου – Καθηγητή
Οι όσιες γυναίκες συναγωνίστηκαν επάξια στην άσκηση, στην αρετή και στην αγιότητα τους άνδρες οσίους. Τα συναξάρια της Εκκλησίας μας είναι γεμάτα από άγιες γυναίκες, οι οποίες αναδείχτηκαν σε ύψη αγιότητας και αξιώθηκαν να θαυματουργούν. Μια από αυτές είναι και η αγία Ελισάβετ η Θαυματουργός.
Καταγόταν από τα μέρη της Ηράκλειας της Θράκης και έζησε τον 5ο αιώνα. Οι γονείς της ονομαζόταν Ευνομιανός και Ευφημία. Ήταν γνωστοί για την ευσέβειά τους και τις αρετές τους. Ανήκαν στους εύπορους κατοίκους της περιοχής. Κατοικούσαν στην κωμόπολη Θρακοκρήνη, η οποία αργότερα είχε μετονομαστεί σε Αβυδηνούς. Ασκούσαν ιδιαίτερα την αρετή της ελεημοσύνης. Σκορπούσαν απλόχερα τα πλούτη τους σε όσους είχαν ανάγκη. Είχαν όμως έναν καημό, ήταν άτεκνοι, αν και είχαν περάσει δεκαέξι χρόνια παντρεμένοι. Γι’ αυτό παρακαλούσαν το Θεό νύχτα και ημέρα να τους χαρίσει παιδί.
Υπήρχε στην περιοχή ένα παλιό έθιμο. Οι Χριστιανοί συγκεντρώνονταν κατά τη μνήμη της Αγίας Γλυκερίας για να την τιμήσουν. Οι εορτές κρατούσαν μία εβδομάδα. Έκαναν ακολουθίες, ολονυχτίες και λιτανείες ιερών λειψάνων και κυρίως την κάρα της Αγίας Γλυκερίας. Κατά τη διάρκεια μιας ακολουθίας, της οποίας προΐστατο ο επίσκοπος της πόλεως Λέων, ο ευσεβής Ευνομιανός έβλεπε την κάρα της Αγίας Γλυκερίας πότε να χαμογελά και πότε να λυπάται. Το θαύμα αυτό το θεώρησε σημαδιακό. Πίστεψε ότι ο Θεός άκουσε τις προσευχές τις δικές του και της συζύγου του. Το ίδιο βράδυ είδε στον ύπνο του την Αγία Γλυκερία, η οποία του ανήγγειλε ότι ο Θεός θα τους αξιώσει να γίνουν γονείς. Ότι η σύζυγός του Ευφημία θα μείνει έγκυος και θα γεννήσει κορίτσι. Του ζήτησε να το ονομάσει Ελισάβετ, γιατί θα μοιάσει με την αγία Ελισάβετ, τη μητέρα του Ιωάννου του Βαπτιστού. Ο Ευνομιανός αποδέχτηκε το αίτημα της Αγίας. Εκείνη τον σταύρωσε και έφυγε. Σε μερικές ημέρες φάνηκαν τα σημάδια ότι η Ευφημία ήταν έγκυος και μετά εννέα μήνες γέννησε ένα χαριτωμένο κοριτσάκι, την οποία ονόμασαν Ελισάβετ!
Όταν έγινε δώδεκα ετών πέθανε η μητέρα της και μετά από τρία χρόνια ο πατέρας της. Η μικρή Ελισάβετ έμεινε ορφανή και εμπιστεύτηκε τη ζωή της στα χέρια του Θεού. Όταν ενηλικιώθηκε μοίρασε τα πλούτη της στους φτωχούς και στους εργαζομένους στην περιουσία της και αναχώρησε για την Κωνσταντινούπολη. Όταν έφτασε στη Βασιλεύουσα κατέφυγε στην Ιερά Μονή Αγίου Γεωργίου, η οποία είχε την ονομασία «Μικρός Λόφος». Εκεί ήταν ηγουμένη μια θεία της, εξαδέλφη του πατέρα της, από την οποία ζήτησε να τη δεχτεί να ενδυθεί το μοναχικό σχήμα. Εκείνη τη δέχτηκε με χαρά και την ενέταξε στην αδελφότητα της Μονής. Η Ελισάβετ έδωσε την υπόσχεση ότι εγκαταλείπει τα εγκόσμια και έγινε η μοναχική κουρά της.
Ενωρίς έδωσε σημάδια συνεπούς μοναχικής ζωής. Ζούσε με σκληραγωγία, νηστεία, προσευχή και υπακοή. Αρνούνταν να φορά υποδήματα και περπατούσε ανυπόδητη. Καθημερινά έχυνε ποταμούς δακρύων για τη σωτηρία της και τη σωτηρία του κόσμου. Σύντομα διαπίστωσαν οι άλλες μοναχές ότι η Ελισάβετ είχε φτάσει σε μεγάλα ύψη αγιότητας. Ο Θεός την αξίωσε να έχει διορατικό και προορατικό χάρισμα, καθώς και χάρισμα θαυματουργίας.
Μετά από δύο χρόνια κοιμήθηκε η ηγουμένη θεία της. Είχε αφήσει ως διάδοχό της στην ηγουμενία της Μονής την Ελισάβετ. Την εγκατέστησε ο Πατριάρχης Γεννάδιος (458-471). Ως ηγουμένη πια ενέτεινε τον πνευματικό της αγώνα. Αισθάνονταν ότι είχε αυξημένη την υποχρέωση να ποιμαίνει θεοφιλώς τη Μονή και να μεριμνά για την πνευματική προκοπή της αδελφότητας. Θεωρούσε τον εαυτό της ως την πνευματική μητέρα των άλλων μοναχών και γι’ αυτό συμπεριφέρονταν ανάλογα.
Έδινε η ίδια το φωτεινό παράδειγμα. Ακτινοβολούσε από τις αρετές της και την αγιότητά της. Ο Θεός την προίκισε να έχει και σπάνιες αγιοπνευματικές εμπειρίες. Συχνά κατά την ώρα της Θείας Λειτουργίας και συγκεκριμένα τη στιγμή του Χερουβικού, έβλεπε τον λειτουργό ιερέα να τον λούζει ένα υπερφυσικό φως. Διέκρινε ότι ήταν η χάρις του Αγίου Πνεύματος. Η ίδια πλημμυριζόταν από θάμβος και ουράνια αγαλλίαση. Πλήθος πονεμένων ανθρώπων συνέρρεαν στη Μονή για να δουν την αγία ηγουμένη και να λάβουν παρηγοριά και δύναμη από την πίστη της και τις συμβουλές της. Η φήμη της είχε φτάσει μακριά.
Τα χρόνια πέρασαν και το τέλος της επί γης ζωής της έφτασε. Η εξαντλητική ασκητική ζωή έφθειρε το άγιο σαρκίο της. Λίγο πριν την κοίμησή της ζήτησε να την οδηγήσουν στην αγαπημένη πατρίδα της. Ήθελε να δει τον τόπο που είδε το φως της ζωής για τελευταία φορά. Ήθελε να προσκυνήσει τα τίμια λείψανα, τα οποία είχαν προσκυνήσει οι γονείς της, προκειμένου να συλληφθεί και να έρθει στη ζωή. Οι μοναχές της Μονής την οδήγησαν στην Ηράκλεια και πραγματοποίησε τα προσκυνήματά της. Στο ναό της Θεοτόκου αξιώθηκε να δει σε όραμα την Παναγία. Το πρόσωπό της αναγνώρισε σε εικονογραφία του ναού του Αγίου Ιερομάρτυρα Ρωμανού. Η Παναγία την συμβούλεψε να μην αργήσει να επιστρέψει στην Μονή της μετανοίας της διότι είχε έρθει ο καιρός της κοίμησής της. Πράγματι εκείνη επίσπευσε την επιστροφή της. Λίγες ημέρες μετά κοιμήθηκε ειρηνικά, παραδίνοντας την ψυχή της στο Νυμφίο Χριστό, που τόσο είχε αγαπήσει στη ζωή της. Το σεπτό της σώμα θάφτηκε στον ναό του Αγίου Γεωργίου. Όταν έγινε η εκταφή του βρέθηκε άφθορο, να ευωδιάζει. Η μνήμη της εορτάζεται στις 24 Απριλίου.
Τέτοιες προσωπικότητες, σαν την αγία Ελισάβετ, λάμπρυναν και λαμπρύνουν τον ορθόδοξο μοναχισμό και γι’ αυτό έχει τόσο μεγάλη σημασία και αξία για την Εκκλησία μας και απολαμβάνει την εκτίμηση και το σεβασμό των πιστών.