Σήμερα, 23 Ιουλίου, γιορτάζει η Aγία Πελαγία της Τήνου. Είναι εκείνη που, με αποκάλυψη της Παναγίας, βρήκε την ιστορική και θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Μεγαλόχαρης της Τήνου, λίγους μήνες μετά την έναρξη της επανάστασης του 1821.
Η Πελαγία ήταν κόρη του παπά Νικηφόρου Νεγρεπόντη. Η μητέρα της ήταν από τον Τριπόταμο της Τήνου και άνηκε στην οικογένεια Φραγκούλη.
Η ιστορία της Αγίας Πελαγίας
Γεννήθηκε το 1752 στο χωριό Κάμπο της Τήνου και το κοσμικό της όνομα ήταν Λούκια. Από διάφορα έγγραφα φαίνεται ότι είχε ακόμα τρεις αδελφές. Η οικογένειά της διακρινόταν για την αγνή πίστη και την προσήλωση στα θρησκευτικά ιδεώδη.Λίγα χρόνια μετά τη γέννηση της Λουκίας ο πατέρας της πέθανε.
Ήταν τότε 12 χρονών και έδειχνε σημάδια έντονης επιθυμίας να αφιερωθεί και να υπηρετήσει το θέλημα του Θεού. Οι δυσκολίες της ζωής έκαναν την μητέρα της να τη στείλει στον Τριπόταμο, στην κάπως πιο ευκατάστατη αδελφή της.
Εκεί η Λούκια έμεινε τρία χρόνια και συχνά επισκεπτόταν την άλλη θεία της, που ήταν μοναχή στη Μονή Κεχροβουνίου.
Ένοιωσε τότε επιτακτική την ανάγκη ν’ ακολουθήσει τον μοναχικό βίο και σε ηλικία 15 χρονών μπήκε στο Μονστήρι σαν δόκιμη, υπό την επίβλεψη της θείας της μοναχής Πελαγίας. Όταν ήλθε η ώρα έγινε και η ίδια μοναχή με το όνομα Πελαγία.
Ως μοναχή αφοσιώθηκε με ψυχή και σώμα στην λατρεία του Θεού και στην ανακούφιση των πασχόντων.
Η αγνότητα της ψυχής της, η οσιότητα της ζωής της, η αυταπάρνηση της, η μυστική ζωή της κι ο πόθος της για λύτρωση συντέλεσαν ώστε η μοναχή Πελαγία να γίνει το «σκεύος εκλογής» για ν’ αποκαλυφθεί σ’ αυτήν η Παναγία για την εύρεση της Αγίας εικόνας της στον αγρό του Δοξαρά στην πόλη της Τήνου (30 Ιανουαρίου 1823), γεγονός που έμελλε να κάμει την Τήνο ιερό νησί και να κατατάξει την Πελαγία μεταξύ των Αγίων. Το γεγονός δε αυτό συνέβη όταν η Όσια ήταν 73 χρόνων και αρχιερέας Τήνου ήταν ο Γαβριήλ.
Η Οσία Πελαγία έκανε, με τις πρεσβείες της Παναγίας και τη χάρη του Θεού, αρκετά θαύματα πριν και μετά τον θάνατο της, ο όποιος ήλθε στις 28 Απριλίου 1834 και ετάφη στο ναό των Ταξιαρχών του μοναστηριού.
Το 1973 όμως, κτίστηκε μεγαλοπρεπής ναός στο όνομα της, όπου φυλάσσεται και προσκυνείται η αγία κάρα της σήμερα.
Ανακηρύχτηκε αγία με Συνοδική Πατριαρχική Πράξη στις 11 Σεπτεμβρίου 1970 και η μνήμη της ορίστηκε να τιμάται στις 23 Ιουλίου, την ήμερα δηλαδή του οράματος της.
Το όραμα της ευρέσεως
Η εύρεση της θαυματουργής εικόνας της Παναγίας έγινε ύστερα από όραμα της Αγίας Πελαγίας. Την Κυριακή 9 Ιουλίου 1822 βλέπει στον ύπνο της μία μεγαλοπρεπή κυρία με φωτοστέφανο, η οποία της εξηγεί πόσο υπέφερε θαμμένη τόσα χρόνια κάτω από το χώμα.
Της ζήτησε όταν ξημερώσει να επισκεφθεί τον επίτροπο εσωτερικών υποθέσεων της Μονής και να του ανακοινώσει την επιθυμία της να αποκαλυφθεί το ερειπωμένο θαμμένο μέγαρό της στον αγρό του Αντ. Δωξαρά.
Όταν ξύπνησε κατάλαβε ότι η κυρία ήταν η Θεοτόκος και ότι το μέγαρο ήταν προφανώς ο Ναός Της. Της γεννήθηκαν όμως αμφιβολίες για το κατά πόσο μπορεί κάτι τέτοιο να συμβαίνει σε εκείνη την άσημη ταπεινή και το πώς θα έπρεπε να υποφέρει τους χλευασμούς και τις κοροϊδίες του δύσπιστου κόσμου. Έτσι αποφάσισε να μην αναφέρει τίποτα.
Την επόμενη Κυριακή 16 Ιουλίου 1822, εμφανίζεται και πάλι στον ύπνο της η ίδια Κυρία δίνοντας και πάλι την ίδια παραγγελία. Η Πελαγία δεν είχε πλέον καμία αμφιβολία ότι ήταν η εκλεκτή από την Θεοτόκο, αλλά και πάλι την απέτρεψαν οι αμφιβολίες.
Όταν και την τρίτη Κυριακή, 23 Ιουλίου 1822, εμφανίζεται στον ύπνο της με στεναχωρημένο, αλλά αυστηρό ύφος ζητώντας εξηγήσεις για την αγνόηση της παραγγελίας της, η Πελαγία αποφασίζει πλέον να προχωρήσει χωρίς να ολιγωρήσει.
Την ίδια μέρα η Πελαγία κατέφυγε στην Ηγουμένη, η οποία γνωρίζοντας τον ενάρετο βίο της την πίστεψε και επισκέφθηκε τον επίτροπο. Ο επίτροπος με την σειρά του ειδοποίησε με την συνοδεία της Πελαγίας τον Μητροπολίτη της Τήνου ο οποίος προσκαλεί τον λαό της Τήνου στον Μητροπολιτικό ναό των Ταξιαρχών, παρακαλώντας τον να συνδράμουν για τον σκοπό αυτό σε χρήμα ή και σε εργασία.
Ο λαός πρόθυμα άρχισε τις ανασκαφές στις αρχές Σεπτεμβρίου 1822, από τις οποίες αποκαλύφθηκαν ο αρχαίος ναός του Διονύσου και ο ναός του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου. Ωστόσο δεν βρέθηκε κανένα ίχνος εικόνας πράγμα που επισκίασε το θετικό κλίμα και οδήγησε τον κόσμο σιγά, σιγά στην εγκατάλειψη του εγχειρήματος. Η πανώλη θέριζε εκείνη την εποχή, πράγμα που ο επίτροπος το θεώρησε θεία τιμωρία.
Σε συνεργασία πάλι με τον Μητροπολίτη Τήνου συγκαλούν και πάλι τον λαό της Τήνου με την ίδια έκκληση ορίζοντας επιπλέον και μια επιτροπή ελέγχου του έργου. Όσο οι εργασίες δεν έφερναν αποτέλεσμα, ο λαός χλεύαζε και κατηγορούσε την Πελαγία ως ονειροπόλα.
Με δάκρυα στα μάτια η Πελαγία ζητά την βοήθεια της Παναγίας, η οποία της αποκαλύπτει πλέον το ακριβές σημείο στο οποίο ήταν θαμμένη η εικόνα Της.
Στις 30 Ιανουαρίου 1823, μετά από την υπόδειξη της εν λόγω θέσης, η αξίνα του Δημ. Βλάσση προσκρούει στο θαυματουργό εικόνισμα!
Πέραν του μεγαλοπρεπούς ναού της Ευαγγελιστρίας, προσκυνήματος με πανελλήνια ακτινοβολία, στην Τήνο υπάρχουν και άλλα σημαντικά θρησκευτικά μνημεία, που δικαιολογημένα τραβούν την προσοχή των επισκεπτών του νησιού.
Δεσπόζουσα θέση μεταξύ αυτών κατέχει η μονή της Κυρίας των Αγγέλων Κεχροβουνίου, που βρίσκεται κοντά στον Αρνάδο, γραφικό χωριό της τηνιακής ενδοχώρας, με παραδοσιακό χρώμα, ενδιαφέροντα αρχιτεκτονικά δείγματα (ξεχωρίζουν τα περίτεχνα «στεγαστά», στοές που χρονολογούνται από το Μεσαίωνα), όμορφη πλατεία, δαιδαλώδη πλακόστρωτα στενά, πεζούλες και σκαλοπάτια.
Η ιερά μονή Κεχροβουνίου
Η μονή Κεχροβουνίου ιδρύθηκε πιθανώς τον 11ο ή το 12ο αιώνα. Άρρηκτα συνδεδεμένο με την ιστορία της μονής είναι το όνομα της Αγίας Πελαγίας της Τηνίας (1752-1834), μιας ταπεινής μοναχής, που με τα οράματά της συνέβαλε αποφασιστικά στην ανεύρεση της θαυματουργής εικόνας της Μεγαλόχαρης της Τήνου.
Κάθε χρόνο, στις 23 Ιουλίου, την ημέρα της εορτής της Αγίας Πελαγίας, η εικόνα της Μεγαλόχαρης μεταφέρεται από το ναό της Ευαγγελιστρίας στην εκκλησία της Αγίας Πελαγίας, στη μονή Κεχροβουνίου, όπου τελείται πανηγυρική Θεία Λειτουργία.
Το κτιριακό συγκρότημα της μονής Κεχροβουνίου, εξαίρετης αρχιτεκτονικής, δίνει την εντύπωση τυπικού κυκλαδίτικου οικισμού, με τα κυβόσχημα κελιά, τα «στεγαστά», τις καμάρες και τις πεζούλες, τους στενούς δρόμους και τις μαρμάρινες βρύσες.
Το καθολικό της μονής, αφιερωμένο στην Kοίμηση της Θεοτόκου, έχει ξυλόγλυπτο τέμπλο με μεταβυζαντινές εικόνες και αξιόλογες τοιχογραφίες.
Οι προσκυνητές και οι λάτρεις του θρησκευτικού τουρισμού έχουν την ευκαιρία να επισκεφθούν το κελί της Αγίας Πελαγίας της Τηνίας και την εκκλησία με την κάρα της, την εκκλησία των Ταξιαρχών, το ηγουμενείο και το προσκύνημα της Ζωοδόχου Πηγής, την εκκλησία της Αγίας Χριστίνας, την εκκλησία του Τιμίου Προδρόμου, το μουσειακό χώρο (περιλαμβάνει εικόνες, εκκλησιαστικά σκεύη κ.ά.) και τη βιβλιοθήκη της μονής.