Σύμφωνα με παράδοση του 11ου αιώνα η Παναγία Αγιοσορίτισσα ήταν μια αχειροποίητος εικόνα. Όταν ο Ευαγγελιστής Λουκάς, κατά παραγγελία των Αποστόλων, ετοίμαζε τα χρώματα για…
να αρχίσει να ζωγραφίζει την Θεοτόκο, η εικόνα σχηματίστηκε θαυματουργικά από μόνη της στο τελάρο. Έτσι θεωρούνταν αχειροποίητος ή αποδιδόταν στον ευαγγελιστή Λουκά.
Ονομάστηκε Αγιοσορίτισσα επειδή το πρωτότυπο φυλασσόταν στον ναό της Θεοτόκου των Χαλκοπρατείων στην Κωνσταντινούπολη, όπου υπήρχε το θεομητορικό κειμήλιο της Αγίας Ζώνης (Αγία Σορός). Τα ίχνη του πρωτοτύπου όμως χάθηκαν κατά την περίοδο της εικονομαχίας.
Το μοναδικό βυζαντινό αντίγραφο διαστάσεων 42,5 Χ 71,5 εκατοστά και μάλιστα του 7ου αιώνα της πρωτότυπης Παναγίας της Αγιοσορίτισσας, από τις ελάχιστες βυζαντινές εικόνες που διασώθηκαν από την περίοδο της Εικονομαχίας, φυλάσσεται στη Ρώμη, στην εκκλησία των Δομινικανών καλογριών Chiesa di Santa Maria del Rosario a Monte Mario στην Ρώμη, όπου, κατά την ιστορική παράδοση, την έφεραν στην Ιταλία, ορθόδοξοι εικονόφιλοι μοναχοί και μοναχές που εγκατέλειψαν την Κωνσταντινούπολη για την Ιταλία, μετά το διάταγμα του Λέοντος Γ΄, το 728, με το οποίο απαγόρευε την ανάρτηση εικόνων.
Στον εικονογραφικό τύπο της Παναγίας Αγιοσορίτισσας, η Παναγία είναι χωρίς βρέφος, όρθια ή τις περισσότερες φορές ως την μέση. Αν και κοιτάει τον παρατηρητή, είναι ελαφρά γυρισμένη πλάγια και κρατάει τα χέρια σηκωμένα στο ύψος του στήθους σε στάση προσευχής, οπότε ανήκει στον τύπο της Δεομένης. Στη Ρώμη αυτός ο τύπος λέγεται Παναγία Συνήγορος (Madonna Avvocata).
| Λεπτομέρεια του προσώπου της Θεοτόκου, από τη σπάνια βυζαντινή εικόνα της Παναγίας Αγιοσορίτισσας. |
leipsanothiki.blogspot.gr