«Πώς μαθαίνεις να κολυμπάς; Κάνεις λάθη, έτσι δεν είναι; Και τι συμβαίνει;Κάνεις κι άλλα λάθη, κι έχεις κάνει όλα τα λάθη που θα μπορούσες να κάνεις χωρίς να πνιγείς-και κάποια από αυτά τα λάθη, τα έχεις επαναλάβει πολλές φορές-και τι διαπιστώνεις; Ότι μπορείς να κολυμπήσεις; Η ζωή είναι το ίδιο όπως όταν μαθαίνεις να κολυμπάς! Μη φοβάσαι να κάνεις λάθη, γιατί δεν υπάρχει άλλος τρόπος για να μάθεις να ζείς!» ‘Αλφρεντ Άντλερ
Υπάρχουν ίσως φορές που σκέφτεσαι το παρελθόν σου και εύχεσαι να μπορούσες να αλλάξεις γεγονότα ή εμπειρίες σου. Ίσως διασχίζει το μυαλό σου η σκέψη, πώς εάν μπορούσες να γυρίσεις πίσω και να κάνεις κάποια πράγματα διαφορετικά, π.χ να χειριστείς διαφορετικά μία σχέση σου, να προσπαθήσεις περισσότερο στη δουλειά σου ή να μην πάρεις κάποιες «λάθος» αποφάσεις , τότε πιθανόν το παρόν σου να ήταν καλύτερο. Εάν σκέφτεσαι διαρκώς τα λάθη του παρελθόντος με τρόπο επικριτικό, εάν βιώνεις συναισθήματα απογοήτευσης και νοσταλγίας γι ‘αυτό που «θα μπορούσε να είχε συμβεί» και μετανιώνεις για πράγματα που έκανες ή δεν έκανες, κινδυνεύεις να χάσεις όχι μόνο το παρόν αλλά και την όρεξη που απαιτείται για να «δουλέψεις» για ένα καλύτερο μέλλον.
Βέβαια, σ’ένα μεγάλο βαθμό, η μετάνοια για το παρελθόν μπορεί να μας βοηθήσει:
α) να κατανοήσουμε τα πράγματα που μας συνέβησαν,
β) να αποκτήσουμε αυτεπίγνωση και να καταλάβουμε τα κίνητρα και τις αντιδράσεις μας και
γ) ν’ανακαλύψουμε νέους δρόμους προς την προσωπική μας βελτίωση.
Το να αισθανόμαστε λοιπόν «μετανιωμένοι» έχει σημαντική λειτουργικότητα στη ζωή μας. Η μετάνοια όμως και η έντονη αποδοκιμασία των παρελθοντικών πράξεων μας, εάν βιώνονται σε υπερβολικό βαθμό μπορούν να μας οδηγήσουν σε μια διαδρομή πολύ διαφορετική από την προσωπική βελτίωση. Συχνά , μπορεί να φέρουν συναισθήματα θλίψης, αναξιότητας και να προκαλέσουν στατικότητα αντί δημιουργική δράση.
Για να συμφιλιωθείς με τα λάθη του παρελθόντος
Α) Κατανόησε ότι τα λάθη είναι μέρος της ανθρώπινης φύσης μας. Κάποια λάθη έχουν σίγουρα σημαντικότερες επιπτώσεις από κάποια άλλα. Όμως, όλοι ανεξαιρέτως κάνουν λάθη, λάθος πράξεις, λάθος επιλογές. Δεν μπορείς να το αποφύγεις, γιατί είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους για να μάθεις.
Β ) Η μετάνοια δεν θα έπρεπε να είναι μια ψυχολογική τιμωρία για τα παραπτώματα μας. Αντί να τιμωρείς τον εαυτό σου αποδοκιμάζοντας και απορρίπτοντας τον για τα λάθη του, προσπάθησε να δείς αυτό που σου λέει το συναίσθημα της μετάνοιας: οτι κάτι πρέπει ν’αλλάξεις στον τρόπο σκέψης, τις συνήθειες ή τη συμπεριφορά σου. Κοίταξε μέσα σου και δες την μετάνοια σα μία “φίλη” που προσπαθεί να σε βοηθήσει να καταλάβεις καλύτερα τον εαυτό σου και να βελτιώσεις ο,τι χρειάζεται βελτίωση. Εάν θεωρείς ότι το λάθος σου ήταν πολύ σοβαρό και δεν μπορείς να πάψεις να κατηγορείς τον εαυτό σου, είναι σημαντικό να δώσεις στον εαυτό σου την ευκαιρία να «συγχωρεθεί»όπως ίσως θα την έδινες και σ’ένα αγαπημένο σου πρόσωπο. Κάνε ειρήνη με τον εαυτό σου και δές πως μπορείς ν’αλλάξεις τη ζωή σου από εδώ και πέρα.
Γ) Εάν μετανιώνεις για το παρελθόν, μην αφήσεις το συναίσθημα αυτό να «βουλιάξει». Μέσα από την αναγνώριση των λαθών σου, προσφέρεις στον εαυτό σου την δυνατότητα να γίνεις καλύτερος. Όταν η μετάνοια γίνεται ευκαιρία για αλλαγή, έχει τη δύναμη να σε ανυψώσει , να σε κάνει να ξεκαθαρίσεις τους στόχους και τις αξίες σου. Εάν όμως παραδοθείς στην αρνητική της διάσταση, ίσως βυθιστείς σε περισσότερη απογοήτευση.
Δ) Όσο και να μετανιώνεις για τα λάθη του παρελθόντος, το παρελθόν δεν αλλάζει. Αντί να σπαταλάς την ενέργεια σου σκεπτόμενος με απογοήτευση πόσο καλύτερα θα μπορούσαν να είναι τα πράγματα εάν είχες κάνει διαφορετικές επιλογές, επικεντρώσου στο πώς μπορείς να καλυτερέψεις τα πράγματα όπως είναι τώρα. Η αλήθεια είναι, ότι ακόμα κι αν είχες κάνει διαφορετικές επιλογές, ποτέ δεν ξέρεις εάν τα πράγματα θα ήταν όντως καλύτερα. Κάθε απόφαση, συνεπάγεται ένα «ναι» κι ένα «όχι» γι’αυτό και θα ήταν καλό να είμαστε προετοιμασμένοι ν’αποδεχτούμε το γεγονός ότι όταν αποφασίζουμε για κάτι, διαλέγουμε ένα πράγμα κι αφήνουμε ένα άλλο πίσω μας.
Ε) Κάνε την κάθε σου μέρα σημαντική. Απόλαυσε το παρόν σου και ζήσε με τρόπο συμβατό με τις αξίες σου. Εάν για παράδειγμα μετανιώνεις για τον λιγοστό χρόνο που περνούσες με την οικογένεια σου στο παρελθόν, προσπάθησε να αφιερώσεις τον χρόνο που νομίζεις ότι θα σε ικανοποιούσε και θα προλάβαινε συναισθήματα μετάνοιας στο μέλλον. Εάν μετανιώνεις για επιλογές στην καριέρα σου,αναλογίσου τι είναι σημαντικό για σένα, και κάθε μέρα κάνε ένα βήμα προς την κατεύθυνση που θα ήθελες να φτάσεις. Μην ξεχνάς να απολαμβάνεις την παρούσα στιγμή και την χαρά που σου δίνουν «τα σωστά σου» γιατί σίγουρα εκτός από λάθη που μετανιώνεις, έχεις πράγματα στη ζωή σου τα οποία είναι μαζί σου λόγω επιλογών που δε μετανιώνεις και για τις οποίες έχεις τη σιγουριά ότι ήταν οι σωστές.