Κάποτε μου ζήτησαν να μιλήσω για την ειλικρίνεια. Μα πριν καν καταφέρω να αρθρώσω λέξη, τα βιώματά μου με προσπέρασαν. Με κυρίευσαν δεκάδες διχασμοί και σκέψεις. Με άλλα μάτια βλέπεις τον κόσμο όταν δεν τον γνωρίζεις.
Είναι που περιτριγυρίζομαι από ανθρώπους που η συμπεριφορά τους μου δίδαξε πως ο τρόπος που θα εκφέρεις μια γνώμη, είθισται να ‘ναι πρωτίστως εύπεπτος κι αρεστός και μετά να βγαίνει από μέσα σου αυθόρμητα κι αυθεντικά. Είναι βεβαίως αναγκαίο να γίνεσαι κοινωνικά αποδεκτός, αν θες να συνυπάρχεις μαζί τους αρμονικά. «Παράξενα πλάσματα» σκέφτηκα, κουνώντας το κεφάλι μου κι απορώντας: «Στο τέλος της ημέρας τους, χαμογελούν προτιμώντας να πλαγιάζουν κάθε νύχτα αγκαλιά με ψέματα;».
Αν θες να είσαι ειλικρινής, απολαμβάνεις να λες την αλήθεια, χωρίς να την παζαρεύεις και να την στρογγυλεύεις. Τότε, όμως, γιατί πολλές φορές αισθάνεσαι πως κάτι θα πάει στραβά, αν πεις τα πράγματα ως έχουν; Γιατί τα βλέμματα είναι στραμμένα επάνω σου σαν πολυβόλα οπλισμένα με σφαίρες, έτοιμα να διαπεράσουν κάθε λέξη που θα ξεστομίσεις;
Από πότε το να λες αυτό που πραγματικά πιστεύεις, θεωρείται κατακριτέο, σε βαθμό που ακόμα κι εσύ στο τέλος αμφιβάλλεις για τον ίδιο σου τον εαυτό;
Μπουχτίζεις. Αγανακτείς με την ανταπόκριση των άλλων, θυμώνεις, μα ο θυμός σου δεν οδηγεί πουθενά. Δε θες και δεν μπορείς να αλλάξεις αυτό που είσαι. Το να παραμείνεις πιστός σε όσα υποστηρίζεις δηλώνει ωριμότητα. Πόσο μάλλον όταν έχεις την πυγμή να τα φωνάξεις χωρίς να φοβηθείς ποιον θα ενοχλήσουν.
Εκτός κι αν ακολουθήσεις τη συμβουλή κάποιου συγκαταβατικότερου κι αποφασίσεις να γίνεις διπλωμάτης. Όχι πως χαίρεσαι ιδιαίτερα με την ιδέα αυτή. Η αλήθεια είναι πάντοτε γuμνή και δεν έχει ανάγκη να στολίζεται με όμορφες φλυαρίες, μήπως κι ελαφρύνει, για να μην πέσει βαριά σε όποιον δυσκολεύεται να την σηκώσει.
Είναι κι αυτός ένας τρόπος να εκφραστείς, αποφεύγοντας πιθανές εντάσεις, χωρίς να αφήσεις κακές εντυπώσεις. Έτσι, θα καταφέρεις και να πεις αυτό που θες και να πάρεις ανθρώπους με το μέρος σου. Να κάνεις συμμάχους. Να θαυμάσουν τον εξαίσιο τρόπο σου να πεις αυτό που θες, προσέχοντας να μην τους ξεβολέψεις απ’ το ωραίο ροζ συννεφάκι τους. Να γίνεις αρεστός.
Ξέρουμε καλά πως οι άνθρωποι αγαπούν να τους χαϊδεύεις τα αφτιά. Ακόμα κι όταν οι ίδιοι το αρνούνται κι επιμένουν πως θέλουν να ακούσουν την αλήθεια, ακόμη κι αν στην ζητήσουν, στο τέλος πάλι θα κρατήσουν αυτό που συμφέρει εκείνους. Αυτό που θα τους κάνει να αισθανθούν καλά.
Θεωρείς πως θα σε εκτιμήσουν τάχα περισσότερο κι όμως κατά βάθος δεν ανέχονται από κανέναν κριτική, αφού τον εαυτό τους τον έχουν πάντα ψηλά για να μην μπορεί κανείς να τον φτάσει. Αγαπούν τους κόλακες, κι έτσι ασυνείδητα επιλέγουν δίπλα τους συναισθηματικούς βρικόλακες. Εκείνους που στο τέλος θα τους πιουν κάθε ψυχικό απόθεμα, κάθε σταγόνα αυτοεκτίμησης.
Πού πήγαν εκείνοι που αποδέχονται κι επιλέγουν την αλήθεια; Την ευθύτητα, τη σκληρή –όταν χρειάζεται– κριτική. Εκείνη την εποικοδομητική, που θα τους βοηθήσει να βελτιωθούν. Πού πήγαν οι άνθρωποι εκείνοι που στο βλέμμα τους καθρεφτίζεται η ειλικρινής καλημέρα;
Το πραγματικό ενδιαφέρον τους όταν σε ρωτούν τι κάνεις, αν έφαγες, και πώς περνάς. Γεμίσαμε στόματα που ανοίξανε κι αφτιά που έκλεισαν. Φωνές λογικής που έμειναν στον πάγκο και παραλογισμούς που γίνανε αρχηγοί. Βλέμματα γεμάτα απάθεια. Λέξεις που αν δεν είναι συμφέρουσες και βολικές δε διατυπώνονται. Α, και χαχανητά. Πνιγμένα γέλια πίσω απ’ την πλάτη κάποιου, κυρίως αυτού που δε συμμετέχει σε όλη αυτή την κωμωδία.
Από παιδί σου μαθαίνουν να ‘χεις το θάρρος της γνώμης σου. Κανείς, όμως, δε σου δίδαξε πώς να λες αυτό που πιστεύεις και παράλληλα αυτό που ο άλλος περιμένει να ακούσει. Δεν εννοούμε να μην έχεις τρόπους, να γίνεσαι επικριτικός κι αγενής.
Κανένας, όμως, δε σου είπε πως ακόμα κι αν τα σχόλιά σου επιβάλλεται να ‘ναι κάποιες στιγμές αρνητικά, αν υποδείξεις λάθη κι αστοχίες άλλων, αν τολμήσεις να εκφράσεις τα συναισθήματά σου, θα γίνεσαι αυτομάτως αντιπαθής. Θα απέχεις απ’ τις κλίκες. Θα απομονώνεσαι, γιατί οι αλήθειες είναι άβολες κι όλοι ψάχνουν την άνεσή τους.
Δε στα ‘πανε καλά. Κι εσύ πλέον προτιμάς να μην τα λες καν. Τουλάχιστον όχι σε αυτούς που δεν εκτιμούν την ειλικρίνειά σου.