Ποτέ δεν έδινα σημασία στις συγγνώμες.
Έτσι κι αλλιώς, πάντα πίστευα ότι οι πράξεις μιλάνε πιο δυνατά απ’ τα λόγια. Όσο ωραία κι αν ακούγεται αυτή η λέξη – «Συγγνώμη» – τελικά είναι αυτό και μόνο: μια λέξη.
Φυσικά, υπάρχουν φορές που δικοί σου άνθρωποι μπορεί να έχουν κάνει κάτι για το οποίο μετανιώνουν, και η συγγνώμη τους είναι ειλικρινής. Όμως στο τέλος, καμιά συγγνώμη δεν έχει νόημα αν δεν ακολουθείται και από πράξεις – και πολλές φορές αυτό δε συμβαίνει.
Από μικρή ηλικία μαθαίνουμε να ζητάμε συγγνώμη όταν κάνουμε κάτι κακό – είτε είναι κάτι απαίσιο είτε κάτι μηδαμινό – σε σημείο που η συγγνώμη μοιάζει σχεδόν με τυπικότητα. Σαν να είμαστε συνηθισμένοι να λέμε συγγνώμη, αλλά να μην νιώθουμε πάντα μεταμέλεια.
Προσωπικά, ποτέ δεν κράτησα κακία σε κανέναν επειδή δεν μπόρεσε να πει αυτή τη λέξη. Μου φαινόταν πάντα μικροπρέπεια.
Όταν όμως η συγγνώμη είναι ειλικρινής, τότε αποτελεί μια από τις πιο δυνατές εκφράσεις αφοσίωσης. Η συγγνώμη αποδεικνύει ότι ένας άνθρωπος ενδιαφέρεται αρκετά για κάποιον (ή κάτι) ώστε να αφήσει στην άκρη την περηφάνια του και να ψάξει να βρει μια λύση.
Για παράδειγμα, όταν το άλλο σου μισό αντιδρά απερίσκεπτα πάνω στη βιασύνη του ή λέει κάτι που εύχεται να μην το είχε πει, καταλαβαίνεις αμέσως ότι είναι ειλικρινές. Αν και λένε ότι η αγάπη δεν γνωρίζει από συγγνώμες, είναι πάντα ωραίο να ξέρεις ότι ο σύντροφός σου γνωρίζει τις αδυναμίες του.
Κι όμως, θα πρόσεχα περισσότερο τις πράξεις κάποιου μετά από ένα λάθος παρά να επιμένω στις λέξεις.
Γιατί αν κάποιος δεν έχει μετανιώσει πραγματικά, είναι απαραίτητη η συγγνώμη;
Ε λοιπόν, σύμφωνα με έναν επαγγελματία συμβουλευτή, τον Ago Uche, στο Psychology Today, η απάντηση είναι ‘ναι.’
Αν και οι αμεταμέλητες συγγνώμες φαίνονται «ψεύτικες» ή καθόλου ευαίσθητες, η λεκτική απολογία είναι απαραίτητη γιατί ενθαρρύνει την πράξη μεταμέλειας. Ο Uche λέει ότι ακόμα κι αν κάποιος που ζητά συγγνώμη δεν νιώθει ότι έχει κάνει κάτι κακό, η συγγνώμη «μας φέρνει πιο κοντά στο να ταιριάζουν τα λόγια με τις πράξεις του».
Μπορώ να καταλάβω που το πάει. Αν κάποιος δεν παραδέχεται ότι έκανε λάθος ή ψάχνει πώς να τα μπαλώσει, τότε είναι θέμα χρόνου πριν χάσουν τον έλεγχο του πως οι πράξεις τους επηρεάζουν τους άλλους γύρω τους.
Οι άνθρωποι που δεν φιλτράρουν τα σχόλιά τους ή δεν σέβονται τα αισθήματα των άλλων, μπορούν εύκολα να χάσουν τον έλεγχο του πως η συμπεριφορά τους αντικατοπτρίζεται στους άλλους. Οι συγγνώμες μας βοηθούν να έχουμε συνείδηση των πραγμάτων.
Όταν όμως φτάνουμε σε πιο σοβαρά θέματα που απαιτούν τη συγγνώμη, τότε το θέμα περιπλέκεται.
Όταν κάποιος διαπράττει μια αποτρόπαιη πράξη – πιο πάνω από βρισιές ή κάτι μηδαμινό – και δεν αισθάνεται μεταμέλεια γι’ αυτό, τότε δεν είμαι σίγουρος ότι οι «αμεταμέλητες συγγνώμες» του Uche πιάνουν. Τουλάχιστον όχι σε μένα.
Να σας θυμίσω ότι μιλάω για πιο σοβαρά θέματα – όπως η απιστία ή η έλλειψη εμπιστοσύνης ανάμεσα σε δυο φίλους. Για τέτοια ζητήματα, η λέξη «συγγνώμη» αποτελεί μόνο ένα μικρό κομμάτι της εξίσωσης.
Πάντα πίστευα ότι ο καλύτερος τρόπος για να δείξεις σε κάποιον ότι λυπάσαι για κάτι που έκανες, είναι με το να μην το ξανακάνεις.
Αν κλονίσεις την εμπιστοσύνη κάποιου, τότε σίγουρα μια συγγνώμη είναι απαραίτητη, αλλά δεν μπορεί να γυρίσει το χρόνο πίσω και να ενώσει τα σπασμένα κομμάτια που προκάλεσε μια πράξη στο παρελθόν.
Πράγματα όπως η έλλειψη εμπιστοσύνης απαιτούν χρόνο – και προσπάθεια συγκεντρωμένη σ’ αυτό – για να επανέλθουν. Αλλά όπως ο Uche λέει, μια λεκτική απολογία είναι το πρώτο αναγκαίο βήμα.
Στη συνέχεια μιλάει για τη σημασία θεμάτων όπως οι «δημόσιες συγγνώμες». Αν και η πλειοψηφία των ανθρώπων που ζητάνε δημόσια συγγνώμη πιθανότατα διαβάζουν φωναχτά τα λόγια κάποιου άλλου (ειδικά όσον αφορά τα δημόσια πρόσωπα και τους σελέμπριτι), ο Uche συνεχίζει να πιστεύει πως αποτελεί κομμάτι της συνολικής διαδικασίας της μεταμέλειας.
«Αν και μια δημόσια συγγνώμη φαίνεται ασήμαντη», γράφει, «έχει σημαντική επίδραση στο άτομο που απολογείται, καθώς το βάζει σε μια εσωτερική διαδικασία όπου έρχεται αντιμέτωπο με τα πιστεύω του».
Βλέπω που το πάει, αλλά δεν συμφωνώ. Αυτές οι δημόσιες συγγνώμες μπορεί να έχουν σημαντική επίδραση στο ίδιο το άτομο, όπως ισχυρίζεται, αλλά αμφιβάλλω για την επίδρασή τους σ’ αυτούς στους οποίους απευθύνεται.
Δηλαδή πότε ζήτησε κάποιος πολιτικός δημόσια συγγνώμη για κάποιο σκάνδαλο και αυτό από μόνο του ήταν αρκετά ισχυρό ώστε ένα ολόκληρο έθνος απλά να τον συγχωρήσει;
Ακριβώς.
Όπως ανέφερα προηγουμένως, η συγγνώμη είναι κάτι που πρέπει να λέγεται για να δείξει ότι κάποιος είναι συνειδητοποιημένος και ευαισθητοποιημένος γι’ αυτό που έκανε, ωστόσο σχεδόν ποτέ δε συμβαδίζει με τις πράξεις που ακολουθούν.
Έτσι, αν και ποτέ δεν επιμένω τόσο στη λέξη «Συγγνώμη», δεν μπορώ να πω ότι δεν το εκτιμώ όταν τις ακούω.
Αν όμως δεν προκαλούν νέες και πιο προσεκτικές πράξεις, τότε παραμένουν απλά λόγια.