Ένας αφανής ήρωας κρύβεται πίσω από την κοινωνική κουζίνα «ο Άλλος Άνθρωπος». Τα τελευταία 10 χρόνια μαγειρεύει και μοιράζει σε όσους έχουν ανάγκη πάνω από 2.000 μερίδες φαγητού.
Πώς πήρε το όνομα του «ο Άλλος Άνθρωπος»
Η κοινωνική μας κουζίνα ονομάστηκε «Ό Άλλος Άνθρωπος» γιατί μιλάμε για μοναδικούς ανθρώπους με διαφορετικούς χαρακτήρες και ήθελα να τους κάνω να μην αισθάνονται κατώτεροι από κάποιον άλλο επειδή είναι διαφορετικοί. Αφού είμαστε όλοι ίσοι. Δεν έχει να κάνει μόνο με την διαφορετικότητα αλλά και με την ισότητα των ανθρώπων. Όταν λέμε δωρεάν φαγητό για όλους «ο Άλλος Άνθρωπος», το εννοούμε γιατί ο κάθε ένας από εμάς είναι ένας άλλος άνθρωπος.
Την ταμπέλα «ο Άλλος Άνθρωπος»- και παρεμπιπτόντως είναι η μόνη ταμπέλα χαρακτηρισμό που δέχομαι- την βρήκα απέναντι από την οδό Μαυρομιχάλη, σε μια παλιά ταβέρνα που την έλεγαν «Άλλος ‘Άνθρωπος». Τότε είπα σε μια φίλη θα ονομάσουμε την κοινωνική μας κουζίνα «ο Άλλος Άνθρωπος».
Η λέξη εθελοντής και η παρεξηγημένη έννοια της
Καταρχήν η λέξη εθελοντής είναι κάτι παρεξηγημένο. Υπάρχουν δομές που προσφέρουν έργο στις οποίες δουλεύουν άνθρωποι που αμείβονται. Αυτές δεν είναι εθελοντικές οργανώσεις είναι εταιρείες. Για να γίνει κάποιος εθελοντής, αλληλέγγυος που λέω εγώ, καταρχήν πρέπει να το κάνει μόνος του. Θα πρέπει να γεννηθεί στην καρδιά του αυτή η ανάγκη να το κάνει πρώτα για τον ίδιο του τον εαυτό. Διαφορετικά το κάνεις μια φορά και τελειώνει. Ο αλληλέγγυος είναι τελείως διαφορετικό πράγμα από τον φιλάνθρωπο: ο φιλάνθρωπος λυπάται κάποιον και τον βοηθάει για να νιώσει ο ίδιος καλά ή για να κάνει την καλή πράξη της ημέρας. Ο αλληλέγγυος δεν λυπάται κάποιον, τον βοηθάει απλώς γιατί το αισθάνεται. Και σέβεται τον συνάνθρωπό του. Σε κανέναν δεν του αρέσει να τον λυπούνται.
Επομένως ένας φιλάνθρωπος κάνει κάτι που δεν του αρέσει να του κάνουν, λυπάται τον άλλο. Ενώ ο αλληλέγγυος δεν το κάνει ποτέ αυτό. Οτιδήποτε γίνεται από τον «Άλλο Άνθρωπο» γίνεται πρώτα για εμένα. Ξεκίνησε γιατί ήθελα να αποδείξω στον εαυτό μου ότι δεν είμαι παράσιτο, ακόμη και στη δύσκολη κατάσταση που βρέθηκα, ήθελα να προσφέρω στον εαυτό μου, στην οικογένεια μου και στον συνάνθρωπό μου. Κάπως έτσι έδειξα ένα δρόμο, χωρίς να ζητάω τίποτε από κανέναν. Απλά όποιος θέλει έρχεται και του δείχνω – δεν του λέω- τι είναι αυτό που κάνω και αν γουστάρει συμμετέχει.
Δεν είναι εθελοντές είναι φίλοι
Από την πρώτη στιγμή που ξεκίνησε η κοινωνική μας κουζίνα και μας παραχώρησαν τα πρώτα κτίρια για να μαγειρέψουμε, αυτοί που κρατάνε τα κτίρια είναι οι πρώην άστεγοι. Οι ίδιοι άνθρωποι μένουν στα κτίρια, μαγειρεύουν εδώ και τρώμε όλοι μαζί. Γιατί νομίζεις ξεκίνησα να μαγειρεύω στο δρόμο; Γιατί η κατσαρόλα είναι ένας δούρειος ίππος που ενώνει -χωρίς να γίνεται απόλυτα εμφανές- τους ανθρώπους που μένουν στο δρόμο με τους περαστικούς. Από τους φίλους μας -δεν θέλω να τους λέω εθελοντές- το 80% είναι νέοι μέχρι 30 χρονών και από αυτό το ποσοστό το 70% είναι γυναίκες.
Η άποψη του για τα Social Media
Καταλαβαίνω απόλυτα γιατί υπάρχει καχυποψία σε πολλούς ανθρώπους που σκέφτονται να βοηθήσουν αλλά διστάζουν. Όποιος θέλει να κάνει το βήμα, να έρθει πρώτα να δει τι κάνουμε από κοντά και αν του αρέσει, τότε να συμμετέχει. Εγώ μπορεί να τα κάνω όλα ψεύτικα για τα social media! Επίσης, δεν θα δεχτώ κάποιον που έρχεται εδώ συνέχεια, παίρνει τρόφιμα και φεύγει. Θέλω μία φορά, μία έστω το χρόνο, να έρθει μαζί μας να μαγειρέψει. Πρέπει να θυσιάσει το χρόνο του, γιατί αυτό είναι για εμένα η αλληλεγγύη. Επομένως η συμβουλή μου είναι πριν κάποιος αποφασίσει να συνδράμει σε κάποιο σκοπό, να πάει να δει με τα μάτια του και μην ακούει λόγια, να μην βλέπει βίντεο και φωτογραφίες. Δεν λένε ποτέ όλη την αλήθεια! Και το λέω εγώ που ποστάρω συνέχεια φωτογραφίες!
Η σημασία του να τρώει κάποιος με παρέα
Αν και το συσσίτιο προέρχεται από το συν-τρώω αυτό που έχει επικρατήσει στα διάφορα συσσίτια είναι ότι απλώς δίνουν ένα φαγητό και οι ίδιοι πηγαίνουν και τρώνε κάτι άλλο. Αυτό για εμένα είναι έλλειψη σεβασμού. Το γεύμα είναι μοίρασμα, δεν μπορώ να μαγειρεύω κάτι και μετά να πηγαίνω να τρώω κάτι άλλο μόνος μου. Η ένωση των ανθρώπων και η «λείανση» των διαφορών τους γίνεται πιο εύκολα γύρω από ένα τραπέζι με φαγητό. Το έχω παρατηρήσει, όταν τρως το ίδιο φαγητό με τον άλλο και συζητάς, λύνεις πολύ πιο ήρεμα τις διαφορές σου, κατανοείς καλύτερα τις επιλογές του άλλου. Και γενικά μιλώντας, το φαΐ είναι πιο νόστιμο όταν τρως με παρέα.
Η αισιοδοξία παρά τις δυσκολίες
Η δράση του Άλλου Ανθρώπου εν μέσω πανδημίας δεν είναι κανονική, έχει γίνει σαν τα συσσίτια που κατηγορούσα πριν. Ωστόσο η διαφορά είναι ότι πολλοί νέοι άνθρωποι έχουν βρει ευκαιρία να βγαίνουν έξω από το σπίτι, να έρχονται εδώ, να μαγειρεύουν, να συσκευάζουν, να βοηθούν. Υπάρχει μεγάλη ενεργοποίηση των ανθρώπων που -αναγκαστικά- μένουν αδρανείς λόγω του lockdown. Και το πιο ενθαρρυντικό είναι ότι πρόκειται για νέα παιδιά. Αυτό ξεκίνησε από την πρώτη καραντίνα και πλέον τους έχει γίνει βίωμα. Όσο για τον κόσμο που έρχεται για να πάρει φαγητό, έχει αυξηθεί. Όχι τόσο οι άνθρωποι που μένουν στο δρόμο αλλά κυρίως οι άπορες οικογένειες. Άρα εμένα η δουλειά μου πλέον δεν είναι μόνο να φτιάχνω φαΐ, αλλά και να δίνω τρόφιμα σε οικογένειες, όσο μπορώ.
Από τις 6 το πρωί ετοιμάζεται η πρώτη κατσαρόλα
Δύο χιλιάδες άνθρωποι περνούν κάθε μέρα από εδώ και παίρνουν μαγειρεμένο φαγητό, ενώ τουλάχιστον 30 οικογένειες παίρνουν κάθε μέρα τρόφιμα για όλο τον μήνα. Σε ότι αφορά την διανομή του φαγητού εν μέσω πανδημίας, έχουμε κάνει το εξής τρικ ώστε να μην μαζεύεται κοσμοσυρροή. Επειδή έρχονται από το πρωί, ξεκινάμε ακόμη πιο νωρίς στις 6 ώστε στις 8:30 να είμαι έτοιμη η πρώτη κατσαρόλα. Μιλάμε για χίλιες μερίδες που τις δίνουμε κατευθείαν έξω. Επομένως από τις 8:30 μέχρι τις 13:00 περνάνε δύο χιλιάδες άνθρωποι χωρίς όμως να δημιουργούνται ουρές. Στο πικ θα έχει μέχρι και 20 άτομα στην ουρά που κρατάνε ασφαλώς τις αποστάσεις, ενώ η αναμονή δεν ξεπερνά τα δύο λεπτά. Ασφαλώς και μπορούν να ξαναπάρουν φαγητό όσοι το επιθυμούν. Όταν έχεις μπουφέ στο σπίτι σου σε μια γιορτή, και κάποιος καλεσμένος σου θέλει να σερβιριστεί δεύτερη φορά, υπάρχει περίπτωση να του πεις μην φας άλλο;
Οι τοξικοί άνθρωποι
Οι άνθρωποι της γειτονιάς δεν μπορούν να πουν «σταμάτα να δίνεις φαγητό», γιατί πολλές φορές είναι και γνωστοί τους που έρχονται εδώ. Το κλίμα στην γειτονιά κατά 90% είναι θετικό, το υπόλοιπο 10% δεν με απασχολεί καν, δεν του δίνω σημασία. Μάλιστα έχουν έρθει και πολλοί άνθρωποι από τη γειτονιά, κυρίως ηλικιωμένοι για να βοηθήσουν.
Καμία προσφορά δεν γίνεται δεκτή με κρυφό αντίτιμο ή πολιτική ατζέντα
Δεν δέχομαι ποτέ βοήθεια από κάποιον που ξέρω ότι θα μου ζητήσει αντίτιμο για αυτό. Είτε να διαφημιστεί, είτε να προβάλει το κόμμα του ή οτιδήποτε άλλο. Αν έρθουν χωρίς κρυφά ή φανερά κίνητρα, χωρίς ταμπέλες τότε είναι καλοδεχούμενοι να συμμετέχουν. Στην αρχή το Κράτος είχε μεγάλο πρόβλημα με αυτό που κάνουμε εδώ. Είχα 5 προσαγωγές από το Δεκέμβριο του 2011 μέχρι τον Μάρτιο του 2012 για εξακρίβωση στοιχείων με το ερώτημα, τι είναι αυτό που κάνω. Βέβαια όλα γίνονταν μετά από καταγγελίες, επειδή με έβλεπαν στο δρόμο να μαγειρεύω.
Το «πείραμα του τοστ»
Όταν ξεκίνησα, έφτιαξα τοστ και πήγα να τα μοιράσω στην λαϊκή σε ανθρώπους που έψαχναν τα σκουπίδια. Μου έκανε εντύπωση ότι κανένας δεν έπαιρνε, ούτε καν με πλησίαζαν. Μέχρι που άρχισα να τρώω ένα από τα τοστ μου μπροστά σε όλο τον κόσμο. Τότε ήρθε μια γιαγιά και πήρε ένα, οπότε εύλογα την ρώτησα γιατί δεν ήρθε νωρίτερα; Τότε με έβαλε στην θέση μου και μου είπε «Γιατί ρε, αν ερχόμουν εγώ και εσύ έψαχνες σκουπίδια θα με κοίταγες και θα γύρναγες να πάρεις το τοστ;» Η αξιοπρέπεια λοιπόν είναι κάτι που στο μυαλό το δικό μου δεν είχε περάσει εκείνη την ώρα. Και για αυτό και αποφάσισα πως θα τρώμε πάντα όλοι μαζί.
Η συνειδητοποίηση της φράσης «καλό αν κάνεις ή κακό, θα’ ρθει να σε γυρέψει»
Ένα βράδυ, στην οδό Λεωνίδου ακούω κάποιον να με φωνάζει «Κώστα Κώστα» και βλέπω έναν Πακιστανό να με πλησιάζει και να μου βάζει ένα 20ευρω στην τσέπη λέγοντας μου, «για ένα χρόνο έτρωγα μαζί σας. Τώρα που έπιασα δουλειά θέλω να σας βοηθήσω να συνεχίσετε αυτό που κάνετε. Αντίστοιχα ένας Έλληνας παππούς ήρθε εκεί που μαγείρευα στο Πεδίον του Άρεως και έκοψε την μισή φρατζόλα ψωμί και μου την έδωσε κλαίγοντας. Έκλαιγε γιατί δεν μπορούσε να μου δώσει περισσότερα…
Η ιστορία πίσω από την φωτογραφία με το κουπί
Αυτή η φωτογραφία που βλέπεις είναι από την Μυτιλήνη, από την Σκάλα Συκαμιάς, εκεί μαγείρευα για τους πρόσφυγες. Κάποια μέρα είδαμε μια ομάδα ανθρώπων σε μια βάρκα που πλησίαζε την ακτή, όταν ξαφνικά χάλασε η μηχανή. Τότε, κάποιος μου έδωσε ένα κουπί και προσπαθήσαμε όλοι μαζί να βγάλουμε την βάρκα με τους ανθρώπους έξω. Αυτό το κουπί το κράτησα, το έχω ονομάσει κουπί της ελπίδας και το χρησιμοποιώ κανονικά σαν κουτάλα για να μαγειρεύω. Και σε αυτή την φωτογραφία είναι η γιαγιά με το παιδί που αγκαλιάστηκαν και έκλαιγαν με λυγμούς γιατί μόλις είχαν σωθεί.
10 χρόνια «Άλλος Άνθρωπος»
Κλείνω δέκα χρόνια με τον «Άλλο Άνθρωπο» και δεν έχω σκεφτεί ποτέ να τα παρατήσω. Όσο παρουσιάζονται άνθρωποι που θέλουν να συμμετέχουν δεν θα σταματήσω. Ποιος είμαι εγώ να βάλω φρένο σε ανθρώπους που αφήνουν την βολεψιά, την ησυχία τους για να βοηθήσουν κάποιον άλλο. Για εμένα όσοι έρχονται εδώ να βοηθήσουν και όσοι έρχονται για να πάρουν φαγητό είναι το ίδιο. Άλλωστε όλοι γύρω από μια στρογγυλή κατσαρόλα, είμαστε το ίδιο.
Τρόποι οικονομικής στήριξης της κοινωνικής κουζίνας «Ο Άλλος Άνθρωπος»:
NATIONAL BANK OF GREECE: IBAN GR7801100840000008460940235 PANAGOULA M. POLYCHRONOPOULOU