Το χειμωνιάτικο σαββατοκύριακο της 15ης και 16ης Φεβρουαρίου του 2003 ήταν η περίπτωση ενός κλασικού και λίγο βαρετού σαββατοκύριακου στην Αμβέρσα, μια από τις ιστορικότερες πόλεις του Βελγίου. Φαινομενικά μόνο κλασικού και βαρετού σαββατοκύριακου. Γιατί; Γιατί σε μια από τις κεντρικές οδούς της πόλης διεξαγόταν εκείνο το διήμερο η λεγόμενη «ληστεία του αιώνα».
Τότε ήταν που ο Leonardo Notarbartolo, ενορχήστρωσε μια ομάδα Ιταλών ληστών και μαζί πέτυχαν το φαινομενικά ακατόρθωτο. Έκλεψαν από το κέντρο της πόλης διαμάντια, χρυσό και κοσμήματα συνολικής αξίας άνω των 100 εκατομμυρίων ευρώ. Ένα από τα μεγαλύτερα ποσά που εκλάπησαν στην ανθρώπινη ιστορία. Γιατί όμως λέμε ότι κατάφεραν το ακατόρθωτο; Χμ, μάλλον γιατί όντως το κατάφεραν. Όπως φαντάζεστε, το να κλέψεις με τη μια 100 εκατομμύρια δολάρια, σίγουρα δεν είναι κάτι εύκολο.
Κατάφεραν να σπάσουν ένα πλέγμα φύλαξης 10 επιπέδων. Πιο συγκεκριμένα, τα διαμάντια είχαν τοποθετηθεί δύο ορόφους κάτω από το έδαφος και ήταν κλειδωμένα σε ένα δωμάτιο-θησαυροφυλάκιο με έναν κωδικό αδύνατο να σπάσει, καθώς ήταν εκατομμυρίων πιθανών συνδυασμών. Ταυτόχρονα ο χώρος είχε υπέρυθρους ανιχνευτές θερμότητας, αισθητήρα δονήσεων, ραντάρ Doppler και μαγνητικό πεδίο. Φυλασσόταν επίσης προφανώς από ιδιωτική εταιρεία σεκιούριτι. Η αστυνομία ακόμα προσπαθεί να καταλάβει πώς κατάφεραν να ξεπεράσουν όλα αυτά τα συστήματα ασφαλείας.
Σε όλη αυτή τη διαδικασία δεν ήταν φυσικά μόνος του ο Notarbartolo. Υπήρχε μια ολόκληρη ομάδα η οποία -ναι, δεν γίνεται μόνο σε ταινίες- είχε ψευδώνυμα. Ο Speedy, παιδικός φίλος και άνθρωπος της εμπιστοσύνης του που περιγράφεται ως ικανός αλλά αγχώδης και παρανοϊκός τύπος. Ο Monster, ένας πανύψηλος, μυώδης άντρας μηχανικός, ηλεκτρολόγος, οδηγός και πολύ δυνατός σωματικά. Ο Genius ένας ειδικός στα συστήματα συναγερμών με συμμετοχή σε πολλές ληστείες. Και ο King of Keys, ο μεγαλύτερος σε ηλικία και γνωστός ως ένας από τους καλύτερους πλαστογράφους κλειδιών στον πλανήτη.
Οι 5 τους έστησαν μια dream-team η οποία τελικά δεν τα πήγε καθόλου άσχημα. Τουλάχιστον μέχρι ένα σημείο. Πράγματι, το απόγευμα της 16ης Φεβρουαρίου η ληστεία έγινε. Χωρίς συναγερμούς, χωρίς αστυνομίες, χωρίς σεκιούριτι. Τα πάντα έμοιαζαν ήρεμα στη γύρω περιοχή. Η ληστεία έμελλε να αποκαλυφθεί μόνο την επόμενη μέρα το πρωί, όταν οι φύλακες θα άνοιγαν το χρηματοκιβώτιο. Ο Speedy και ο Notarbartolo εκείνη την ώρα ήταν ήδη πολλά χιλιόμετρα μακριά. Η υπόλοιπη ομάδα είχε φτάσει στην Ιταλία από την Κυριακή.
Η κάμερα-κλειδί
Βασικός άξονας του κατορθώματός τους ήταν μια κάμερα που είχαν βάλει σε κρυφό σημείο πάνω από την πόρτα. Εκείνη κατέγραφε τον φρουρό και τον συνδυασμό που χρησιμοποιούσε για το χρηματοκιβώτιο. Δεν είναι ακριβές το πώς το κατάφεραν, πάντως ο Notarbartolo είχε μπει πολλές φορές στον χώρο παριστάνοντας τον έμπορο κοσμημάτων και έχοντας μια κάμερα στο στιλό του.
Ταυτόχρονα είχε φτιαχτεί μια ακριβής ρέπλικα του χρηματοκιβωτίου πάνω στην οποία εκπαιδευόταν από καιρό η ομάδα. Εκτός αυτών βέβαια υπάρχουν και πάρα πολλές λεπτομέρειες που δεν μπορούμε να καταγράψουμε εδώ. Ίσως μόνο σε ένα βιβλίο. Σε ένα απλό κείμενο δεν νομίζω ότι είναι δυνατό να χωρέσουν. Καταλαβαίνετε όμως το απλό. Προφανώς για να σπάσεις μια ασφάλεια 10 επιπέδων χρειάζεται εμμονή στη λεπτομέρεια. Χρειάζεται επίσης μια προετοιμασία μηνών.
Προδόθηκαν ωστόσο. Και προδόθηκαν κυρίως στο τέλος. Όταν το μόνο που έμενε ήταν να κάψουν όλα τα ενοχοποιητικά στοιχεία. Ακριβώς επειδή δεν είμαστε στο Casa De Papel ίσως επειδή είμαστε σε μια προσομοίωσή του. Ο Speedy και ο Notarbarotolo οδηγούσαν στην εθνική οδό και βρέθηκαν σε ένα δάσος. Ο Speedy όμως τα έχασε σε αυτό το τελευταίο κομμάτι. Δικαιώνοντας την ομάδα που δεν ήθελε να είναι μέρος της.
Το μεγαλύτερο κρίμα είναι ότι σε οποιαδήποτε άλλη διαδικασία τον αφορούσε, τα είχε πάει τέλεια. Παρότι, λοιπόν, είχε αναλάβει όλους τους άλλους ρόλους πολύ καλά, στο τέλος, έπαθε κρίση πανικού. Δεν άντεχε το βάρος των ενοχοποιητικών στοιχείων που κουβαλούσε στο αυτοκίνητό του. Ζήτησε, λοιπόν, από το Notarbartolo να τα ξεφορτωθούν πριν φτάσουν στις Βρυξέλλες που θα ήταν γεμάτες με αστυνομικούς. Πρότεινε ένα μέρος σε παράδρομο της Εθνικής που θα ήταν απομονωμένο και ασφαλές.
Ο Notarbartolo, βλέποντας τον φίλο του εκτός εαυτού, δέχτηκε αυτή την αλλαγή. Ενώ όμως το δεύτερο πλάνο ήταν να κάψει τα στοιχεία, εκείνος τα άπλωσε σε έξαλλη κατάσταση μέσα σε θάμνους, χόρτα και λάσπη. Ο Νotarbartolo, που μέχρι εκείνη την ώρα ήταν απασχολημένος με το να καίει τα δικά του στοιχεία, σοκαρίστηκε όταν γύρισε και είδε τι συνέβαινε. Αφού συνέφερε τον Speedy, ο ίδιος κατάλαβε ότι θα ήταν υπερβολικό ρίσκο να σπαταλήσουν όλη αυτή την ώρα μέχρι να μαζέψουν και να κάψουν τα στοιχεία. Ήλπιζε ότι σε εκείνο το σημείο δεν θα έψαχνε κανείς. Οι ελπίδες του όμως αποδείχτηκαν φρούδες.
Την αμέσως επόμενη μέρα, ο ιδιοκτήτης ενός οικοπέδου στην περιοχή και κυνηγός, βρήκε μερικά από αυτά τα στοιχεία και κάλεσε την αστυνομία. Ήταν μία από τις κλασικές κλήσεις που έκανε για να καταγγείλει κάποιους εφήβους που του βρόμιζαν την περιουσία. Όταν όμως εξήγησε τι είδους ήταν τα στοιχεία που βρήκε, η αστυνομία κινητοποιήθηκε άμεσα. Η ληστεία του αιώνα είχε ήδη γνωστοποιηθεί. Η βελγική αστυνομία έφτασε πολύ γρήγορα στον χώρο, βρήκε πολλά στοιχεία που αποδείκνυαν ότι οι ληστές πράγματι πέρασαν από εκεί. Δεν μπορούσαν όμως να τους ταυτοποιήσουν. Το κατάφεραν με τον πιο απίθανο τρόπο.
Σε μια εντυπωσιακή τροπή των πραγμάτων, αυτό που ενοχοποίησε τελικά τον Notarbartolo ήταν μια απόδειξη από ένα σαντουιτσάδικο. Είχε πάει να πάρει κάτι για να φάει. Οι αρχές ήλεγξαν το κλειστό κύκλωμα ασφαλείας και κατέληξαν σε αυτόν. Ο ίδιος, μην ξέροντας όλη τη διαδικασία, σκόπευε να επιστρέψει στον χώρο του εγκλήματος με την ταυτότητα του εμπόρου. Έτσι θα αποκλειόταν από τη λίστα εκείνων που μπαινόβγαιναν συχνά στο μέρος αλλά μετά εξαφανίστηκαν. Σίγουρα η βελγική αστυνομία θα βρήκε σαν δώρο εξ ουρανού την επιστροφή του αυτή.
Ο Notarbartolo συνελλήφθη και καταδικάστηκε σε 10 χρόνια φυλάκιση. Το 2009 απελευθερώνεται. Ο ίδιος όμως δεν επιστρέφει ποτέ τα κλοπιμαία και αυτό τον κάνει ξανά καταζητούμενο. Τελικά, συλλαμβάνεται και πάλι το 2013 στο Παρίσι. Αποφυλακίζεται το 2017. Μόλις 6 χρόνια μετά τη ληστεία ο ίδιος παραδέχτηκε τελικά την ενοχή του.
Τόνισε όμως ότι η ληστεία δεν ήταν αξίας παραπάνω από 20 εκατομμυρίων (αντί των 100 που τονίζει η αστυνομία). Μάλιστα, ο ίδιος έφερε μια εναλλακτική αφήγηση στο προσκήνιο. Συγκεκριμένα, υποστήριξε πως τελικά όλο αυτό δεν ήταν τίποτα παραπάνω από μια απάτη για τις ασφαλιστικές. Αυτό είναι η αλήθεια πως μοιάζει πολύ πειστικό. Όπως και να έχει όμως. Το να σπας την ασφάλεια 10 βαθμίδων, να κλέβεις 100 εκατομμύρια ευρώ και να συλλαμβάνεσαι για ένα σάντουιτς, είναι μια ιστορία που έχεις να λες για όλη σου τη ζωή.
Το κείμενο είχε δημοσιευτεί αρχικά στις 5 Ιουλίου του 2020 από τον Νίκο Σταματίνη.