Οι ταξιδιωτικοί οδηγοί το παρουσιάζουν ως ένα από τα δέκα ομορφότερα χωριά της Ευρώπης, ενώ το περιοδικό Voyager διεξήγαγε και δημοψήφισμα που το αποδεικνύει.
Αλλά ότι και αν διαβάσετε, όσες φωτογραφίες και αν δείτε, τα συναισθήματα που θα νιώσετε αν το επισκεφτείτε είναι μοναδικά.
Το Νυμφαίο βρίσκεται σκαρφαλωμένο σε υψόμετρο 1.350μ. στο ανατολικό Βίτσι του Νομού Φλώρινας, σε ένα αλπικό τοπίο που κόβει την ανάσα. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι έχει χαρακτηριστεί διατηρητέος παραδοσιακός οικισμός, καθώς και ιστορικός τόπος.
Το φυσικό κάλος του, τα λιθόστρωτα μονοπάτια και τα πέτρινα αρχοντικά, θα σας ταξιδέψουν σε ένα παραμυθένιο σκηνικό.
Όλες οι εποχές του χρόνου το τιμούν και το ντύνουν με χρώματα κι αρώματα ζηλευτά. Εικόνες μοναδικές, αρχιτεκτονική, παράδοση, ιστορία. Όλες οι διηγήσεις των ερωτευμένων περιηγητών του χωριού είναι αληθινές!
Το Νυμφαίο είναι μια ζωγραφιά, ένας από τους ομορφότερους πίνακες της Ελλάδας! Ένας πίνακας που κάνει την Φλώρινα να αισθάνεται περήφανη για το χωριό της!
Η παλαιότερη ονομασία του χωριού ήταν Νιβεάστα, όνομα βλάχικης προέλευσης, με τρεις ερμηνείες: α) «Νύμφη» λόγω της ομορφιάς του χωριού και της τοποθεσίας του, β) «αθέατη» (ni vista), πιθανώς διότι βρισκόταν σε σημείο όπου δεν γινόταν εύκολα ορατό και γ) «χιονάτη» ή «εκεί όπου μένει το χιόνι» (nives sta). Η ονομασία Νυμφαίο υιοθετήθηκε το 1928.
Αλλά το Νυμφαίο δεν ήταν πάντα έτσι όμορφο. Μέχρι τη δεκαετία το 70 ζούσε την εγκατάλειψη. Ώσπου κάποιοι αποφάσισαν να το αναστήσουν.
Ο οικισμός ιδρύθηκε γύρω στα 1385 από Βλάχους Οδίτες, δηλαδή λατινοφωνήσαντες αυτόχθονες Μακεδόνες, που επί 1.400 χρόνια φυλούσαν τη γειτονική Εγνατία Οδό και οι οποίοι κατέφυγαν τότε στα απρόσιτα βουνά ύστερα από σκληρές μάχες με τους Οθωμανούς. Αυτοί ήταν, εκτός από κτηνοτρόφοι, και άξιοι πολεμιστές. Για αυτό πέτυχαν να γίνει το χωριό τους βακούφι. Μέχρι τις αρχές του 17ου αιώνα, ζούσαν κυρίως με ληστρικές επιδρομές στα τσιφλίκια του κάμπου. Το 1650 – 1680, όταν οι Τούρκοι κατέστρεψαν τη Νικολίτσα, ένα βλαχοχώρι στον Γράμμο, πολλοί Νικολιτσιώτες -περίφημοι αργυροχρυσοχόοι- εγκαταστάθηκαν στο Νυμφαίο και μύησαν τους Νιβεστιανούς στην τέχνη τους.
Έτσι, στα τέλη του 17ου αιώνα, το χωριό έγινε το κέντρο αργυροχρυσοχοίας όλων των Βαλκανίων για τους υπόλοιπους τρείς αιώνες. Όλο το χειμώνα κατεργάζονταν τα πολύτιμα μέταλλα και την άνοιξη έφευγαν μπουλούκια για να πουλήσουν την πραμάτεια τους στην Κωνσταντινούπολη και τις πόλεις που βρίσκονταν στα παράλια του Δούναβη, αλλά και ως την Αίγυπτο, καβάλα σε καμήλες, όπως μαρτυρούν οι φωτογραφίες από τη μόνιμη έκθεση στη Νίκειο Σχολή. Γυρνώντας πλούσιοι, στόλιζαν το χωριό τους με εκκλησίες κι αρχοντικά.
Τα αρχοντικά τους έχουν την σφραγίδα μιας ιδιαίτερα αναπτυγμένης τάξης. Μιας τάξης ευγενών οι οποίοι εκτός από περιουσία δημιούργησαν ένα υψηλό πρότυπο ζωής τόσο για τους ίδιους, όσο και για τον τόπο τους.
Η πτώση όμως ήρθε κατά την διάρκεια της γερμανικής κατοχής και του εμφυλίου, λόγω της θέσης του χωριού μέσα στο Βίτσι. Με τα χρόνια οι δύσκολες συνθήκες οδήγησαν το Νυμφαίο σε εγκατάλειψη.
Από τους πρωτεργάτες αυτής της αναγέννησης ξεχωρίζουν ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Γιάννης Μπουτάρης, ο οποίος από τα μέσα του 1970 ξαναγύρισε στην ιδιαίτερη πατρίδα του, ξανάφτιαξε το παλιό οικογενειακό σπίτι και έστησε δύο ξενώνες, και ο δημοσιογράφος Νίκος Μέρτζος, επί πολλά χρόνια πρόεδρος της κοινότητας Νυμφαίου.
Ο οικισμός αρχίζει να αναδύεται πάλι χάρη στην αγάπη και τη συλλογική προσπάθεια των ανθρώπων του. Κατάφερε να αναδείξει την ιστορία του και την αισθητική του χωριού σε αρμονία πάντα με το φυσικό περιβάλλον.
Το αποτέλεσμα; Θα το κρίνετε εσείς, αφού το Νυμφαίο κατάφερε τις τελευταίες δεκαετίες να γίνει ένα από τα ωραιότερα χωριά της Ευρώπης…
Οι αναστηλώσεις των αρχοντόσπιτων είναι άψογες, τα καλντερίμια αψεγάδιαστα, ένα τοξωτό ξύλινο γεφυράκι που ενώνει δύο από τα εντυπωσιακότερα αρχοντικά του χωριού και μια μικρή, γραφική, πλακόστρωτη πλατεία. Παραμύθι!
Στο Νυμφαίο θα περπατήσετε ανάμεσα στα επιβλητικά αρχοντικά και θα παρατηρήσετε τις στέγες από λαμαρίνα, οι οποίες είναι έτσι σχεδιασμένες ώστε να μην κρατούν το χιόνι.
Θα φωτογραφηθείτε μπροστά στη Νίκειο Σχολή και θα ακούσετε τους ντόπιους να μιλούν περήφανοι για την παλιά ένδοξη εποχή του χωριού τους.
Θα θαυμάσετε επίσης τα εκθέματα στο μουσείο Αργυροχρυσοχοΐας, Λαογραφίας και Ιστορίας, που φιλοξενεί σπάνιες συλλογές εργαλείων αργυροχρυσοχοΐας, περίτεχνα κοσμήματα και χρηστικά αντικείμενα, χειρόγραφα του Μακεδονικού Αγώνα, 60 προσωπογραφίες επιφανών Ελλήνων, Βλάχων και άλλων Εθνικών Ευεργετών και Αγωνιστών.
Η ευρύτερη περιοχή με τα καταπράσινα λιβάδια και τα δάση προσφέρεται για ιππασία. Μάλιστα στο Νυμφαίο λειτουργεί σύγχρονος κοινοτικός στάβλος, με καθαρόαιμα αλπικά άλογα ιππασίας και έμπειρο συνοδό ιππασίας.
Στην περιοχή κοντά στο Νυμφαίο, δραστηριοποιείται η μη κυβερνητική, μη κερδοσκοπική περιβαλλοντική οργάνωση του Αρκτούρου, με ένα περιβαλλοντικό κέντρο ενημέρωσης για την καφέ αρκούδα και το λύκο.
Για να φτάσει κανείς εκεί, ακολουθεί το πέτρινο μονοπάτι που ξεκινά από το χωριό για περίπου 15 λεπτά, σε ένα υπέροχο φυσικό τοπίο.
Στις εγκαταστάσεις του φιλοξενούνται αρκούδες, οι οποίες έχουν κατασχεθεί από ζωολογικούς κήπους και αρκετοί λύκοι -ζώα για τα οποία θεωρείται αδύνατη η επανένταξη τους στο φυσικό περιβάλλον. Το κέντρο ενημέρωσης είναι ανοιχτό για το κοινό τους περισσότερους μήνες του έτους.
Το πάρκο άγριας φύσης και υπαίθριας αναψυχής Νυμφαίου, εκτείνεται σε 1.800 περιφραγμένα στρέμματα του κοινοτικού δάσους και φιλοξενεί ελάφια που όταν αρχίσουν να αναπαράγονται απελευθερώνονται σταδιακά ώστε να επανέλθει το εξαφανισμένο είδος στην ελληνική φύση.
Περιλαμβάνει λιθόστρωτα μονοπάτια, κιόσκια, θέσεις θέας και αναψυχής για τους επισκέπτες, στέγαστρα, ποτίστρες και ταΐστρες για τα σπάνια ζώα που κινδυνεύουν με εξαφάνιση.